Samochody z silnikami diesla trują bez kontroli?

Dyskusja o emisji spalin rozgorzała przed kilkoma miesiącami podczas prac nad tzw. ustawą antysmogową. W pierwotnej wersji tego dokumentu miały się znaleźć bowiem także przepisy dotyczące wprowadzenia w miastach tzw. stref ograniczonej emisji komunikacyjnej. W skrócie – samorządy mogłyby zakazywać wjazdu np. do centrum miast starszych samochodów nie spełniających określonych norm emisji spalin. W głównej mierze dotyczyło to pojazdów z silnikami  diesla. Ostatecznie zapis o strefach ograniczonej emisji komunikacyjnej został usunięty, ale sprawa ma swój ciąg dalszy.

Nieszczelna kontrola

Podczas prac nad ustawą antysmogową poseł Tadeusz Arkit (PO) zwrócił się do Biura Analiz Sejmowych (BAS) o informację w sprawie możliwości kontroli emisji spalin z samochodów z dieslem. Za oczyszczanie spalin w takich pojazdach odpowiada filtr cząstek stałych, tzw. DPF (z ang. diesel particulate filter) lub FAP (z franc. filtre à particules). Ich stosowanie wymusił unijny system norm czystości spalin (normy EURO), który zaczął obowiązywać od 1993 r.

W Polsce powszechny jest proceder regeneracji filtrów cząstek stałych, a nawet jego usuwania. A to oznacza, że auta takie mogą zatruwać powietrze bez kontroli. – Po co mamy wprowadzać strefy ograniczonej emisji komunikacyjnej, skoro nie bardzo wiadomo, jaka jest faktycznie emisja z tych samochodów? Dane auto może w teorii spełniać normy i wjeżdżać do centrum, bo wyprodukowane zostało w określonym roku, a w praktyce może np. nie mieć filtra DPF wcale – tłumaczy poseł Tadeusz Arkit.

Czytaj także >>> UOKiK wszczyna postępowanie w sprawie samochodów Volkswagena

Jak ustaliło Biuro Analiz Sejmowych przeprowadzenie szybkiej i prostej kontroli, która dałaby jednoznaczną diagnozę o posiadaniu przez dany pojazd filtra DPF, jest niezwykle trudne: „Przede wszystkim osoby przeprowadzające kontrolę muszą posiadać dostęp do wiedzy technicznej, która pozwoli na określenie, czy dany model pojazdu jest wyposażony fabrycznie w filtr DPF. Wzrokowa kontrola układu wydechowego, pomijając już zapewnienie warunków dla jej wykonania, może być niemiarodajna, gdyż kompletny korpus filtra DPF zamontowany w układzie wydechowym nie przesądza jeszcze o tym, czy w jego środku znajduje się odpowiedni wkład i czy filtr nie został deaktywowany w oprogramowaniu sterującym silnikiem. Równie zawodna może okazać się kontrola spalin. W przypadku samochodów stosunkowo nowych i o małym przebiegu, przewidziana w przepisach, dla pojazdów z silnikiem diesla, kontrola stopnia zadymienia, najprawdopodobniej nie wykaże przekroczenia norm, nawet w przypadku usunięcia filtra DPF” – czytamy w odpowiedzi BAS przesłanej do posła Arkita.

Doposażyć stacje kontroli pojazdów?

Sposobem, który według BAS w największym stopniu spełnia warunek szybkości i prostoty zdiagnozowania obecności filtra DPF w pojeździe, jest analiza danych z pokładowego systemu diagnostycznego samochodu. „Wiarygodność tego badania będzie warunkowana jednak tym, na ile osoby dokonujące koniecznej modyfikacji oprogramowania silnika w trakcie usuwania filtra DPF są w stanie ukryć ten fakt w systemie OBD”.

Według posła Arkita, aby wzmocnić kontrolę nad dieslami, być może nie trzeba wcale podejmować kroków legislacyjnych, lecz doposażyć stacje kontroli pojazdów w odpowiednie narzędzia pozwalające jednoznacznie i szybko przeprowadzić obowiązkowe badanie każdego pojazdu z tego typu silnikiem.