W poprzednim numerze przedstawiliśmy trzy firmy, które zdobyły tytuł Mistrza Edukacji Ekologicznej w Konkursie „Przeglądu Komunalnego” o Puchar Recyklingu. W tym wydaniu prezentujemy trzy wyróżnione w kategorii „Edukacja ekologiczna” firmy.

Konkurs na najlepsze przebranie ekologiczne podczas finału XII edycji konkursu „Środowisko naturalne, w którym pragnę żyć”

Segregacja odpadów w szpitalu
Szpital Wojewódzki w Opolu edukację ekologiczną zaczął od siebie i swoich pacjentów. Celem podjętego w 2005 r. programu edukacyjnego jest m.in. poprawienie higieny i ograniczenie ryzyka zakażeń szpitalnych, wynikających z niewłaściwego postępowania z odpadami, oraz przekazanie pracownikom szpitala i pacjentom wiedzy na temat zasad funkcjonowania środowiska, gospodarki odpadami i ich wpływu na zdrowie i bezpieczeństwo.
W Szpitalu Wojewódzkim w Opolu zatrudnionych jest prawie 500 osób. Zarówno pracownicy, jak i pacjenci produkują wiele różnorodnych odpadów i w związku z tym szpital zobowiązany jest do ich segregacji i przetwarzania. Do kwietnia 2005 r. segregacja polegała głównie na podziale odpadów na komunalne i medyczne. Po tym czasie w szpitalu powołano – pod kierunkiem szpitalnego epidemiologa –zespół do spraw gospodarki odpadami. Postanowiono, że wszystkie odpady, powstające na terenie szpitala, będą podlegać selektywnej zbiórce w miejscu i czasie ich powstawania: na oddziałach, w gabinetach zabiegowych i diagnostycznych, w poradniach, laboratoriach, aptece i jednostkach administracyjnych. Dlatego od maja 2005 r. pracowników szpitala zobowiązano do segregacji odpadów i jednocześnie zaczęto prowadzić szkolenia. W sumie przeszkolono 327 osób, w tym m.in. 47 lekarzy, 160 pielęgniarek i 62 osoby z firm sprzątających placówkę oraz innych komórek organizacyjnych.

Jeden z punktów selektywnej zbiórki odpadów

Selektywną zbiórkę w szpitalu rozpoczęto od podziału odpadów na makulaturę, tworzywa sztuczne oraz opakowania szklane. Już po miesiącu od wdrożenia programu odnotowano znaczne zmniejszenie ilości odpadów medycznych i komunalnych. Od maja do lipca 2005 r. zebrano tam 12,5 tys. kg odpadów, a w tym samym okresie roku poprzedniego prawie 20 tys. kg. Pod koniec maja 2005 r. koszty unieszkodliwiania odpadów medycznych zmniejszyły się o ok. 6 tys. zł w stosunku do średniej za pierwsze cztery miesiące roku, a koszty wywozu odpadów komunalnych o ok. 800 zł. Do recyklingu przekazano surowce za sumę 113,5 zł.
Personel medyczny jest informowany na bieżąco o efektach programu, co przyczynia się do dalszych działań z jego strony na rzecz segregowania odpadów. Poszczególne jednostki organizacyjne szpitala wyposażono w tablice korkowe, na których personel mógł informować o swoich osiągnięciach na polu segregacji oraz o tym, gdzie wyrzucać plastikowe butelki czy szklane słoiki. W celu łatwiejszego rozpoznawania, co i gdzie wyrzucać, informacje o selektywnej zbiórce umieszczane są na tablicach w kolorze worków, do których segregowane są odpady w domach. Rozwieszono też plakaty i ulotki na temat zbiórki zużytych baterii i oddawania przeterminowanych i niepotrzebnych leków do aptek. Materiały te otrzymano od organizacji działających w tej branży. Firma, która sprząta w szpitalu, sfinansowała wydrukowanie 5 tys. ulotek „Wszyscy pragniemy być zdrowi, żyć w pięknym i przyjaznym środowisku”. Każdy pacjent wypisany z oddziału otrzymuje ją wraz z kartą informacyjną leczenia szpitalnego. Podobną ulotkę dostaje pacjent leczony ambulatoryjnie. W poczekalniach i poradniach przyszpitalnych oraz na oddziałach ulotka ta dostępna jest dla wszystkich chorych oraz osób ich odwiedzających. Szpital wystąpił też z wnioskiem do Urzędu Miasta Opole o dofinansowanie zakupu w 2006 r. pojemników do selektywnej zbiórki odpadów. W sumie na program edukacji szpital wydał niecałe 3,5 tys. zł. Efekty, jakie dzięki tym nakładom osiągnięto, trudno zaś przeliczyć na pieniądze. Zyskało środowisko, czyli my wszyscy.

