MF: żaden samorząd nie będzie miał dochodów mniejszych, niż sam prognozował

To reakcja na informacje agencji Fitch

Komentarz odnosi się do poniedziałkowej informacji agencji Fitch, która umieściła 14 polskich miast na liście obserwacyjnej ze wskazaniem negatywnym. Według agencji gminy będą zmuszone do podnoszenia podatków i opłat lokalnych oraz ograniczania wydatków bieżących, aby zrównoważyć ubytek dochodów związany z reformą Polski Ład.

Zdaniem Skuzy agencja Fitch nie uwzględniła wszystkich rozwiązań wzmacniających i stabilizujących finanse JST, które wprowadziła nowelizacja ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Nie wzięła też pod uwagę rekordowych nadwyżek finansowych w samorządach, w postaci wolnych środków i nadwyżek budżetowych z lat ubiegłych.

Nadwyżka 27 mld zł na początek roku

“Zgodnie z szacunkami Ministerstwa Finansów JST wejdą w 2022 r. z nadwyżkami w kwocie co najmniej ok. 27 mld zł” – przekazał wiceminister finansów.

Według Skuzy uzyskane nadwyżki finansowe z 2021 r. będą pozostawać od 2022 r. do swobodnej dyspozycji jednostek samorządu terytorialnego. “Przykładowo w Opolu nadwyżka już teraz wynosi ponad 61 mln zł, w Ostrowie Wielkopolskim prawie 17,3 mln zł, w Zabrzu ponad 17,2 mln zł” – wymienił.

Przypomniał, że po III kw. 2021 r. samorządy miały nadwyżkę budżetową na 23,4 mld zł, przy planowanym deficycie na ponad 31 mld zł. Jeśli chodzi o wynik operacyjny nadwyżka wyniosła ponad 30,1 mld zł.

“To historycznie najwyższa wykonana kwota na tym etapie realizacji budżetów samorządowych, świadcząca pozytywnie o możliwościach rozwojowych JST” – podkreślił Skuza. Dodał, że na przykład wyniki operacyjne po III kwartale tego roku Białegostoku to ponad 139 mln, Bydgoszczy ok. 231,9 mln zł, Chorzowa niemal 75,7 mln zł, Częstochowy ok. 120,9 mln zł, a Gdańska prawie 429,8 mln zł.

“Według sprawozdań za III kw. 2021 r. JST zaplanowały dochody z tytułu udziału w PIT, CIT i subwencji ogólnej na poziomie ok. 138 mld zł. Ministerstwo Finansów prognozuje, że wyniosą one 157 mld zł, czyli o 19 mld zł więcej” – dodał wiceminister finansów.

Zaznaczył, że jeszcze w tym roku samorządy otrzymają dodatkowe środki w kwocie 8 mld zł, podzielone algorytmem, na dowolne cele. Zgodnie z przekazaną przez Ministerstwo Finansów prognozą łącznie środki wszystkich JST z PIT, CIT (razem z dodatkowymi 8 mld zł) będą wyższe o 10,3 proc. od prognozowanych przed wprowadzeniem Polskiego Ładu.

Ile z PIT, CIT i subwencji dodatkowej?

“Samorządy od końca października wiedzą, ile każdy z nich otrzyma. I tak przykładowo dochody z PIT + CIT i subwencji dodatkowej (8 mld zł) dla Białegostoku to ponad 542,5 mln zł (wobec planowanych w maju 482,5 mln zł), Gliwic ponad 385,7 mln zł (planowane ok. 369,5 mln zł), Płocka niemal 298 mln zł (planowane niemal 260,3 mln zł)” – zapewnił Skuza. Wskazał, że poza tym 2 grudnia 2021 r. JST otrzymały jeszcze 4 mld zł na inwestycje wodno-kanalizacyjne.

Ponadto – zaznaczył wiceminister – wychodząc naprzeciw postulatom samorządów, wprowadzono rozwiązania stabilizujące i wzmacniające finanse JST. Dadzą one gwarancję stabilnych dochodów. Jeżeli dochody samorządów z PIT i CIT spadną poniżej poziomu referencyjnego, to JST otrzymają dodatkowo zwiększoną subwencję rozwojową.

“Od 2022 r. dochody z PIT i CIT będą przekazywane w równych miesięcznych transzach. Mechanizm korekcyjno-wyrównawczy zostanie oparty na bieżących wpływach z PIT i CIT. By wzmocnić inwestycje, samorządy będą otrzymywać na nie dodatkowe pieniądze (nowa część subwencji ogólnej – część rozwojowa) dzielone algorytmem. Powstał też Rządowy Fundusz Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych, który oferuje bezzwrotne i bardzo wysokie (od 80 proc. do 95 proc. wartości zadania) dofinansowanie inwestycji dla JST. W pierwszym naborze JST otrzymają ponad 23,8 mld zł. Planowane są kolejne nabory” – poinformował Skuza.

“Po wprowadzeniu Polskiego Ładu sytuacja finansowa JST jest dobra, a żaden samorząd nie będzie miał dochodów mniejszych, niż sam prognozował” – podsumował wiceminister.

Jak przekazała agencja Fitch w poniedziałek, decyzja ratingowa dotyczy 14 jednostek samorządu terytorialnego: Białegostoku, Bydgoszczy, Chorzowa, Częstochowy, Gdańska, Gliwic, Katowic, Opola, Ostrowa Wielkopolskiego, Płocka, Rybnika, Szczecina, Warszawy, Zabrza.

Według agencji w wyniku wprowadzonej reformy znacznie zmniejszone zostaną dochody operacyjne w porównaniu do sytuacji, gdyby reforma nie została wprowadzona. W opinii agencji Fitch przewidziane w znowelizowanej ustawie o dochodach JST rozwiązania będą niewystarczające, by w pełni skompensować spodziewany spadek dochodów z tytułu udziału w dochodach z PIT. Jak dodano, “będą zmuszone do podjęcia działań zapobiegawczych, w postaci podnoszenia podatków i opłat lokalnych oraz ograniczania wydatków bieżących, aby zrównoważyć ubytek dochodów”.

“Jeżeli gminom nie uda się wprowadzić działań zmierzających do złagodzenia skutków ubytku dochodów operacyjnych powstałego w wyniku reformy Polski Ład, ich samodzielne profile kredytowe (SCP) ulegną pogorszeniu, prowadząc do obniżenia ratingów” – wskazano.