Jednym z często powracających problemów związanych ze stosowaniem przepisów ustawy o odpadach jest kwestia możliwości utraty statusu odpadu przez ?produkty? uzyskane w procesach odzysku.

Przepisy dotyczące utraty statusu odpadów, znajdujące się w ustawie o odpadach, są bardzo nieprecyzyjne, co znacząco utrudnia ich zastosowanie w konkretnej, indywidualnej sytuacji. Kwestie utraty statusu odpadu uregulowano w art. 14 ustawy o odpadach. Przepis ten wprowadza cztery kategorie wymogów, które musi spełnić dany przedmiot czy też substancja, aby mogły przestać być uważane za odpad i stać się normalnym przedmiotem obrotu gospodarczego. Z tego trzy kategorie wymogów stanowią niemal dosłowną implementacje postanowień dyrektywy odpadowej nr 2008/98/WE. Po pierwsze, taki obiekt czy też substancja otrzymane z odpadów muszą zostać ?wytworzone? w wyniku procesu odzysku (w tym recyklingu). Oznacza to, że już na wstępie wykluczone z tej procedury są wszystkie materiały otrzymane w wyniku innych procesów przetwarzania odpadów niż odzysk. Po drugie, tego rodzaju ?produkty? muszą spełnić określone kryteria rynkowe, tj. muszą być powszechnie stosowane do konkretnych celów oraz musi istnieć rynek tego rodzaju substancji czy przedmiotów lub chociaż popyt na nie. Po trzecie zaś, materiały wytworzone z odpadów, które miałyby utracić status odpadu, podlegają ocenie pod kątem wymagań środowiskowych. Muszą zatem spełniać wszystkie wymagania techniczne oraz wymagania określone w przepisach i w normach mających zastosowanie do danego produktu. Dodatkowo w toku omawianej procedury producent musi wykazać, że zastosowanie przedmiotu lub substancji wytworzonych z odpadów nie prowadzi do negatywnych skutków dla życia bądź zdrowia ludzi lub dla środowiska. 

Ciekawy jest czwarty rodzaj kryteriów, określany przez ustawę. Artykuł 14 ust. 1 pkt 2 ustawy o odpadach wskazuje bowiem, że aby dany przedmiot lub substancja mogły utracić status odpadu, muszą spełniać wymagania określone przez przepisy Unii Europejskiej. 
Powszechnie przyjmuje się, że nie chodzi tutaj o wymagania określone w dyrektywie odpadowej, a wymaganiami są warunki techniczne określone w rozporządzeniach wydawanych na podstawie art. 6 ust. 2, które zgodnie z treścią tego przepisu mają uszczegóławiać ogólne warunki utraty status odpadu. Co istotne, do tej pory tego typu rozporządzenia uszczegóławiające zostały wydane jedynie dla stłuczki szklanej, niektórych rodzajów złomu oraz złomu miedzi. Pojawia się zatem zasadne pytanie, co w przypadku, kiedy takie przepisy techniczne w odniesieniu do danego rodzaju odpadów nie zostały do tej pory wydane. Zgodnie z opracowanymi przez Komisję Europejską wytycznymi dotyczącymi interpretacji kluczowych pojęć dyrektywy 2008/98/WE, w przypadku, gdy nie zostało wydane unijne rozporządzenie doprecyzowujące, państwa członkowskie mogą decydować na poziomie krajowym.
Przenosząc te rozważania na grunt polskiej ustawy o odpadach, wydaje się jednak, że jedynym możliwym trybem określenia tych szczegółowych, technicznych wymagań, a co za tym idzie ? jedyną drogą utraty statusu odpadu jest tryb indywidualnych decyzji administracyjnych. Ustawa o odpadach nie zapewnia bowiem podstaw do wydania jakichkolwiek aktów wykonawczych o charakterze generalnym, określających takie kryteria. Dlatego też należy postulować, aby kryteria techniczne decydujące o utracie statusu odpadu były uwzględniane przez organy w toku wydawania zezwoleń na przetwarzanie odpadów czy też pozwoleń zintegrowanych, aby umożliwić przedsiębiorcom wprowadzenie do obrotu wytworzonych przez nich w wyniku procesu odzysku materiałów. 
Ważne w tym kontekście jest to, aby pamiętać, że aktualnie trwają prace nad zmianą dyrektywy odpadowej. Zgodnie z opublikowanym projektem, modyfikacji ma ulec także art. 6 dyrektywy. Projektowane zmiany zakładają, że KE zachowa możliwość wydawania aktów określa-
jących szczegółowe kryteria utraty statusu odpadu. Jednocześnie jednak ciężar zapewnienia odpowiednich regulacji ma zostać przeniesiony na państwa członkowskie, które zgodnie z projektowanym brzmieniem art. 6 ust. 1 dyrektywy mają mieć obowiązek zapewnienia, aby odpady, które zostały poddane procesowi odzysku, przestały być uznawane za odpady. W tym celu państwa będą uprawnione do przyjmowania odpowiednich przepisów technicznych, o których będą jednak musiały powiadamiać KE w celu zapewnienia odpowiedniej harmonizacji owych regulacji w całej Unii.