Uczniowie brali udział w “zielonych szkołach”

Integracja edukacyjna na pograniczu
Karkonoski Związek Gmin edukację ekologiczną prowadzi od dziesięciu lat. Związek jest znany z organizacji różnych konkursów ekologicznych. Wśród dzieci bardzo popularny jest konkurs „Środowisko naturalne, w którym pragnę żyć”, trwający zawsze od lutego do czerwca. W jego ramach w szkołach prowadzone są wykłady na temat segregacji odpadów oraz organizowane wycieczki do Karkonoskiego Centrum Gospodarki Odpadami. Na podstawie zdobytej w ten sposób wiedzy uczniowie wykonują prace plastyczne i literackie, których finał ogłasza się na wspólnym festynie. Podobny konkurs „Co mnie zachwyca, a co bulwersuje w przyrodzie” organizowany jest dla młodzieży szkół gimnazjalnych. Związek jest także koordynatorem zbiórki baterii w szkołach (m.in. poprzez konkurs „Zbieramy zużyte baterie”), obiektach handlowych oraz urzędach gmin, a ponadto drukuje ulotki informacyjne i plakaty na temat selektywnej zbiórki odpadów oraz nakręcił film opowiadający o Karkonoskim Centrum Gospodarki Odpadami. Film służy głównie nauczycielom jako materiał edukacyjno-informacyjny. Związek prowadzi też wiele szkoleń z zakresu ochrony środowiska dla mieszkańców z terenu Karkonoszy oraz prezentacji i wyjazdów plenerowych. Do tego celu wykorzystuje się takie imprezy gminne jak dożynki, festyny i pikniki, podczas których prezentowany jest sprzęt do odbioru surowców wtórnych i kolportowane ulotki na temat segregowania odpadów. Ciekawą formą edukacji ekologicznej są obozy integracyjne na pograniczu polsko-niemieckim („Segregacja u źródeł” „Najprzyjemniejsze z najpożyteczniejszym w nowej rzeczywistości”), podczas których dochodzi do integracji i wymiany informacji między młodzieżą szkolną z obu krajów.

Przyjemna normalność
Koniński Region Komunalny powołano do koordynowania działań na rzecz ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Związek od 2000 r. prowadzi różne formy edukacji ekologicznej poprzez Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej. Programem edukacyjnym objęto ok. 160 tys. mieszkańców z regionu konińskiego.
Centrum przygotowało ulotki na temat selektywnej zbiórki odpadów dla dzieci, młodzieży oraz mieszkańców gmin, a także płyty CD z materiałami edukacyjnymi dla szkół, dotyczące praktycznych sposobów postępowania z odpadami. W roku szkolnym 2004/2005 na terenie składowiska odpadów komunalnych, Zakładu Utylizacji Odpadów oraz Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Koninie Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej prowadziło zajęcia praktyczno-teoretyczne dla blisko tysiąca uczniów. Podobne zajęcia odbywały się w Ośrodku Kultury Leśnej w Gołuchowie, gdzie młodzież poznawała gatunki drzew i krzewów. Edukację leśno-przyrodniczą dla młodzieży prowadzono również w Nadwarciańskim Parku Krajobrazowym, w poznańskiej Palmiarni i ZOO oraz w Rogalinie i Kórniku. Centrum było współorganizatorem konkursu selektywnej zbiórki odpadów oraz szkolnych akcji „Sprzątanie Świata – Polska”. W działaniach na rzecz edukacji nie ograniczano się jedynie do dzieci i młodzieży – swoją ofertę skierowano także do pracowników samorządów. Centrum zorganizowało wyjazd studyjny do Niemiec (na którym uczestnicy zdobywali wiedzę na temat gminnych punktów selektywnego gromadzenia odpadów i stacji przeładunkowych) oraz do Piły (którego tematem przewodnim była utylizacja i zagospodarowanie odpadów organicznych, w tym osadów pościekowych). Związek zaopatruje także gminy w pojemniki i worki do selektywnej zbiórki odpadów. Jest koordynatorem konkursu na „Najbardziej uporządkowaną wieś oraz zadbaną zagrodę”. Efektem działalności Związku jest m.in. sprawnie funkcjonujące międzygminne składowisko odpadów komunalnych wraz z sortownią, selektywna zbiórka odpadów w gminach oraz wzrost świadomości ekologicznej młodzieży i mieszkańców gmin. Wszystkie te działania sprawiają, że segregowanie odpadów i dbanie o środowisko stało się dla mieszkańców regionu konińskiego przyjemną normalnością.

Na podstawie materiałów konkursowych opracowała Alicja Kostecka