Projekt KO: Głosowanie korespondencyjne dla wszystkich

Wszyscy wyborcy – w kraju i za granicą – będą mogli głosować korespondencyjnie w wyborach prezydenckich, do Sejmu i Senatu oraz do Parlamentu Europejskiego – zakłada projekt noweli Kodeksu wyborczego autorstwa KO. Wyborcy z niepełnosprawnością zagłosują korespondencyjnie także w wyborach samorządowych.

Głosowanie korespondencyjne dla wszystkich wyborców

Obecnie obowiązujące przepisy pozwalają głosować korespondencyjnie jedynie osobom posiadającym orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, lub osobom, które ukończyły 60 lat najpóźniej w dniu głosowania. Ponadto, korespondencyjne głosowanie jest możliwe tylko w granicach kraju.

Nowa propozycja nowelizacji Kodeksu Wyborczego, przedstawiona przez posłów KO, rozszerza możliwość głosowania korespondencyjnego na wszystkich wyborców, zarówno w kraju, jak i za granicą, w wyborach prezydenckich, do Sejmu i Senatu, oraz do Parlamentu Europejskiego. W wyborach samorządowych, korespondencyjnie głosować będą mogli jedynie wyborcy z niepełnosprawnością.

Zamierzenie głosowania korespondencyjnego w kraju będzie można zgłosić komisarzowi wyborczemu, a za granicą – konsulowi, najpóźniej do 13 dnia przed dniem wyborów. Jeśli chodzi o wybory prezydenckie, wójta/burmistrza/prezydenta miasta, zgłoszenie zamierzenia głosowania korespondencyjnego obejmować będzie również ewentualną drugą turę tych wyborów.

Autorzy projektu podkreślają, że skorzystanie z prawa do głosowania nie powinno być dla nikogo uciążliwe. Umożliwienie wyborcom korzystania z dogodnych dla nich form oddania głosu stanowi przejaw poszanowania konstytucyjnego prawa, co z kolei może wpłynąć pozytywnie na frekwencję wyborczą.

Zaproponowane zmiany mają wejść w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Historia zmian w Kodeksie Wyborczym

Dyskusje na temat głosowania korespondencyjnego mają długą historię. Po raz pierwszy w polskich przepisach wyborczych głosowanie korespondencyjne zostało wprowadzone w nowym Kodeksie Wyborczym z 2011 r., z możliwością skorzystania z niego przez wyborców przebywających za granicą. Wkrótce po wprowadzeniu tej możliwości, wprowadzono poprawki, które umożliwiły głosowanie korespondencyjne również osobom z niepełnosprawnością oraz wprowadzono nakładki na karty do głosowania z opisem w alfabecie Braille’a.

W 2013 r. Państwowa Komisja Wyborcza postulowała umożliwienie głosowania korespondencyjnego każdemu wyborcy, niezależnie od miejsca pobytu.

W czerwcu 2014 r. Sejm uchwalił nowelizację Kodeksu Wyborczego, autorstwa grupy posłów PO, która umożliwiła głosowanie korespondencyjne wszystkim wyborcom, a nie tylko osobom niepełnosprawnym i przebywającym za granicą. Zmiany te dotyczyły wyborów prezydenckich, parlamentarnych oraz do Parlamentu Europejskiego, jednakże nie obejmowały wyborów samorządowych.

Następnie, nowelizacja Kodeksu Wyborczego w styczniu 2018 r., podczas rządów PiS, wprowadziła zmiany w głosowaniu korespondencyjnym, ograniczając możliwość skorzystania z niego jedynie dla osób z orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

Początkowo, nowelizacja ta w wersji przyjętej przez Sejm całkowicie znosiła możliwość głosowania korespondencyjnego. Jednakże, podczas prac legislacyjnych, prezydent Andrzej Duda zabrał głos w tej sprawie, wyrażając nadzieję na przywrócenie możliwości głosowania korespondencyjnego osobom z niepełnosprawnością. W efekcie, Senat przywrócił tę możliwość.

W 2020 r. wprowadzono do jednej z ustaw tarczy antykryzysowej – związanej z pandemią Covid-19 – zmianę w Kodeksie Wyborczym, umożliwiającą głosowanie korespondencyjne także osobom na kwarantannie oraz osobom powyżej 60 roku życia.