Systemowa transformacja Wrocławia z unijnym wsparciem

Miasta odgrywają kluczową rolę w osiągnięciu neutralności klimatycznej do 2050 r., co jest celem Europejskiego Zielonego Ładu. Zajmują one zaledwie 4 proc. powierzchni lądowej Unii Europejskiej, ale są domem dla 75 proc. jej obywateli. Ponadto miasta zużywają ponad 65 proc. światowej energii i odpowiadają za ponad 70 proc. globalnej emisji CO2.

W szczególności miasta europejskie mogą znacząco przyczynić się do osiągnięcia celu Zielonego Ładu, jakim jest zmniejszenie emisji o 55 proc. do 2030 r. oraz, w bardziej praktyczny sposób, zapewnienie obywatelom czystszego powietrza, bezpieczniejszego transportu oraz zmniejszenia zatorów komunikacyjnych i hałasu.

Systemowa transformacja

Misją „Neutralnych Klimatycznie i Inteligentnych Miast” jest wsparcie i promocja 100 europejskich miast w ich transformacji systemowej w kierunku neutralności klimatycznej do 2030 r. jak również przekształcenie tych ośrodków w centra eksperymentu i innowacji.

– To dla nas duże wyróżnienie! Wrocław zawsze był w awangardzie, zawsze wysoko sobie stawiał cele bycia miastem zielonym i zrównoważonym. To są trudne wyzwania, ale nie boimy się ich podejmować. Bardzo się cieszę, że jesteśmy w gronie tych 100 miast, które w tej Misji będą uczestniczyły – powiedział Jacek Sutryk, prezydent Wrocławia.

Miasta referencyjne

W ramach Misji, spośród blisko 400 miast, wybrano 100. Mają one być w przyszłości miastami referencyjnymi dla tych pozostałych, które chcą osiągnąć neutralność klimatyczną najdalej do 2050 r.

Wybrano różne ośrodki, większe i mniejsze, o różnym położeniu geograficznym, będące również w różnych miejscach drogi do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Właśnie po to, aby inne miasta europejskie mogły odnaleźć dogodny, adekwatny dla siebie wzorzec.

Dla tych miast, które uzyskały etykietę neutralnych klimatycznie, w ramach Misji dedykowane będą specjalne środki finansowe, preferencje w ramach konkursów o środki unijne.

Wrocław otrzyma też specjalne doradztwo ekspertów międzynarodowych, aby wypracować nowy model transformacji miast w centra innowacji, nowe formy zarządzania partycypacyjnego, znaleźć model ekonomiczny finansowania działań na rzecz klimatu, jak również model zintegrowanego planowania miejskiego, czy też inteligentne systemy i platformy danych.

Nowe formy partycypacji

– Pierwszym ważnym etapem, który potrwa co najmniej kilkanaście miesięcy będzie wypracowanie kontraktu między miastem a jego mieszkańcami, biznesem, uczelniami po to, abyśmy wspólnie kreowali naszą ścieżkę dojścia do neutralności klimatycznej. Abyśmy się wspólnie na nią zgodzili i na końcu wspólnie ją realizowali. Jest to kluczowe w powodzeniu całego przedsięwzięcia – mówi Katarzyna Szymczak-Pomianowska, dyrektor Departamentu Zrównoważonego Rozwoju w UM Wrocław.

Dlatego też bardzo duży nacisk stawiany będzie na nowe formy partycypacji, platformy współpracy, na inicjatywy oddolne, na przedsięwzięcia kreowane przez samych mieszkańców, przez lokalny biznes i uczelnie.

– Wyznaczenie ścieżki dojścia do neutralności klimatycznej jest bardzo trudnym zadaniem z uwagi na złożoność materii. Przede wszystkim, aby Misja mogła się udać, muszą do niej przystąpić wszyscy mieszkańcy. Musimy być wspólnie przekonani o tym, że chcemy jako Wrocław osiągnąć neutralność klimatyczną i gotowi jesteśmy podjąć wysiłek, zmienić nasze nawyki i sposób, w jaki do tej pory funkcjonowaliśmy, w jaki użytkowaliśmy miasto. Wszystko po to, by redukować ślad węglowy i zmniejszyć ilość gazów cieplarnianych, które generujemy – dodaje Katarzyna Szymczak-Pomianowska.

Długa droga do rozwoju

Wrocław od wielu lat sukcesywnie realizuje działania zmierzające do wdrożenia unijnych celów na rzecz zrównoważonego wykorzystania energii oraz łagodzenia i przystosowania się do zmian klimatu. Chce być strefą wolną od węgla, w której mieszkańcy mają dostęp do pewnej, czystej, zrównoważonej i niedrogiej energii.

Wrocław dąży do tego, by stać się miastem świadomym, odpornym, odpowiedzialnym i gotowym na wyzwania przyszłości, które chroni i rozwija swój kapitał przyrodniczy oraz zapewnia bezpieczeństwo i zrównoważony rozwój społeczno-gospodarczy swoim mieszkańcom.

W tym celu miasto aktywnie działa na forum międzynarodowym oraz jest czynnym członkiem europejskich inicjatyw mających na celu zmianę polityki energetycznej i klimatycznej miast, w tym Porozumienia Burmistrzów w sprawie Klimatu i Energii czy Międzynarodowej Radzie na rzecz Lokalnych Inicjatyw Środowiskowych (ICLEI).

Wrocław jest również sygnatariuszem listu otwartego Burmistrzów 58 miast w ramach sieci Eurocities skierowanego w 2020 r. do przewodniczących Rady Europejskiej, wyrażającego konieczność zwiększenia, przy wsparciu UE, redukcji emisji na obszarach miast do 65 proc. do 2030 r.