Holandia i OZE, czyli jak innowacyjnie pozyskiwać zieloną energię

Wymierne zyski

Trzeciego dnia pobytu w Holandii zwiedzono biogazownię Kloosterman w Nieuweroord. Substratem w niej wykorzystywanym jest w 95% kiszonka z kukurydzy. Resztę stanowią łupiny kokosowe oraz wytłoczyny kawy. Biogaz wytwarzany podczas fermentacji stosowany jest jako paliwo w dwóch silnikach Jenbacher 836 kW. Ciepło służy m.in. do ogrzewania silosów, w których zachodzi proces fermentacji. Resztki ciepła wykorzystywane są w układzie ORC, dzięki czemu wytwarza się 160 kWh energii. Biogazownia może zasilić energią elektryczną nawet 5000 gospodarstw domowych. Właściciel biogazowni posiada również 700-hektarowe gospodarstwo rolne. Około 250 ha obsianych jest specjalną odmianą kukurydzy, stanowiącą wsad w biogazowni. Resztę biomasy pozyskuje się z zewnątrz.

Kolejnym punktem programu była wizyta na basenie wykorzystującym OZE. W 1950 roku wybudowano podgrzewany basen na wolnym powietrzu. W 1996 roku został on przebudowany na basen kryty. Niestety, zużycie energii, ciepła i wody było bardzo wysokie. W 2012 roku zdecydowano o modernizacji basenu w celu zmniejszenia konsumpcji energii o 35%. Przeprowadzono generalny remont, wyeliminowano wycieki, zastosowano nowszy wymiennik ciepła. Zaczęto zwracać uwagę na zamykanie drzwi, wyłączanie świateł i regularne czyszczenie filtrów. Zainstalowano oświetlenie LED oraz 400 paneli fotowoltaicznych i 400 m² kolektorów słonecznych. W ten sposób zaoszczędzono 52% gazu, 51% energii elektrycznej i 78% wody.

Zwiedzano także działający od 1996 r. zintegrowany zakład przetwórstwa odpadów Attero w miejscowości Wijster. Składa się on z trzech równoległych linii technologicznych. Rocznie przetwarza się tam 800 000 ton odpadów. W pierwszej instalacji odpady są segregowane na poszczególne podstrumienie. Wszystkie rodzaje materiałów, które nadają się do recyklingu, zostają powtórnie wykorzystane. Najnowszą część zakładu stanowi biogazownia, która zagospodarowuje frakcję wilgotnych odpadów zielonych oraz organicznych, segregowanych przez mieszkańców. Po oczyszczeniu gaz zatłaczany jest do regionalnej sieci gazu ziemnego. Trzecią linię wyposażono w separatory, wyodrębniające tworzywa sztuczne z odpadów, które są poddawane recyklingowi. Zakład, na zamówienie niemieckich i skandynawskich firm, przygotowuje również mieszankę papierów i tworzyw sztucznych, wykorzystywaną jako paliwo alternatywne. Nieprzydatne odpady są spalane w trzech kotłach na terenie zakładu. Od połowy 2011 r. część powstałej w ten sposób pary przekazywana jest bezpośrednio do sąsiadującej z zakładem strefy przemysłowej, która wykorzystuje ciepło w procesach produkcyjnych. Za pomocą generatora wytwarza się również prąd, który zaspokaja potrzeby 100 000 gospodarstw domowych. Popiół i niepalne pozostałości są traktowane jako certyfikowany materiał budowlany, np. do budowy dróg.

Dzień zwieńczyła wizyta w Utrechcie, który zdobył nagrodę Solar City 2015, przyznawaną miejscowościom, które w najefektywniejszy sposób wykorzystują energię słoneczną. Utrecht od dawna jest liderem w dziedzinie miejskiej polityki energetycznej. Panelami słonecznymi pokryte są tu szkoły, zabytki, obiekty sportowe, biurowce, stacje kolejowe oraz akademiki. Na ratuszu miejskim zainstalowano 30 m² kolektorów słonecznych oraz paneli PV (99 kWp). W Utrechcie znajduje się pierwsza w Europie stacja ładująca samochody elektryczne, zasilana wyłącznie energią wyprodukowaną przez instalację fotowoltaiczną. Na dachu Uniwersytetu w Utrechcie zainstalowano doświadczalny zestaw różnego rodzaju paneli słonecznych. Na powierzchni 30 m² sprawdzano skuteczność dwudziestu czterech paneli PV dziewięciu różnych producentów. Polityka miasta dotycząca energii słonecznej jest spójna i długoterminowa. Do 2020 roku miasto planuje: pokryć 10% swoich dachów panelami fotowoltaicznymi i ograniczyć emisję CO₂ o 30% w porównaniu z 2010 r. W osiągnięciu tego celu mają pomóc zaangażowanie polityków, inicjatywy społeczne, a także liczne programy dla budownictwa społecznego.

