Składowiska odpadów. Niechciana konieczność z dużym potencjałem

Odbywająca się od 15 do 18 marca w Szklarskiej Porębie oraz on-line konferencja, to wydarzenie o najdłuższych tradycjach. Odbywa się już po raz 32., ale to nie oznacza, że brakuje interesujących tematów, ciekawych wystąpień, wyjaśnień zawiłości prawnych szczególnie istotnych dla prowadzących składowiska odpadów komunalnych.

Ciągle nowe tematy

O tym, że to wydarzenie jest cały czas potrzebne świadczy duża liczba uczestników konferencji i to zarówno biorących udział w niej osobiście, jak i w wersji on-line. Do tego nawiązywały także wystąpienia wprowadzające Roberta Rosy, wiceprezesa Abrys Sp. z o.o., organizatora konferencji, jak i dr inż. Piotra Manczarskiego z Politechniki Warszawskiej, przewodniczącego Rady Programowej konferencji.

– Tradycja konferencji sięga przełomu lat 80. i 90. ubiegłego wieku. Wtedy bezpieczne składowanie było jedyną, ale i efektywną metodą postepowania z odpadami. Dlatego te wydarzenia tak były ważne – mówił Piotr Manczarski. – Obecnie składowanie jest już najmniej pożądana metodą. W 2035 roku ma być to tylko max 10% całego strumienia odpadów komunalnych.

Przewodniczący Rady Programowej wskazywał jednak, że i teraz nie brak ważnych tematów, które w sposób istotny wpływają lub wpływać będą na funkcjonowanie składowisk. – ETS mogą być objęte składowiska odpadów, które są źródłem emisji – mówił dr Manczarski. – Takie są głosy pochodzące z Parlamentu Europejskiego, który pracuje nad tymi regulacjami prawnymi.

Rzeczywistość się zmienia. Przed laty zainteresowanie budziły materiały do uszczelniania, raczkowało odgazowanie, ujmowanie odcieków. Dziś myślimy o tym jak to zrobić, by na składowisko trafiało tylko 10% procent odpadów. Nadal jednak potrzebne są nowe kwatery. Poważnym problemem jest chłonność istniejących składowisk przy trudnościach w budowie nowych. Przyszłość składowisk to instalacje produkcji energii. Ponad 30 lat temu nikt o tym nie myślał.

Brakuje konkretów

Co wynika dla eksploatatorów składowisk z nowelizacji ustawy o odpadach od 1 stycznia 2022 r.? Na to pytanie próbował odpowiedzieć Tomasz Dąbrowski, reprezentujący SDZLEGAL Schindhelm.

– Nowelizacja to rozwiązanie fragmentaryczne, brak jest rozporządzeń, ale i dalszych ustaw, które mają dopełnić zmiany w systemie gospodarowania odpadami w Polsce – mówił mecenas Dąbrowski.

Zmieniono definicje, choćby odpadów komunalnych i ich wytwórcy. Ustanowiono cele w zakresie gospodarki odpadami. Mają one nas przybliżać do osiągania wyznaczonych poziomów recyklingu. Niestety zmiany prawne nie mają charakteru systemowego a jedynie porządkowy.

Odpady budowlane z dużą niewiadomą

Odpady budowlane i rozbiórkowe podzielone zostały na frakcje i tak mają być zbierane. Ta zmiana zacznie obowiązywać od początku przyszłego roku. Odpady budowlane zostaną objęte systemem postępowania, jak odpady komunalne. Dotyczyć to ma nie tylko firm budowlanych, ale także mieszkańców. – Szczegółów jednak nie regulują znane nam przepisy. Nie ma też wyjaśnień ze strony resortu – mówił Tomasz Dąbrowski.

