Resort klimatu konsultuje projekt Strategii dla ciepłownictwa 2030

Strategia dla ciepłownictwa do 2030 r. z perspektywą do 2040 r. wskazuje – jak przypomina ministerstwo – sposoby realizacji postanowień i regulacji krajowych. Chodzi m.in. o Politykę Energetyczną Polski, Krajowy Plan na rzecz Energii i Klimatu, pakiet Fit for 55, dyrektywy RED II, MCP, IED, efektywnościową itp.

Koszt inwestycji na poziomie od ok. 43,9 do 72 mld zł

Jako największe wyzwania dla ciepłownictwa wskazuje się dostosowywanie systemów ciepłowniczych do statusu efektywnych, minimalizacja długoterminowego wzrostu cen ciepła w związku z rosnącymi cenami uprawnień do emisji CO2, zwiększanie produkcji energii ze źródeł odnawialnych, dostosowanie sektora do wymagań warunków technicznych dla nowych i głęboko zmodernizowanych budynków, oraz zapewnienie atrakcyjności ciepłownictwa systemowego, jako najpopularniejszego źródła ciepła w gospodarstwach domowych w Polsce.

W projekcie podkreśla się, że precyzyjne określenie kosztów transformacji polskiego ciepłownictwa jest niemożliwe z powodu rozdrobnienia sektora, składającego się z prawie 400 podmiotów, funkcjonujących w odmiennych warunkach. Przeprowadzona analiza prognozuje koszt inwestycji na poziomie od ok. 43,9 do 72 mld zł, przy zachowaniu obecnych.

Budowa nowych źródeł kogeneracyjnych

Obecnie dominującym paliwem w ciepłownictwie jest węgiel kamienny. W 2019 r. powstało z niego 71 proc. ciepła, po 9,5 proc. wytworzono z gazu i OZE – przede wszystkim z biomasy. Udział systemów ciepłowniczych o statusie efektywnych wynosi niespełna 20 proc., co związane jest z dominacją węgla. Efektywne systemy ciepłownicze w Polsce są zwykle zasilane przez źródła kogeneracyjne, także węglowe.

W projekcie Strategii szacuje się, że aby wypełnić stawiane przed sektorem wyzwania, konieczna jest budowa nowych źródeł kogeneracyjnych o mocy ponad 5 GWe, modernizacja istniejących o mocy ok. 5 GWe; budowa źródeł ciepła z wykorzystaniem OZE o mocy rzędu 8 GWt oraz ok. 1,5 GWt mocy w takich technologiach, jak odzysk ciepła, magazyny ciepła, zagospodarowanie odpadów.

Ministerstwo podkreśla, że systemy efektywne zlokalizowane są głównie w największych miastach i charakteryzują się największymi mocami, dlatego największe nakłady inwestycyjne na modernizację będą musiały być poniesione przez przedsiębiorstwa w małych i średnich miejscowościach, dysponujących ograniczonymi możliwościami finansowymi i organizacyjnymi.

W projekcie wskazuje się, że koszty emisji CO2 to najważniejszy koszt alternatywny odstąpienia od transformacji ciepłownictwa w kierunku źródeł nisko- i bezemisyjnych. Dlatego konieczne jest podjęcie systemowych działań nakierowanych na obniżenie emisyjności sektora, aby zmniejszyć zależność cen ciepła od cen uprawnień do emisji.

Zmiany w składzie paliwa gazowego

Zgodnie z projektem, najprostszym sposobem obniżenia emisji jest budowa źródeł kogeneracyjnych na gazie. Dla przyszłości kogeneracji gazowej w długiej perspektywie kluczowe będą zmiany w składzie paliwa gazowego w sieci gazowej – ocenia się w projekcie. Przewiduje on stopniową dekarbonizację systemów ciepłowniczych m.in. poprzez regulacyjne wymuszanie wzrostu udziału biometanu i wodoru dodawanego do metanu w systemach gazowych.

Jako ograniczenia w stosowaniu biomasy wymienia się zapewnienie dostaw odpowiedniej ilości i jakości tego paliwa oraz brak uregulowanego rynku, który uniemożliwia zakontraktowanie dostaw w ramach kontraktów długoterminowych, a także ustalenia ceny referencyjnej.

Z kolei jako ograniczenie stosowania wielkoskalowych pomp ciepła w systemach ciepłowniczych wskazuje się niską temperaturę czynnika roboczego możliwą do osiągnięcia. Dodatkowo pompa ciepła w przypadku jej zasilania z sieci elektroenergetycznej, nie może być uznana w pełni za odnawialne źródło energii ze względu na emisyjność paliw stosowanych w produkcji energii elektrycznej.

W projekcie strategii ministerstwo przewiduje kontynuację wsparcia kogeneracji, zazielenianie ciepłownictwa systemowego, lokalne zagospodarowanie wysokokalorycznej frakcji odpadów, wykorzystywanie ciepła odpadowego, wsparcie systemów niskotemperaturowych.