Rys historyczny sandomierskich wodociągów i kanalizacji

Historia wodociągów sandomierskich sięga początku XVI w., jednak okoliczności i czas budowy pierwszego wodociągu w Sandomierzu nie są dokładnie znane. Wiadomo, że już w 1504 r. sandomierscy rajcy chcieli zatrudnić u siebie studniarza i rurmistrza – Jana z Lubawki.
Niestety, nie jest pewne, czy przybył on do Sandomierza. W księgach miejskich z lat 1500-1540 nie znajdziemy informacji o jego pobycie w Sandomierzu. Pierwsza wzmianka o rurmistrzu pochodzi z 1550 r.. Był nim Adam rurmistrz, syn Walentego – rurmistrza i mieszczanina sandomierskiego, doglądający wodociągu sandomierskiego.
Dowodem na działanie wodociągu w tym okresie jest zapis o Jakubie, synu Marka z Grodziska w Wielkopolsce, który przebywając w Sandomierzu na wędrówce czeladniczej wrzucił do kanałów miejskich zwłoki psa i był za to sądzony w ratuszu.
Zgodę na budowę wodociągu Sandomierz otrzymał od Zygmunta Starego, czego dowodzi dokument jego syna, Zygmunta Augusta z 1559 r. Wodociąg miał dostarczać wodę do celów gospodarczych mieszkańcom miasta, a także browarnikom do produkcji piwa (którzy musieli za to płacić sześć groszy od waru). Raz na dwa tygodnie ubodzy i żebracy mogli bezpłatnie korzystać z wody w łaźni miejskiej. Ujęcie wody w pełni zabezpieczało zapotrzebowanie miasta. W 1564 r. wodociągi sandomierskie były całkowicie sprawne, co widać z zapisów lustratora królewskiego, który odnotował wpływ do skarbu króle...