„Zarządzanie zrzutami ścieków” ma zapobiec powtórce katastrofy na Odrze

„Rekomendacje zostały przekazane do Rządowego Centrum Bezpieczeństwa” – czytamy w komunikacie Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

Bariery fizyczne i ograniczenia zrzutów

Resort zapewnia, że rekomendacje wydane zostały po wnikliwej analizie bieżących danych z monitoringu Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz prognoz meteorologicznych,

Zespół Zarządzania Kryzysowego resortu klimatu i środowiska rekomenduje m.in.

• tymczasowe odcięcie starorzeczy Odry;
• zastosowanie naturalnych barier ochronnych w zbiornikach wodnych w celu powstrzymania rozwoju „złotej algi”;
• systemowe zarządzanie zrzutami ścieków przemysłowych i bytowych w zależności od wyników parametrów wody, w tym zasolenia oraz zawartości biogenów pochodzących ze ścieków komunalnych oraz utrzymanie maksymalnych możliwości retencyjnych w dorzeczu Odry.

60 proc. ścieków, które trafiają do Odry, to ścieki komunalne

Co było przyczyną katastrofy?

Polskie niezależne badania wskazują, że katastrofa na Odrze nie była spowodowana czynnikiem naturalnym. Ubiegłoroczny (z września) komunikat z badań interdyscyplinarnego zespołu doradczego ds. kryzysu klimatycznego działającego przy prezesie PAN wśród przyczyn zatrucia rzeki wskazywał:

• długotrwały, bardzo niski stan wody, który zwiększył wrażliwość rzeki na dopływające do niej zanieczyszczania. Globalne ocieplenie powoduje, że prawdopodobieństwo wystąpienia podobnych ekstremów suchych epizodów w przyszłości szybko rośnie;
• zrzuty ścieków zawierające związki biogenne, zwłaszcza azot i fosfor, które są niezbędne dla wzrostu fitoplanktonu i znacznie przyspieszają ten proces;
• zrzuty zasolonych wód przemysłowych lub kopalnianych, które mogły być bezpośrednią przyczyną namnożenia tzw. złotych alg (wiciowców z gatunku Prymnesium parvum lub pokrewnego), wytwarzających toksyny zabójcze dla ryb i innej fauny oddychającej skrzelami;

Katalizatorem namnażania złotych alg jest wysoka temperatura wody i otoczenia. I dlatego wysokie zasolenie Odry zimą nie powoduje katastrofalnego namnażania alg. Co innego latem, gdy temperatura jest wyższa.

Wysiłki resortowego Zespół Zarządzania Kryzysowego jako podstawowy środek zaradczy wymieniają „systemowe zarządzanie zrzutami ścieków” co oznacza w skrócie, że w okresie letnim władze będą się starały ograniczyć zrzut ścieków metodami administracyjnymi. Jakimi? – W przypadku niskiego poziomu wody w Odrze, a także jeśli parametry substancji zrzucanych do rzeki będą przekraczały dopuszczalne normy, będziemy mogli zakazać na zrzutów ścieków lub cofnąć pozwolenie na taki zrzut – zapowiadał w maju Marek Gróbarczyk, wiceminister infrastruktury.

Interwencyjne natlenianie

Zespół Zarządzania Kryzysowego zaleca także dodatkowe natlenianie wody przy spadku stężenia tlenu do wartości granicznych oraz ścisły nadzór nad zrzutami burzowymi w przypadku ulewnych opadów deszczu.

„Zalecenia powstały na podstawie opracowanych wcześniej procedur, wypracowanych w ramach roboczych zespołów eksperckich, naukowych, przy współpracy służb. Działania mają na celu ograniczenie rozwoju „złotej algi” i zmniejszenie ryzyka toksycznego zakwitu” – zapewnia Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

PAN: katastrofa na Odrze nie była spowodowana czynnikiem naturalnym