Sylwia Łaba: W Polsce wytwarzamy 4,5 miliona ton odpadów rocznie

W Polsce temat marnotrawstwa żywności staje się coraz bardziej palący, szczególnie w kontekście międzynarodowych zobowiązań do ograniczenia tego zjawiska. Jak wskazuje dr inż. Sylwia Łaba z Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego, instytucja ta odgrywa kluczową rolę w badaniach i monitorowaniu ilości marnowanej żywności w Polsce.

Skala problemu i odpowiedzialność konsumentów

Najnowsze dane za 2022 rok, opublikowane 27 września, pokazują, że w Polsce rocznie marnuje się aż 4,5 miliona ton żywności. – Te dane są raportowane do Eurostatu i właśnie 27 września świeżo opublikowane najnowsze dane za 2022 rok wskazują, że w Polsce wytwarzamy 4,5 miliona ton odpadów rocznie – mówiła Łaba. Z tego aż 55% generują konsumenci, co czyni nas wszystkich odpowiedzialnymi za ten problem. – Jednak żywność staje się odpadem na każdym etapie łańcucha rolno-żywnościowego, począwszy od produkcji rolnej, przez przetwórstwo, handel i dystrybucję, gastronomię, aż po gospodarstwa domowe. Wszyscy jesteśmy odpowiedzialni, choć w różnym stopniu – podkreślała Łaba.

Międzynarodowe cele

– Zgodnie z celami Organizacji Narodów Zjednoczonych, wszystkie kraje powinny ograniczyć marnowanie żywności oraz wytwarzanie odpadów żywnościowych o 50% do 2030 roku. Takie ograniczenie nałożyła również Komisja Europejska na wszystkie kraje członkowskie – wyjaśniała Łaba.

W Polsce, aby osiągnąć te cele, wprowadzono nowelizację ustawy o odpadach, która zakłada konkretne cele redukcji na różnych etapach produkcji i dystrybucji żywności. – W tej chwili na stole jest nowelizacja tzw. ustawy odpadowej, w której komisja chce wskazać konkretne cele dla konkretnych ogniw, czyli o 10% mamy ograniczyć marnowanie na etapie przetwórstwa i o 30% na etapach handlu, gastronomii i konsumpcji w gospodarstwach domowych – tłumaczyła Łaba. Dla Polski oznacza to redukcję odpadów na etapie przetwórstwa o 55 tysięcy ton rocznie oraz około miliona ton rocznie na pozostałych etapach.

Marnotrawstwo żywności a odpady

W dyskusji na temat marnotrawstwa żywności ważne jest rozróżnienie między tym pojęciem a odpadami. – Marnotrawstwo żywności to cała żywność, która została wyprodukowana z myślą o spożyciu przez ludzi, ale nie została skonsumowana i stała się odpadem lub została zmarnowana – wyjaśniała Łaba. Jeżeli jednak żywność, która nie została spożyta przez ludzi, trafia do redystrybucji lub jest wykorzystywana jako pasza dla zwierząt, nie jest uznawana za odpad.

Ekologiczne konsekwencje marnotrawstwa

Skala problemu jest ogromna nie tylko pod względem ilości marnowanej żywności, ale również jej wpływu na środowisko. – Marnotrawstwo żywności w Polsce jest odpowiedzialne za emisję gazów cieplarnianych na poziomie około 13 milionów ton ekwiwalentu dwutlenku węgla rocznie – podkreślała Łaba. Tak wysoka emisja podkreśla konieczność podejmowania działań na rzecz zapobiegania marnowaniu żywności oraz efektywnego zagospodarowania odpadów.

Działania prewencyjne i edukacyjne

Instytut Ochrony Środowiska podejmuje liczne inicjatywy mające na celu zmniejszenie poziomu marnowania żywności. – Ważne są działania, i tutaj Instytut nie tylko prowadzi badania dotyczące poziomu odpadów żywności, ale też podejmuje kroki w celu zapobiegania powstawaniu tych odpadów – mówiła Łaba. Działania te obejmują kampanie edukacyjne, publikowanie poradników, organizowanie warsztatów i szeroką promocję dobrych praktyk. Celem jest nie tylko ograniczenie samego marnotrawstwa, ale również promowanie bardziej zrównoważonych postaw wśród konsumentów i producentów.

Wyzwania przyszłości

Realizacja ambitnych celów do 2030 roku wymaga zaangażowania wszystkich uczestników łańcucha żywnościowego. Jak podkreślała dr inż. Sylwia Łaba, kluczowe jest zarówno zapobieganie powstawaniu odpadów, jak i ich odpowiednie zagospodarowanie. – Ważne jest, żeby zapobiegać, ale jeżeli już dojdzie do marnowania żywności, należy ją właściwie zagospodarować, zgodnie z hierarchią postępowania z odpadami – zauważa.

Wprowadzenie konkretnych regulacji prawnych i działań edukacyjnych daje nadzieję na realną zmianę w podejściu do problemu marnowania żywności. Wyzwanie, przed którym stoi Polska, to zredukowanie milionów ton odpadów w ciągu najbliższych kilku lat, co przyczyni się do zmniejszenia negatywnego wpływu na środowisko i wesprze globalną walkę z marnotrawstwem żywności.