Kolejny dzień obfitował w spotkania, w dużej mierze poświęcone fotowoltaice. Dziennikarze poznali inicjatywę Stroomversnelling Brabant, której celem jest budowa domów zeroenergetycznych. Pięć gmin, konstruktorzy, firmy budowlane oraz sami klienci zamierzają do 2050 r. przystosować aż 800 000 domów do standardów budownictwa zeroenergetycznego.

Natomiast projekt AERspire polega na wyposażaniu domów w estetyczne dachy, zbudowane z samych paneli fotowoltaicznych. Przedsięwzięcie to nagrodzono pierwszą nagrodą w konkursie na najlepszy projekt wykorzystujący energię słoneczną w Holandii. ENSOC, holenderska platforma internetowa dla profesjonalistów z branży OZE i pomysłodawca konkursu, chce pokazać, jak każdego dnia rozwijają się rozwiązania wykorzystujące energię słońca. Zwycięski projekt otrzymał aż 50% głosów i dotyczył 14-mieszkaniowego budynku z dachem z paneli PV. Wokół kominów zastosowano produkty pasywne o bardzo zbliżonym wyglądzie. W efekcie uzyskuje się bardzo estetyczny dach o całkowicie jednorodnym wyglądzie.

Odwiedzono także firmę Ecovat, oferującą rozwiązania z zakresu magazynowania ciepła, szczególnie firmom z branży rolniczej i spożywczej. Dotychczas stosowane magazyny utrzymywały energię krótko lub nie były ekonomicznie opłacalne. System magazynowania firmy Ecovat bazuje na długotrwałym oszczędzaniu energii bez względu na warunki atmosferyczne. Nadwyżka ciepła (lub zimna) ma zostać umieszczona w magazynie Ecovat i spożytkowana w razie potrzeby. Podziemny system wypełniony wodą opiera się na cylindrycznych baryłkach i składa się z bufora ciepła, modułowych ścian i systemu do wymiany energii. Wymiennik ciepła wbudowano w ścianę. Poszczególne segmenty można ładować i rozładowywać niezależnie od siebie. Ze zbiornika o wysokości 16 m, szerokości 13 m oraz pojemności 1500 m³ można uzyskać 89 tys. kWh. Ecovat może stanowić komponent sieci smart grid.

Repowering

Ostatni dzień pobytu w Holandii poświęcono energii wiatrowej, ale nie tylko tej najnowszej. Delta Wind jest profesjonalnym stowarzyszeniem, dążącym do odpowiedzialnego wykorzystania energii, jej produkcji z odnawialnych źródeł oraz podnoszenia świadomości społeczeństwa w zakresie efektywności energetycznej. Działalność stowarzyszenia to znaczący wkład w realizację celów wyznaczonych przez rząd. Chodzi zwłaszcza o zminimalizowanie zmian klimatu, ograniczenie zużycia paliw kopalnych i zwiększenie skali wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych. Stowarzyszenie powstało w 1989 r., a w 2015 r. skupiało 1920 członków. Ponadto wybudowało kilka farm wiatrowych. Jednym z przykładów może być powstały w 2003 r. park wiatrowy Piet De Wit odznaczający się mocą 21 MW i roczną produkcji 43 tys. MWh. Inną inwestycją był wybudowany w 1966 r. park wiatrowy Battenoert. Obecnie podlega on procesowi repoweringu. Po wymianie turbin wiatrowych na nowe park będzie miał moc nie 4,6 MW, jak do tej pory, ale aż 12,2 MW. W 2012 roku stowarzyszenie wybudowało swoją pierwszą farmę fotowoltaiczną. Na terenie 1,3 ha zastosowano 2960 paneli firmy Suntech. Moc instalacji wynosi 840 kWp, a produkcja energii – 900 000 MWh/rok. Koszt inwestycji to 2,3 mln euro.

Ostatnim punktem programu była wizyta w położona na polderze miejscowości Kinderdijk, oddalonej ok. 15 km na wschód od Rotterdamu. W celu osuszenia terenu i zabezpieczenia mieszkańców przed powodziami wybudowano wiatraki. Do obecnych czasów w rejonie Kinderdijku pozostało 19 z nich. Po stronie De Nederwaard usytuowanych jest osiem powstałych w 1738 r. wiatraków, a po stronie De Overwaard również osiem, ale z 1740 r. Kolejne dwa powstały odpowiednio w 1740 i 1761 r. Szacuje się, że najstarszy z całej grupy wiatraków wybudowano już ok. 1500 r. Wiatrak Nederwaard pełni funkcję muzeum i jest otwarty dla zwiedzających. W niektórych wiatrakach stworzono przestrzenie mieszkalne. W 1997 roku wiatraki zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.