Oto plan pracy NIK w 2025 roku: w centrum uwagi bezpieczeństwo, finanse, zdrowie i ochrona środowiska

Jak informuje Najwyższa Izba Kontroli – na 2025 rok zaplanowano 90 kontroli obejmujących kluczowe obszary życia publicznego – od bezpieczeństwa i stabilności finansowej państwa po ochronę zdrowia i środowiska. W centrum zainteresowania znajdą się w szczególności przygotowanie służb mundurowych i szpitali na wypadek kryzysów, zabezpieczenie granic oraz cyberbezpieczeństwo.

Izba nie ogranicza się wyłącznie do spraw krajowych, jej działania obejmą również audyty międzynarodowe i współpracę z globalnymi organizacjami. Wszystko to w myśl jednego celu: zapewnienia stabilności i bezpieczeństwa Polski w zmieniającym się świecie.

Na podstawie wyników kontroli Sejm oceni wydatkowanie środków publicznych

Najwyższa Izba Kontroli na 2025 r. zaplanowała realizację 90 tematów kontroli, w tym kontrolę wykonania budżetu państwa i wykonania założeń polityki pieniężnej w 2024 roku. Kontrole te są kluczowe dla Sejmu RP, który na ich podstawie ocenia wydatkowanie środków publicznych w danym roku budżetowym i podejmuje decyzję o udzieleniu absolutorium dla rządu.

Finanse i gospodarka, ludzie oraz środowisko

Lektura zaplanowanych zamierzeń ukazuje trzy główne kierunki badawcze, wybrane do Planu pracy NIK na 2025 rok. Tematy kontroli wpisują się w priorytety określone w Strategii działalności kontrolnej na lata 2022–2024. Priorytet strategiczny Zapewnienie bezpieczeństwa narodowego koncentruje się na trzech głównych obszarach: Finanse i gospodarka, Ludzie oraz Środowisko.

 

Każdy temat wpisuje się w jeden z wymienionych trzech głównych obszarów priorytetowych. W obliczu aktualnych wyzwań geopolitycznych szczególne znaczenie zyskują kwestie związane z bezpieczeństwem państwa i jego obywateli, dlatego większość tematów realizuje priorytet strategiczny (aż 63 spośród 90 tematów przyjętych do Planu pracy NIK na 2025 rok). 

Pobierz plan kontroli NIK na rok 2025:

Ochrona granic i infrastruktury krytycznej oraz przygotowanie instytucji na sytuacje kryzysowe

Uwaga kontrolerów będzie skierowana więc na zagadnienia dotyczące ochrony granic, infrastruktury krytycznej oraz przygotowanie instytucji na sytuacje kryzysowe. NIK zbada m.in. przygotowanie Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej na wypadek zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa, zdolności operacyjne Wojsk Obrony Terytorialnej, działanie Polskiej Grupy Zbrojeniowej oraz budowę elektronicznej zapory na granicy polsko-rosyjskiej. Sprawdzone zostaną również inwestycje w zabezpieczenia fizyczne i elektroniczne na granicy z Białorusią, cyberbezpieczeństwo kluczowych usług, ochrona strategicznych ujęć wody, przygotowanie szpitali na sytuacje kryzysowe oraz funkcjonowanie systemu ratownictwa medycznego.

Finanse i rozwój gospodarczy

NIK skupi się również na kontrolach związanych z finansową stabilnością i rozwojem gospodarczym kraju. Szczególna uwaga zostanie poświęcona gospodarce finansowej Narodowego Banku Polskiego oraz Banku Gospodarstwa Krajowego, realizacji Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności, z naciskiem na wybór i realizację inwestycji przez gminy. Kontrole obejmą także wydatkowanie środków z Funduszu Reprywatyzacji, zarządzanie finansami i majątkiem przez uczelnie publiczne oraz współpracę samorządów z organizacjami pozarządowymi.

