Projekt: strefy czystego transportu w dużych miastach z przekroczonymi normami NO2

Proponowane przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska zmiany w ustawie o elektromobilności i paliwach alternatywnych przewidują, że miasta o liczbie ludności powyżej 100 tys. mieszkańców, na terenie których zostanie odnotowane przekroczenie dopuszczalnego średniorocznego poziomu zanieczyszczeń NO₂, zobowiązane zostaną do ustanowienia strefy czystego transportu. Będą miały na to pół roku od przekazania przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska pierwszego sprawozdania, zawierającego informację o przekroczeniu norm.

Kolejny proponowany przepis nakłada obowiązek zakupu wyłącznie zeroemisyjnych autobusów dla komunikacji publicznej przez gminy liczące powyżej 100 tys. mieszkańców, Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię oraz podmioty, którym zlecono lub powierzono wykonywanie drogowych przewozów pasażerskich w ramach komunikacji miejskiej na obszarze gminy, w której liczba mieszkańców jest wyższa niż 100 tys. lub związku metropolitarnego.

Wysoki koszt zakupu i eksploatacji pojazdów

Projekt zakłada też zniesienie szeregu istniejących obecnie przepisów. Zniknąć ma obowiązek wykonywania, zlecania lub powierzania wykonania zadania publicznego z zapewnieniem odpowiedniego udziału pojazdów elektrycznych lub napędzanych gazem ziemnym przez samorządy liczące powyżej 50 tys. mieszkańców.

Zniknąć ma też obowiązek używania w komunikacji miejskiej określonego udziału autobusów zeroemisyjnych lub napędzanych biometanem w samorządach liczących powyżej 50 tys. mieszkańców.

Jak stwierdza się w uzasadnieniu, nałożone w 2018 r. obowiązki nie są realizowane ze względu na wysoki koszt zakupu i eksploatacji pojazdów nisko- i zeroemisyjnych, który w wielu przypadkach przekracza możliwości budżetowe jednostek samorządu terytorialnego oraz podmiotów.

Dwa kamienie milowe

W Ocenie Skutków Regulacji ministerstwo klimatu zaznacza, że wprowadzenie tych przepisów realizuje dwa tzw. kamienie milowe – warunki wypłat pieniędzy z Krajowego Planu Odbudowy. Są to kamień milowy E1G: “Wejście w życie ustawy wprowadzającej obowiązek zakupu tylko niskoemisyjnych i zeroemisyjnych autobusów w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców począwszy od 2025 r.”, oraz kamień milowy E1L dla części pożyczkowej KPO: “Wejście w życie aktu prawnego wprowadzającego obowiązek tworzenia stref niskoemisyjnych dla wybranych najbardziej zanieczyszczonych miast”. Jak podkreśla się w OSR, terminy realizacji obu tych kamieni już upłynęły.