W Ministerstwie Gospodarki podjęto energiczne działania mające na celu usunięcie istniejącej jeszcze bariery rozwoju wykorzystania odnawialnych źródeł energii jaką są problemy dotyczące przyłączania nowych inwestycji do sieci elektroenergetycznych.

Problemy te to przede wszystkim blokowanie mocy przyłączeniowych, przez tylko „potencjalnych” inwestorów, którzy albo w ogóle nie planują realizacji konkretnych inwestycji albo przewidują to w odległej perspektywie. Niejednokrotnie tego typu inwestorzy wykorzystują uzyskane „warunki przyłączenia do sieci” jako towar spekulacyjny.
Wydane obecnie warunki przyłączenia dla nowych mocy w zakresie energii elektrycznej z OZE opiewają na aż 17 tys. MW. Jest to olbrzymia uziemiona moc w stosunku do realnych możliwości inwestycyjnych. Sytuacja ta może skutecznie utrudniać „prawdziwym” inwestorom uzyskanie warunków przyłączenia.
 Drugim mankamentem obecnych regulacji jest długotrwały proces wydawania warunków przyłączenia. Te wydłużone procedury nie wynikają bezpośrednio z przepisów prawa ale pewne luki w nim zawarte i zapisy nie do końca precyzyjne powodują, że przedsiębiorstwa sieciowe wykorzystują tą sytuację aby opóźniać przyłączanie do sieci  np. elektrowni wiatrowych, które jako źródła niestabilne stanowią dla nich pewne utrudnienie.
Dla usunięcia tych mankamentów przygotowane zostały stosowne zmiany w ustawie – Prawo energetyczne a także w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 4 maja 2007r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego. Przewidywane jest szybkie procedowanie zmian w ustawie ponieważ są one elementem szerszej nowelizacji Prawa energetycznego transponującej do polskiego prawa dyrektywę 2005/89/WE w sprawie działań na rzecz zagwarantowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej i inwestycji infrastrukturalnych. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne, ustawy –Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jest gotowy i został przekazany do konsultacji.
Antidotum – zaliczka i kara
Jestem przekonany, że skutecznym antidotum na „blokowanie mocy” będzie zaliczka na poczet opłaty za przyłączenie do sieci, którą trzeba będzie wpłacić w dniu otrzymania warunków przyłączenia. Zaliczka ta będzie generalnie bezzwrotna. Tylko w przypadku gdy przedsiębiorstwo energetyczne, które wydało warunki przyłączenia odmówi zawarcia umowy o przyłączenie, pobrana zaliczka podlega zwrotowi. Wysokość zaliczki to 20% opłaty za przyłączenie, powiększona o koszty wykonania ekspertyzy wpływu przyłączanych urządzeń, instalacji lub sieci na funkcjonowanie systemu elektroenergetycznego jeżeli taka ekspertyza jest wymagana.
 Z kolei koszt ekspertyzy to rzeczywisty koszt jej wykonanie jednakże nie wyższy niż 1500zł za MW przyłączanej mocy ale tylko do wysokości 300 000 zł. Bardzo istotna zmiana dotyczy określenia na kim ciąży obowiązek sporządzenia ekspertyzy. Obecnie obowiązek ten spoczywa na ubiegającym się o przyłączenie, natomiast po zmianie prawa przejdzie na przedsiębiorstwo sieciowe.
 Rozwiązanie to, wzorowane zresztą na doświadczeniach wielu krajów powinno radykalnie usprawnić proces wydawania warunków przyłączenia. Zawartość, kompletność i jakość ekspertyzy była bowiem nieustającym pasmem uwag i zastrzeżeń ze strony przedsiębiorstw sieciowych wydających warunki przyłączenia.
 Kolejna zmiana dotyczy przeniesienia z rozporządzenia na poziom ustawy wymaganych terminów wydania warunków przyłączenia. Z tym rozwiązaniem wiąże się przepis dyscyplinujący przestrzeganie tych terminów. Za ich nieprzestrzeganie wymierzana będzie kara pieniężna w wysokości 5000zł. za każdy dzień zwłoki w wydaniu warunków przyłączenia. Dla zapewnienia pełnej transparentności procesu przyłączania do sieci elektroenergetycznej przedsiębiorstwa zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej będą obowiązane zapewnić publiczną dostępność informacji o: podmiotach ubiegających się o przyłączenie, lokalizacji przyłączenia, mocy przyłączeniowej, datach wydania warunków przyłączenia, zawarcia umowy o przyłączenie i rozpoczęcia dostarczania energii elektrycznej a także informacji o wielkościach dostępnych zdolności przesyłowych i dystrybucyjnych oraz mocach przyłączeniowych o napięciu 110 kV i wyższym. 
Zakres modyfikacji
Natomiast modyfikacje rozporządzenia Ministra Gospodarki z 4 maja 2007r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego obejmują:
  • rozszerzenie wykazu dokumentów, które należy dołączyć do wniosku o określenie warunków przyłączenia o wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,
  • zastąpienie, w przypadku farm wiatrowych, konieczności podawania we wniosku o przyłączenie parametrów technicznych konkretnych typów turbin określeniem minimalnych wymogów jakie musi spełniać turbina wiatrowa,
  • wprowadzenie 14 dniowego terminu na ewentualne zgłaszanie zastrzeżeń przez przedsiębiorstwo sieciowe do wniosku o określenie warunków przyłączenia. Nie zgłoszenie zastrzeżeń skutkuje uznaniem, że wniosek jest kompletny.
Pierwsze dwie zmiany wprowadzone zostaną niezwłocznie to jest jeszcze przed nowelizacją ustawy – Prawo energetyczne natomiast ostatnia zmiana jako związana z tą nowelizacją zostanie dokonana w terminie późniejszym.

Zbigniew Kamieński
zastępca dyrektora, Departament Energetyki
Ministerstwo Gospodarki

Tytuł i śródtytuły od redakcji