Czy Komisja Europejska ochroni nas przed oprogramowaniem szpiegującym?

Zdaniem działaczy na rzecz społeczeństwa obywatelskiego, Komisja Europejska, Rada i Parlament muszą pilnie podjąć zdecydowane środki w celu ograniczenia nadużywania oprogramowania szpiegującego w UE i zapewnić wsparcie ofiarom nielegalnego nadzoru za jego pomocą.

Wśród ich postulatów są m.in. zakaz opracowywania i sprzedaży komercyjnego oprogramowania szpiegującego przez firmy prywatne, zawieszenie całego eksportu poza UE technologii nadzoru, które zostały autoryzowane z naruszeniem międzynarodowych norm praw człowieka, wyeliminowanie wszystkich istniejących przeszkód uniemożliwiających ofiarom oprogramowania szpiegującego dostęp do wymiaru sprawiedliwości oraz zapewnienie, że wszystkie dochodzenia policyjne i sądowe będą prowadzone szybko, skutecznie i przejrzyście.

Oprogramowanie Pegasus

Apel organizacji pojawia się trzy lata po wybuchu skandalu, dotyczącego oprogramowania Pegasus. Według śledztwa konsorcjum dziennikarskiego, opublikowanego w 2021 r. przez 17 mediów międzynarodowych, w tym dzienniki “Le Monde”, “Guardian” i “Washington Post”, oprogramowanie to umożliwiało śledzenie co najmniej 180 dziennikarzy, 600 polityków, 85 działaczy praw człowieka i 65 liderów biznesu z różnych krajów.

Dziennikarskie śledztwo wykazało, że klientami izraelskiej firmy NSO Group (twórcy Pegasusa), którzy zlecali śledzenie konkretnych numerów, były rządy co najmniej 10 państw, w tym Azerbejdżanu, Kazachstanu, Meksyku, Arabii Saudyjskiej, Węgier, Indii i Zjednoczonych Emiratów Arabskich.

NSO Group, oskarżana o udostępnianie danych autorytarnym reżimom, zapewniała, że jej oprogramowanie służy wyłącznie do pozyskiwania informacji przeciwko przestępcom i terrorystom. Oprogramowanie Pegasus może pobierać wiadomości, zdjęcia i kontakty ze smartfonów, na których zostanie zainstalowane, a także podsłuchiwać rozmowy telefoniczne.

Większość państw członkowskich UE posiada narzędzia szpiegujące

Apel organizacji społeczeństwa obywatelskiego pojawia się także 16 miesięcy po tym, jak specjalna komisja Parlamentu Europejskiego, badająca wykorzystanie oprogramowania szpiegującego Pegasus ujawniła, że większość państw członkowskich UE zakupiła narzędzia szpiegujące, a niektóre z nich używały oprogramowania szpiegującego do bezprawnego i arbitralnego szpiegowania dziennikarzy, obrońców praw człowieka i polityków w UE.

Organizacje w wydanym we wtorek oświadczeniu głęboko ubolewają, że pomimo tego instytucje UE “nie zapewniły skutecznych rozwiązań i bardziej kompleksowego podejścia do licznych raportów o niewłaściwym administrowaniu i nadużywaniu władzy przez państwa członkowskie w ostatniej kadencji”.

Wśród sygnatariuszy apelu jest polska organizacja społeczeństwa obywatelskiego Fundacja Panoptykon.

W 2021 roku agencja Associated Press podała, powołując się na ustalenia grupy Citizen Lab, że za pomocą opracowanego przez izraelską spółkę NSO Group Technologies oprogramowania Pegasus inwigilowani byli adwokat Roman Giertych i prokurator Ewa Wrzosek, a także senator KO Krzysztof Brejza w czasie, gdy w 2019 r. był szefem sztabu wyborczego KO.

24 września odbędzie się szkolenie online: “Cyberbezpieczeństwo jako kluczowe zadanie jednostek samorządu terytorialnego. Prawne i praktyczne aspekty wdrożenia dyrektywy NIS2” organizowane przez redakcję miesięcznika “Przegląd Komunalny”. Zakres szkolenia i zapisy: cyberbezpieczenstwo.abrys.pl