Twoja firma ma do czynienia z mikroplastikiem? Uwaga na nowe przepisy!

Polska prezydencja w Radzie UE uzgodniła w nocy z wtorku na środę z Parlamentem Europejskim ostateczny kształt przepisów mających zapobiec przedostawaniu się do środowiska granulatu wykorzystywanego do produkcji plastikowych towarów.

Jeśli produkowałeś, kolorowałeś, przewoziłeś plastik lądem czy wodą…

Szacuje się, że w 2019 r. w UE doszło do uwolnienia nawet do 185 tys. ton małych granulek. Po uwolnieniu do środowiska, ich ponowne wychwycenie jest prawie niemożliwe. Rozporządzenie w tej sprawie będzie dotyczyć przedsiębiorstw, które mają do czynienia z granulatem z tworzyw sztucznych. Chodzi o jego producentów – zarówno tych, którzy produkują nowy plastik z ropy naftowej, jak i o tych, którzy uzyskują go z recyklingu, przerabiając np. butelki czy inne odpady plastikowe, by uzyskać granulat. Rozporządzenie obejmie również przedsiębiorstwa zajmujące się jego obróbką, np. kolorowaniem, by potem sprzedać ten towar dalej jako półprodukt. Osobny katalog obowiązków został stworzony dla przewoźników. Ich celem będzie powstrzymanie uwalniania granulatu podczas transportu. KE zaproponowała, by rozporządzenie dotyczyło wyłącznie firm transportowych na lądzie: ciężarówek i pociągów, oraz śródlądowych, którzy przewożą granulat na barkach. W pierwotnym projekcie, który przygotowała KE, nie było natomiast transportu morskiego, ale na dalszym etapie prac opowiedziały się za jego włączeniem zarówno kraje członkowskie, jak i europarlament.Po negocjacjach, przeprowadzonych w nocy z wtorku na środę, objęcie przepisami kontenerowców zostało utrzymane. Ma to zapobiec wypadkom, które – chociaż zdarzają się rzadko – doprowadzają do uwolnienia do środowiska znaczącej ilości mikroplastiku. Zależało na tym Hiszpanii ze względu na pływające u jej wybrzeży kontenerowce. Pod koniec 2023 r. jeden z nich stracił kilka kontenerów. W jednym znajdowało się tysiąc 25-kilogramowych worków z małymi kulkami, które zanieczyściły wodę i plaże.

Wymagana specjalna infrastruktura do zatrzymywania mikroplastiku

W przypadku przedsiębiorstw minimalne wymogi będą dotyczyć wszystkich firm przerabiających powyżej 5 ton granulatu rocznie. Instalacje będą musiały zostać wyposażone w podstawowe urządzenia czyszczące, takie jak odkurzacze, infrastruktura – przystosowana do zatrzymywania mikroplastiku, chociażby w postaci kratek w podłodze, a pracownicy – przeszkoleni. Więksi przedsiębiorcy będą musieli rozważyć wprowadzenie bardziej zaawansowanych systemów do zapobiegania zanieczyszczeniu mikroplastikiem.

Audyty zewnętrzne i certyfikacja

Wszystkie firmy, które przetwarzają powyżej 1500 ton granulatu rocznie, poza mikroprzedsiębiorstwami, będą podlegały audytowi zewnętrznemu.

Z kolei małe firmy, które również przetwarzają ponad 1500 ton rocznie, skorzystają z mniej dotkliwych obowiązków, takich jak jednorazowa certyfikacja, przeprowadzana w ciągu pięciu lat od wejścia w życie przepisów. Natomiast firmy przetwarzające mniej niż 1500 ton rocznie i mikroprzedsiębiorstwa same będą musiały wydać deklarację zgodności.

Granulat został w rozporządzeniu zdefiniowany szeroko, by jego producenci nie mogli łatwo obejść zapisów, zmieniając parametry plastikowych drobin – nowymi wymogami będzie objęty granulat niezależnie od jego kształtu i wielkości, a także bez względu na jego końcowe przeznaczenie, np. gdy mieszany jest z betonem czy wykorzystywany do piaskowania.

Obowiązek raportowania

Celem rozporządzenia jest także zebranie lepszych danych na temat zanieczyszczenia granulatem. Dlatego nakłada ono obowiązek raportowania przez przedsiębiorców do państw członkowskich. Te będą potem informowały KE i po kilku latach UE będzie miała dużo lepsze rozeznanie na temat zanieczyszczenia mikroplastikiem.

W następnym kroku rozporządzenie w sprawie ograniczenia strat granulatu z tworzyw sztucznych będzie musiało zostać ostatecznie zaakceptowane przez europarlament oraz kraje członkowskie w Radzie UE. Nowe przepisy będą obowiązywać dwa lata od momentu opublikowania rozporządzenia w Dzienniku UE.