Turystyka zrównoważona w parkach krajobrazowych
Na obszarach parków krajobrazowych, stanowiących niejednokrotnie jedne z cenniejszych przyrodniczo i krajobrazowo miejsc w regionie, Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego realizuje liczne, zróżnicowane działania, wynikające z kompetencji zapisanych w ustawie o ochronie przyrody. Spośród tych przedsięwzięć wiele dotyczy turystyki.
Z kijkami przez szlaki
Już kilka lat temu na terenie Sierakowskiego Parku Krajobrazowego powstał Nature.Fitness. Park.Chalin. Opisywany obiekt to centrum nordic walking z systemem sześciu szlaków o różnej długości i zróżnicowanym stopniu trudności (łączna długość ok. 50 km), dla których punktem węzłowym jest Ośrodek Edukacji Przyrodniczej w Chalinie. Trasy nordic walking wyposażone są w odpowiednie oznaczenia i tablice edukacyjne, a w ośrodku w Chalinie można wypożyczyć kijki i skorzystać z pomocy wykwalifikowanego instruktora. Innym przedsięwzięciem wspierającym rozwój nordic walking jest stworzenie systemu 3 szlaków dla tej dyscypliny na terenie Parku Krajobrazowego Promno, funkcjonujących pod wspólnym szyldem ?Nordic walking ? pobiedziskie szlaki?. Doskonałym uzupełnieniem oferty nordic walking w rejonie Chalina może być projekt ?Zielony Punkt Kontrolny?, w ramach którego w terenie rozlokowano stałe punkty kontrolne w postaci słupków, ułatwiających biegi na orientację. Każdy słupek wyposażono w unikatowy, niepowtarzalny wzór perforacji. W oparciu o wspomnianą sieć punktów przygotowano zestaw map biegowych (pieszych) i rowerowych o różnej długości
i stopniu trudności. Zadaniem korzystających z tej infrastruktury jest dotarcie w określonej kolejności do słupków zaznaczonych na mapie, a następnie potwierdzenie tego faktu poprzez wykonanie perforacji na karcie startowej (co można porównać do skasowania biletu w tradycyjnym kasowniku
komunikacji miejskiej). Dodatkowo część tras została wzbogacona o pytania dotyczące wybranych elementów przyrody Sierakowskiego Parku Krajobrazowego.
Ścieżki dydaktyczne
W innej części regionu, na terenie Nadgoplańskiego Parku Tysiąclecia, dzięki współpracy z władzami gm. Skulsk, powstała nowa ścieżka dydaktyczna ?Brzegiem jeziora?. Na potrzeby ścieżki wyrównano i utwardzono fragment terenu na wschodnim brzegu jeziora Skulska Wieś. Na trasie zamontowano tablice edukacyjne, przedstawiające wybrane walory przyrodnicze i kulturowe Nadgopla, ze szczególnym uwzględnieniem rejonu samego jeziora.
Ponadto ścieżkę wzbogacono o ławy i stoły oraz siłownię plenerową. Uzupełnieniem projektu było wydanie publikacji, prezentującej walory ścieżki wraz z mapą okolicy i kartą pracy, zawierającą pytania do wykorzystania podczas prowadzenia szkolnych zajęć dydaktycznych.
Ekomuzeum
Na obszarze Nadwarciańskiego Parku Krajobrazowego oraz rozciągających się na południe od Warty lasów Puszczy Pyzdrskiej z inicjatywy Zespołu Parków we współpracy z Lokalną Organizacją Turystyczną ?Puszcza Pyzdrska? oraz innymi partnerami lokalnymi zainicjowano powstanie Ekomuzeum
Doliny Warty i Puszczy Pyzdrskiej. Koncepcja ekomuzeum zakłada stworzenie sieci rozproszonych w terenie obiektów, które będą stanowić ?żywą? kolekcję, obrazującą wartości przyrodnicze i kulturowe regionu oraz dorobek jego mieszkańców. Wyjątkowy charakter regionu jest prezentowany
jako wypadkowa warunków naturalnych i działalności ludzi, historycznej oraz obecnej. W języku potocznym ekomuzeum często zestawia się z tradycyjną placówką muzealną, nazywając je ?muzeum bez murów?, ?muzeum rozproszonym?, ?muzeum bez gablot?, ?muzeum małej ojczyzny?.
Idea ekomuzeum zakłada współistnienie i interakcje między trzema elementami: terytorium (krajobraz, walory przyrodnicze i kulturowe itp.), społecznością oraz dziedzictwem historycznym. Jednocześnie podkreśla się potrzebę uwypuklenia walorów regionu in situ. Do podstawowych celów
funkcjonowania ekomuzeów należą ochrona zasobów naturalnych i kulturowych, odkrywanie i interpretacja miejscowego dziedzictwa, inspirowanie lokalnej społeczności do aktywności, wzmacnianie lokalnej tożsamości oraz rozwój turystyki zrównoważonej i promocja lokalnych wytworów. Choć ekomuzeum nie stanowi przedsięwzięcia o jednoznacznie turystycznym charakterze, jednak często jednym z najistotniejszych powodów jego tworzenia
jest chęć przyciągnięcia zwiedzających. Realizację koncepcji Ekomuzeum Doliny Warty i Puszczy Pyzdrskiej zaplanowano jako przedsięwzięcie wieloletnie. Pierwszy etap obejmował przygotowanie przystanku- -muzeum, łączącego funkcję użytkową (schronienie dla pasażerów komunikacji
publicznej) oraz informacyjną (przykład tradycyjnej architektury lokalnej). Ponadto w ramach projektu zrewitalizowano istniejący przystanek-muzeum oraz ustawiono zestaw tablic edukacyjnych, prezentujących walory przyrodnicze i kulturowe terenu ekomuzeum. Warto podkreślić, że przygotowując
poszczególne elementy, wykorzystano efektowny, lokalny materiał budowlany ? darniową rudę żelaza. Parki krajobrazowe Wielkopolski stanowią
tereny predestynowane do rozwoju turystyki o charakterze zrównoważonym i edukacyjnym. Biorąc pod uwagę te zalety, Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego realizuje liczne przedsięwzięcia, których celem jest udostępnienie terenu parków dla potrzeb turystycznych przy jednoczesnym dążeniu do zminimalizowania negatywnego wpływu ruchu turystycznego na przyrodę, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.