Ubóstwo energetyczne w Polsce to głównie problem wsi i domów jednorodzinnych

Aby gospodarstwo domowe zostało zaklasyfikowane jako ubogie energetycznie, musi spełnić jednocześnie dwa kryteria: wysokich hipotetycznych wydatków na energię oraz niskich dochodów.

Poprawa sytuacji materialnej

W 2016 r. 12,2 proc. mieszkańców Polski było dotkniętych ubóstwem energetycznym. Oznaczało to 4,6 mln osób wchodzących w skład 1,3 mln gospodarstw domowych. 2,1 mln osób doświadczało ubóstwa energetycznego, choć nie było ubogie dochodowo. Unaocznia to fakt, że ubóstwo energetyczne nie powinno być postrzegane jako aspekt ubóstwa dochodowego, lecz jako odrębny wymiar deprywacji.

Odsetek osób ubogich energetycznie obniżył się z 14,5 proc. w 2012 r. do 12,2 proc. w 2016 r.  Był to spadek o 880 tys. osób. Wynikał on niemal w całości ze spadku liczby osób, które były równocześnie ubogie dochodowo i energetycznie. Poprawa sytuacji tych gospodarstw domowych była w znacznej mierze efektem wzrostu ich dochodów.

Problem wsi i małych miast

Zdecydowaną większość (2/3) ubogich energetycznie stanowią mieszkańcy wsi. W tej grupie stopa ubóstwa energetycznego jest też najwyższa – aż 20 proc. mieszkańców wsi jest ubogich energetycznie. Jest to konsekwencją względnie niższych dochodów mieszkańców wsi oraz zamieszkiwania w domach jednorodzinnych o często dość dużych metrażach i niskiej efektywności energetycznej. Istotnym aspektem jest też częsty brak dostępu do sieci ciepłowniczej i gazowej.

CZYTAJ TAKŻE: Gdzie w Polsce mieszka najwięcej dzieci? Na przedmieściach dużych miast

Ubóstwo energetyczne jest też istotnym zjawiskiem w miastach poniżej 20 tys. mieszkańców, gdzie co ósma osoba jest dotknięta tym zjawiskiem. W dużych miastach (powyżej 200 tys. mieszkańców) skala ubóstwa energetycznego jest niewielka (ok. 5 proc.).

Wiek budynku ma znaczenie

Stopa ubóstwa energetycznego jest niemal czterokrotnie wyższa wśród mieszkańców budynków jednorodzinnych (lub szeregowców bądź bliźniaków) niż wśród mieszkańców budynków wielorodzinnych. W efekcie ponad 80 proc. wszystkich ubogich energetycznie to osoby zamieszkujące budynki jednorodzinne.

Między 2012 a 2016 rokiem liczba osób ubogich energetycznie w Polsce obniżyła się głównie dzięki spadkowi liczby osób ubogich energetycznie zamieszkujących domy jednorodzinne na wsi (o 933 tys. osób). Wynikało to zarówno ze wzrostu dochodów tych gospodarstw, jak i spadku ponoszonych przez nie kosztów energii.

W przypadku budynków wielorodzinnych istnieje silna zależność między wiekiem budynku a ubóstwem energetycznym – im starszy budynek, tym wyższy odsetek mieszkańców ubogich energetycznie. W szczególności, dotyczy to przedwojennych kamienic, w których stopa ubóstwa energetycznego jest dwukrotnie wyższa niż wśród mieszkańców budynków wybudowanych po 1946 r. Mieszkańcy przedwojennych kamienic stanowią 40 proc. wszystkich ubogich energetycznie mieszkańców budynków wielorodzinnych.

Badania przeprowadził Instytut Badań Strukturalnych.