Wartość nieruchomości zależy przede wszystkim od jej lokalizacji i przeznaczenia w planie zagospodarowania przestrzennego, a ponadto od stopnia wyposażenia w elementy infrastruktury technicznej. Bardzo często, aby możliwa była realizacja przewidzianej planem zabudowy gruntów, konieczne jest przeprowadzenie ich scalenia i ponownego podziału. Operacja ta, podobnie jak położenie asfaltowego dywanika na drodze, powoduje wzrost wartości rynkowej nieruchomości.
Opłata adiacencka jest mechanizmem określenia wysokości udziału właścicieli nieruchomości w kosztach budowy urządzeń infrastruktury. Jest ona ustalana w drodze decyzji administracyjnej przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), zaś jej podstawę stanowi uchwała rady gminy. Jej wysokość wynosi do 50% różnicy wartości gruntu przed i po wybudowaniu urządzeń infrastruktury i jest określana w tejże uchwale. Na poczet tej opłaty należy zaliczyć udział rzeczowy bądź finansowy mieszkańców w realizacji inwestycji. Na wniosek właściciela gruntu może ona być rozłożona na dziesięć rat płaconych co roku. W przypadku, gdy dochód miesięczny na osobę w rodzinie właściciela nie przekracza 50% średniego miesięcznego wynagrodzenia, wysokość opłaty obniżana jest o połowę. Z podobnych ulg korzystają członkowie spółdzielni mieszkaniowych.
Problem stanowi oszacowanie różnicy wartości, gdyż opłatę można ustalić w okresie do trzech lat od momentu wybudowania urządzeń infrastruktury, a rynek zachowuje się w sposób, w którym logika ma niew...