NFOŚiGW: do 30 września planowane jest przyjęcie czteroletniej strategii Funduszu

Zarząd Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) wdraża nowe strategie i intensywnie naprawia finanse tej instytucji, a jesienią ogłosi nowe programy – poinformowano podczas konferencji prasowej, która odbyła się 27 czerwca 2024 r. Tego dnia została przyjęta Wspólna strategia działania Narodowego Funduszu i wojewódzkich funduszy na lata 2025-2028. Do 30 września br. planowane jest też przyjęcie czteroletniej strategii NFOŚiGW.

– Intensywnie pracujemy nad naprawą finansów Narodowego Funduszu – poinformowała prezes Zarządu NFOŚiGW Dorota Zawadzka-Stępniak. – Wprowadzamy nowe standardy – weryfikujemy programy pod kątem ich celowości, efektywności i montażu finansowego, analizujemy także zawarte umowy – wskazała. Zapowiedziała również, że “na jesieni chcemy przedstawić nowe programy”. Dodała również, że podejmowane są też inicjatywy legislacyjne, które zabezpieczą finansowanie działalności funduszu w wieloletnim okresie.

Deficyt na rachunkach NFOŚiGW

Jak przypomniano, NFOŚiGW od 35 lat finansuje inwestycje w ochronę środowiska i klimatu oraz w transformację energetyczną, co ma znaczenie dla polskiej gospodarki i dla jakości życia w Polsce. – Misją tego zarządu jest, aby wydawać środki funduszu jak najefektywniej, żeby przynosiły one jak największy efekt ekologiczny – wskazała Zawadzka-Stępniak. – Kontynuacja wszystkich rozpoczętych przez poprzedników działań spowodowałaby, że na koniec 2024 roku mielibyśmy deficyt na rachunkach Narodowego Funduszu – stwierdziła prezes zarządu. Wyjaśniła, że w takiej sytuacji zarząd nie miałby możliwości realizacji zaciągniętych zobowiązań i tworzenia nowych programów.

Wymieniono, że jednym z pierwszych zadań, przed którym stanął obecny Zarząd NFOŚiGW, było zapewnienie płynności finansowania programu “Czyste Powietrze”, który wspiera wymianę pozaklasowych kotłów na paliwa stałe oraz termomodernizację domów jednorodzinnych. Zarząd Narodowego Funduszu uruchomił finansowanie tego programu ze środków KPO i FEniKS (Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko) – to łącznie 21,7 mld zł, tj. trzy razy więcej niż w ciągu ostatnich pięciu lat wypłacono z kasy NFOŚiGW na ten program, zabierając pieniądze przeznaczone na realizacje innych programów. “Ogłoszony w 2018 roku program nie miał zapewnionego pełnego finansowania – zapowiadane 103 mld zł nigdy nie zostały zabezpieczone” – wskazano w komunikacie.

Zdiagnozowane problemy

Zarząd NFOŚiGW jako główne problemy funduszu wskazał: brak długoterminowej strategii finansowania “Czystego Powietrza”, uszczuplony fundusz podstawowy NFOŚiGW, z którego od 2019 roku dokonywane są obowiązkowe wpłaty w wysokości 1,4 mld zł rocznie na Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg (dawniej: Fundusz Dróg Samorządowych), wstrzymany KPO, opóźnienie w uruchomieniu programu FEnIKS, oraz nieracjonalne wydatkowanie środków publicznych – wysoki koszt kupowanych efektów ekologicznych.

Jak wskazano, budżet NFOŚiGW zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska to środki gromadzone i wydatkowane w ramach funduszu podstawowego i zobowiązań wieloletnich. Wyjaśniono, że stanowią one główne źródło finansowania przedsięwzięć realizowanych przez samorządy i ich spółki komunalne, osoby indywidualne i rolników, organizacje pozarządowe, parki narodowe, jednostki straży pożarnej jest fundusz podstawowy.

Podkreślono, że jednym z najpilniejszych zadań Zarządu NFOŚiGW jest jak najszybsze zmniejszenie deficytu na rachunku funduszu podstawowego.