Społeczeństwo w obszarze zainteresowań

Tak jak co roku przedmiotem zainteresowania kontrolerów będą również sprawy społeczne. Planowe kontrole obejmą: wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami w ramach programu „Samodzielność – Aktywność – Mobilność!”, opiekę nad osobami starszymi w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich, zapewnienie opieki dzieciom i młodzieży umieszczonym w domach pomocy społecznej czy zapewnianie osobom z zaburzeniami psychicznymi pomocy w formie środowiskowych domów samopomocy.

Ze szczególną uwagą NIK przyjrzy się sferze ochrony zdrowia. Pod lupą kontrolerów znajdą się szpitale kliniczne oraz ich działalność lecznicza, dydaktyczna i naukowa, podstawowa opieka zdrowotna (POZ), opieka okołoporodowa, a także zapewnienie właściwych warunków kształcenia przez uczelnie otwierające wydziały lekarskie.

Ochrona środowiska pod lupą NIK

Na każdym kroku rozbrzmiewają pytania o przyszłość naszej planety zarówno w skali globalnej, jak i lokalnej. Dlatego Izba sprawdzi, jak jesteśmy na tę przyszłość przygotowani. Zostaną zbadane m.in. zapobieganie i reagowanie na zagrożenia związane z jakością wód powierzchniowych płynących, przeciwdziałanie skutkom suszy, działania na rzecz ograniczania negatywnego wpływu odkrywkowej eksploatacji kopalin na wody podziemne i powierzchniowe, a także budowa dróg w ramach szlaku Via Carpatia.

Inne obszary zainteresowań NIK

Izba powróci również do tematów, którymi zajmowała się wcześniej. Pod lupą kontrolerów NIK znajdą się ponownie m.in.: problemy osób z niepełnosprawnościami, zapewnienie dostępności architektonicznej, cyfrowej oraz informacyjno-komunikacyjnej osobom ze szczególnymi potrzebami, a także zapewnienie powszechnego dostępu do internetu szerokopasmowego.

Najwięcej kontroli planowych dotyczyć będzie administracji publicznej (12), zdrowia (11), spraw wewnętrznych (10), finansów publicznych oraz budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa (po 6 kontroli). We wszystkich 90 tematach kontroli, ujętych w Planie pracy NIK na 2025 rok, czynności kontrolne powinny zakończyć się do końca roku. Ponadto w 2025 roku kontynuowanych będzie także 29 kontroli rozpoczętych w 2024 roku.

Kontrole planowe to nie wszystko

Oprócz kontroli planowych NIK regularnie przeprowadza także kontrole doraźne – kontrolerzy pojawiają się w kilkuset podmiotach rocznie. Tak będzie i w 2025 r., a obszary i tematy tych kontroli są zawsze wynikiem decyzji Izby podjętych w efekcie sygnałów o nieprawidłowościach nadsyłanych przez organizacje społeczne, obywateli i parlamentarzystów. NIK uważnie wsłuchuje się też w rady ekspertów w różnych ważnych społecznie dziedzinach.

Warto dodać, że Izba w 2025 r. będzie aktywnie uczestniczyć w pracach INTOSAI i EUROSAI, tj. ogólnoświatowej organizacji skupiającej organy kontroli oraz jej europejskiego odpowiednika. NIK będzie kontynuowała prace nad kontrolami międzynarodowymi – zarówno w charakterze koordynatora, jak i uczestnika. Między innymi przeprowadzi audyt sprawozdań finansowych Europejskiego Instrumentu na rzecz Pokoju oraz będzie dalej pełnić funkcję audytora zewnętrznego INTERPOL-u. Dodatkowo, NIK skoordynuje międzynarodową kontrolę dotyczącą obowiązku szkolnego dzieci z Ukrainy i będzie działać w EUROCONTROL, organizacji zajmującej się bezpieczeństwem żeglugi powietrznej. Wszystkie zadania będą realizowane zgodnie z ustalonymi harmonogramami i międzynarodowymi zobowiązaniami.

Pobierz plan kontroli NIK na rok 2025: