Poprawki do projektu zmiany ustawy o finansach publicznych

Poprawki, zgłoszone przez posła PiS Adama Gawędę przewidują, że rezerwa ogólna ma być nie wyższa niż 0,2 proc. wydatków budżetu, a w projekcie ustawy budżetowej mogą zostać zaplanowane rezerwy celowe. Ma to usunąć wątpliwości interpretacyjne. Jak zapewnił wiceminister finansów Sebastian Skuza, poziom rezerwy ogólnej nie zostaje w ten sposób zmieniony, natomiast poziom rezerw celowych określa każdorazowo ustawa budżetowa.

Kolejna poprawka Gawędy przewiduje zwiększenie maksymalnej wysokości rezerwy celowej w budżetach wojewodów z 1 do 2 proc. Ma to dać możliwość zabezpieczenia przez wojewodów wydatków związanych z wynagrodzeniami, np. na odprawy emerytalne. Następna poprawka wskazuje źródła finansowania funduszu przeciwdziałania COVID-19 oraz rezerwy na pomoc dla obywateli Ukrainy.

Czwarta poprawka przewiduje przedłużenie zasad finansowania działań ustawowych MSZ.

Dostosowanie do wymagań UE

Ministerstwo Finansów, które przygotowało projekt zaznaczyło w uzasadnieniu, że proponowane przepisy dostosowują polskie prawo do unijnych przepisów dotyczących wymagań dla ram budżetowych państw członkowskich. Wskazano, że z Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) wynikają zobowiązania państw członkowskich dotyczące polityki budżetowej. Chodzi w szczególności o przestrzeganie wartości referencyjnych dla deficytu i długu sektora instytucji rządowych i samorządowych.

Obowiązek ten będzie realizowany poprzez wprowadzenie nowego mechanizmu korygującego nadmierną nierównowagę finansów publicznych, oznaczającą przekroczenie wartości referencyjnej dla deficytu (3 proc. PKB) lub długu (60 proc. PKB) według metodyki UE. Nowy mechanizm korekty zastąpi dotychczasowy w stabilizującej regule wydatkowej (SRW). W efekcie SRW będzie mieć rolę wykonawczą dla reguły nadmiernego deficytu – poprzez mechanizm korekty zapewniać będzie konsolidację finansów publicznych na poziomie spójnym z wymogami reguł UE – argumentuje MF.

W nowym mechanizmie korygującym wartość dostosowania fiskalnego będzie miała bezpośredni wpływ na wysokość korekty. Mechanizm będzie aktywowany, jeśli w roku n lub n-1 najbardziej aktualna prognoza Komisji Europejskiej wskazywać będzie na przekroczenie wartości referencyjnej dla wyniku sektora instytucji rządowych i samorządowych (3 proc. PKB) lub długu publicznego według przepisów UE (60 proc. PKB) – wyjaśniło MF.

Klauzula obronna

Ponadto, po nowelizacji w ustawie o finansach publicznych szczególnie traktowane będą wydatki obronne. W SRW wprowadzona zostanie „klauzula obronna”, która będzie odzwierciedlać rozbieżności między przedpłatami na zakup sprzętu wojskowego (które są rejestrowane jako wydatek w obliczanej metodą kasową SRW), a dostawami sprzętu (wydatek i wpływ na wynik sektora instytucji rządowych i samorządowych według metodyki UE w momencie dostawy).

Urealniony zostanie punkt startowy w SRW, co ma zapewnić spójność z podejściem stosowanym w regułach UE. W związku z pandemią COVID-19 oraz wojną w Ukrainie, Komisja Europejska zaproponowała stosowanie ogólnej klauzuli wyjścia od reguł unijnych w latach 2020-2023. Rozwiązanie to dawało państwom członkowskim zwiększoną swobodę w podejściu do reguł fiskalnych.

Rok 2024 będzie pierwszym rokiem stosowania standardowych reguł fiskalnych w UE, dla których punktem odniesienia (startowym) będzie poziom wydatków w 2023 r. Nowe rozwiązania mają wejść w życie z dniem następującym po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.