Regulacje w pakiecie Cz. I
zastępca dyrektora, Departamentu Bezpieczeństwa
Energetycznego, Ministerstwo Gospodarki
W Ministerstwie Gospodarki, przy współpracy zainteresowanych resortów, dobiegają końca prace nad pakietem regulacji ustawowych, które mają stworzyć lepsze warunki rozwoju rynku biopaliw i zapewnić pełne wdrożenie dyrektywy 2003/30/WE w sprawie promowania użycia w transporcie biopaliw lub innych paliw odnawialnych.
Teraz projekt ten będzie przedmiotem konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych. Zgodnie z przyjętym przez Komitet Europejski Rady Ministrów harmonogramem prac nad tymi regulacjami, rząd rozpatrzy projekt i skieruje go pod obrady Sejmu do końca czerwca br.
A jednak nowa
Głównym elementem tego pakietu jest projekt ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych. Zastępuje on istniejącą obecnie ustawę z 2 października 2003 r. o biokomponentach stosowanych w paliwach ciekłych i biopaliwach ciekłych.
Pierwotnie rozpatrywana była tylko nowelizacja tej ustawy, ale w wyniku prowadzonych prac okazało się, że zakres wprowadzanych zmian jest tak duży, iż uzasadnia przygotowanie nowej ustawy. Projekt tej ustawy po raz pierwszy w Polsce umożliwia rolnikom wytwarzanie w sposób legalny biopaliw ciekłych na własny użytek. Ideą tej regulacji jest stworzenie korzystnych warunków rolnikowi lub grupie rolników do wytwarzania na małą skalę biopaliw ciekłych przede wszystkim w oparciu o własne zasoby surowcowe. Stąd – definiując pojęcie producenta rolnego jako adresata tej regulacji – ograniczyliśmy je wyłącznie do osób fizycznych, będących posiadaczami gospodarstw rolnych. Wytwarzanie na własny użytek oznacza, że biopaliwo nie może być wprowadzane do obrotu, a więc np. sprzedane innemu rolnikowi, firmie transportowej czy właścicielowi stacji paliwowej. Rolnicy będą mogli wytwarzać różne biopaliwa, które są zdefiniowane w projekcie ustawy, ale tylko takie, które stanowią samoistne paliwo. Nie będą więc mogli produkować mieszanek z udziałem oleju napędowego czy benzyn. Sądzę, że bardzo popularnym biopaliwem ciekłym, wytwarzanym na własny użytek, będzie czysty olej roślinny. Ważną informacją jest również to, że biopaliwa ciekłe wytwarzane przez rolników na własny użytek będą musiały spełniać wymagania jakościowe jedynie ze względu na ochronę środowiska, a zatem znacznie łagodniejsze niż te, które dotyczą biopaliw dopuszczonych do obrotu.
Bardzo ważną regulacją, zawartą w projekcie ustawy, jest obowiązek dodawania do paliw ciekłych określonej ilości biokomponentów. Projekt przewiduje, że każdy litr benzyny silnikowej, wprowadzanej do obrotu, powinien zawierać przynajmniej 4% bioetanolu, a każdy litr oleju napędowego nie mniej niż 4% estru metylowego wyższych kwasów tłuszczowych. Rozważany był również wariant, w którym na wprowadzających do obrotu paliwa ciekłe i biopaliwa ciekłe na poziomie hurtowym nałożony byłby obowiązek udziału określonej ilości biokomponentów w rocznej sprzedaży tych paliw. Na tym etapie prac legislacyjnych wybrany został wariant pierwszy jako nakładający jednolity obowiązek na wszystkie podmioty prowadzące określony rodzaj działalności, a także jako rozwiązanie bardziej efektywne z punku widzenia zwiększenia udziału biokomponentów. Można domniemywać, że w wariancie drugim wypełnienie obowiązku mogłoby następować jedynie poprzez sprzedaż biopaliw ciekłych dopuszczonych do obrotu oraz tych, które wykorzystywane będą przez wybrane floty pojazdów i maszyn. W tych dwóch obszarach zwiększenie wykorzystania biokomponentów może być z powodzeniem stymulowane mechanizmami ekonomicznymi. Zatem tak sformułowany obowiązek może nie wywołać żadnego zwiększenia wykorzystania biokomponentów, nawet jeżeli zostanie w pełni wykonany. Natomiast w wariancie pierwszym, obok i tak istniejących efektów związanych z zużyciem biopaliw ciekłych, dopuszczonych do obrotu i tych stosowanych w wybranych flotach, uzyskamy dodatkowe poważne zwiększenie wykorzystania biokomponentów jako składnika paliw ciekłych.
Pragnę podkreślić, że przy małym udziale biokomponentów w danym paliwie – a taką sytuację mamy w przypadku paliw ciekłych, które mogą zawierać do 5% biokomponentów – trudno jest znaleźć instrument ekonomiczny, który skutecznie motywowałby do dodawania biokomponentów do paliw ciekłych. W tym przypadku właśnie obowiązek jest najlepszym rozwiązaniem.
Tylko nowelizacja
Drugą ustawą w „pakiecie biopaliwowym” jest nowelizacja ustawy z 23 stycznia 2004 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych. Projekt tej nowelizacji wprowadza całość regulacji dotyczących funkcjonowania wybranych flot pojazdów i maszyn. Istotą tego rozwiązania jest możliwość stosowania na szeroką skalę biopaliw ciekłych, o wyższej koncentracji biokomponentów niż te dopuszczone do obrotu, w pojazdach i maszynach, których silniki są przystosowane do spalania określonego rodzaju biopaliwa ciekłego. Przepisy prawa określać będą dla tych biopaliw wymagania jakościowe jedynie ze względu na ochronę środowiska, podobnie jak ma to miejsce dla biopaliw ciekłych wytwarzanych przez rolników na własny użytek.
Kwestia oddziaływania tego biopaliwa ciekłego na silniki pojazdów i maszyn należących do wybranych flot jest wyłączną sferą relacji pomiędzy właścicielem lub zarządzającym wybraną flotą a dostawcą pojazdów lub maszyn stanowiących wybraną flotę. Znaczna część regulacji dotyczących wybranych flot ma na celu wyeliminowanie możliwości wykorzystywania przepisów w tym zakresie do działalności niezgodnej z prawem. Przede wszystkim dotyczy to zabezpieczeń i ograniczeń mających na celu niedopuszczenie do wprowadzania do obrotu biopaliw przeznaczonych do stosowania w wybranych flotach. Jednym z takich rozwiązań jest definicja wybranych flot, w której m.in. określa się, kto może być właścicielem lub zarządzającym wybraną flotą. I tak zgodnie z projektem wybrane floty mogą być własnością lub zarządzane przez: organy administracji publicznej, publiczną służbę zdrowia, Wojsko Polskie, jednostki organizacyjne Lasów Państwowych, przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie publicznego transportu zbiorowego organizowanego przez jednostki samorządu terytorialnego, przedsiębiorstwa żeglugi śródlądowej oraz jednostki podlegające ministrowi właściwemu do spraw administracji i spraw wewnętrznych. Tak wyselekcjonowany wykaz rodzajów podmiotów powinien zapewnić minimalizację nadużyć w tym zakresie.
O dalszych, równie ważnych regulacjach, zawartych w kolejnych projektach ustaw w ramach „pakietu biopaliwowego”, poinformuję w kolejnych artykułach.
Tytuł i śródtytuły od redakcji