Obecnie nie wiadomo kto będzie odpowiadał za zagospodarowanie tych odpadów? Z przepisów wynikałoby, że będą za to odpowiedzialne gminy. Czy to oznacza, że na prywatnych posesjach będzie trzeba ustawić kilka nowych pojemników? Kilka, ponieważ odpady budowlane i rozbiórkowe także mają być segregowane na odpowiednie frakcje. Na to i wiele innych pytań nie ma jednak jednoznacznych odpowiedzi.

Nowe przepisy wprowadzają zakaz składowania selektywnie zebranych odpadów w celu przygotowania ich do recyklingu. Wprowadzono obowiązek obliczania i podawania poziomu składowania odpadów komunalnych, ale brak jest rozporządzenia, na podstawie którego gminy mają to wyliczać.

Problemy prawne i technologiczne

O zasadności budowania podczyszczalni składowiskowych mówiła natomiast Zuzanna Matyska z Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Odpadami w Sosnowcu. W swym wystąpieniu skupiła się głównie na zagadnieniach prawnych i technologicznych. Przepisy regulujące powstanie takich instalacji i ich funkcjonowanie są skomplikowane. Wielość aktów prawnych nie ułatwia poruszania się w gąszczu wzajemnie przenikających się przepisów.

Nie jest łatwy także wybór technologii. Nie ma jednej, której stosowanie najbardziej sprawdza się przy eksploatacji składowisk. Zuzanna Matyska wskazywała na potrzebę porozumienia i współpracy przy tego typu przedsięwzięciach z lokalnymi przedsiębiorstwami wod-kan, by z jednej strony nie dublować stosowanych rozwiązań a z drugiej w jak najlepszym stopniu dostosować technologię do potrzeb i wymagań zakładu zajmującego się ostatecznym oczyszczaniem kanalizacji.

Ze wsparciem finansowym i komunikacyjnym

Agnieszka Spodzieja, reprezentująca BOŚ Bank przedstawiła szeroki zakres wsparcia finansowego inwestycji w gospodarce odpadami, także na poziomie kilkudziesięciomilionowym np. spalarni odpadów. Bank zajmuje się nie tylko kredytowaniem inwestycji, ale także doradztwem finansowym i branżowe w sektorze energetyki i przemysłu oraz usług komunalnych, w tym gospodarka odpadami. W swym wystąpieniu Agnieszka Spodzieja podkreślała, że reprezentowany przez nią bank, jak żaden inny, rozumie branżę i dzięki temu potrafi dostosować produkty i usługi na miarę potrzeb każdego klienta.

BOŚ Bank i firmę Abrys łączy wiele analogii. Obie instytucje mają ponad trzydziestoletnią historię działania i wspierania branży komunalnej. Obie znają ją najlepiej. Abrys rozumie także potrzeby i uwarunkowania prowadzenia działalności w tej branży, jak i potrzeby inwestycyjne partnerów. Inwestycje środowiskowe mają charakter szczególnie wrażliwych społecznie. W przypadku ich realizacji konieczna jest właściwie prowadzona komunikacja społeczna skierowana do mieszkańców, władz samorządowych i innych potencjalnych interesariuszy przedsięwzięć. Abrys wspiera firmy branży komunalnej w tym zakresie prowadząc kampanie informacyjno-edukacyjne, konsultacje społeczne, współpracę z lokalnymi mediami i środowiskami opiniotwórczymi, tworząc merytoryczny przekaz informacyjny kierowany do odbiorców poprzez media tradycyjne oraz społecznościowe.

Składowisko i co dalej?

Wiele składowisk zapełnia się i konieczna jest zmiana funkcjonalna tych terenów. Rekultywacja składowisk to temat drugiej sesji konferencji w Szklarskiej Porębie. We wtorek 15 marca planowany jest jeszcze panel dyskusyjny – Składowisko odpadów – niechciany element systemu czy źródło energii i surowców. Jutro drugi dzień obrad. Konferencja kończy się w czwartek. Na ten dzień zaplanowane są warsztaty menedżerskie.