Raport o stanie gminy Kraków

O tych i innych zmianach jakie miały miejsce w Krakowie przeczytamy w najnowszym raporcie o stanie gminy Kraków, który jest podsumowaniem działalności samorządu w niełatwym 2021 roku. To już czwarty tego typu dokument, przygotowany zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym oraz systemem zarządzania. Raport przedstawia efekty oraz rezultaty działań miasta, a także nakłady finansowe związane z ich realizacją w układzie 15 „Dziedzin zarządzania”. Dokument zawiera także informacje o wykonaniu uchwał Rady Miasta Krakowa, realizacji Strategii Rozwoju Krakowa, budżetu obywatelskiego oraz zadań 18 dzielnic miasta.

Na sytuację Krakowa w 2021 r. wpływały nie tyko działania mieszkańców i władz samorządowych podtrzymujące i rozwijające dorobek minionych lat, ale także pandemia COVID-19, liczne zmiany legislacyjne (zwłaszcza w zakresie podatków), a także krocząca inflacja.

Gospodarka

Wartość wskaźników obrazujących sytuację gospodarczą Krakowa w ubiegłym roku może świadczyć o odporności przedsiębiorców na kryzys wywołany przez pandemię. W niektórych obszarach wymagało to szczególnie dużego wysiłku, jak choćby w branży turystycznej lub w kulturze.

• liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych wzrosła do ponad 160 tys.,
• stopa bezrobocia obniżyła się do 2,9 proc.,
• o 2,7 proc. wzrosła liczba miejsc pracy w sektorze przedsiębiorstw,
• Kraków wciąż przyciąga inwestorów zagranicznych: wartość wskaźnika spółek z kapitałem zagranicznym utrzymała trend wzrostowy (5,8 proc.)
• 257 centrów usług dla biznesu, zatrudniających 82 600 pracowników
• aktywność mikroprzedsiębiorców – Punkt Obsługi Przedsiębiorcy UMK udzielił w ubiegłym roku ponad 21 tys. informacji i konsultacji, w tym także dla przedsiębiorców z Ukrainy i Białorusi.

Ekologia i zdrowie

Rok 2021 był także czasem intensywnych zmian w zakresie przestrzeni miejskiej. Powierzchnia miasta w 71 proc. objęta została miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego – i była to najwyższa wartość wśród dużych miast w Polsce. Przestrzeń stała się bardziej zielona i błękitna, dzięki nowym parkom i akwenom. Kraków stał się bardziej dostępny za sprawą inwestycji w ekologiczne środki transportu, ścieżki rowerowe, autobusy elektryczne, budowę nowego parkingu P&R czy uruchomienie nowych autobusowych linii aglomeracyjnych.

Kraków to również przestrzeń bardziej dostępna z punktu widzenia usług publicznych, np. w zakresie żłobków, przedszkoli czy edukacji szkolnej. Warto dodać, że miasto nie byłoby tak dobrze przygotowane, gdyby nie ogromny wysiłek pracowników służby zdrowia oraz racjonalna postawa mieszkańców w obliczu pandemii. Kraków należał do miast z najwyższym wskaźnikiem szczepień przeciwko COVID-19 (70 proc.). Kraków otrzymał dwie nagrody za szczepienia – tytuł „Zdrowy Samorząd” dla jednostek samorządu prowadzących najlepsze działania prozdrowotne w Polsce oraz nagrodę za realizację programu #KrakowSzczepi w ramach aktywnego udziału miasta w realizacji Narodowego Programu Szczepień przeciw COVID-19.

Bezpieczeństwo

Celem miasta jest zapewnienie mieszkańcom poczucia bezpieczeństwa i pomocy w sytuacjach zagrożenia. Jednym z takich działań jest ochrona przeciwpowodziowa. Zagrożenie powodziowe w Krakowie istnieje nie tylko ze strony Wisły. Przez obszar miasta przepływa szereg mniejszych rzek i potoków o łącznej długości ok. 100 km, które również stwarzają zagrożenie zalaniem lub podtopieniem.

Od roku 2018 roku zadania inwestycyjne i utrzymaniowe związane z ochroną przed powodzią realizowane były przede wszystkim przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie. W 2021 r. Wody Polskie wydatkowały na zadania utrzymaniowe związane z ochroną przed powodzią i odwodnieniem Krakowa kwotę ok. 6 mln zł. We współpracy z miastem prowadzone były również prace związane z rozbudową wałów przeciwpowodziowych oraz z budową zbiorników retencyjnych w zlewni rzeki Serafy.

Społeczeństwo obywatelskie

W 2021 r. Kraków wspierał budowę i rozwój społeczeństwa obywatelskiego poprzez realizację usług publicznych oraz programów strategicznych. Wśród programów należy wymienić: Program aktywnego uczestnictwa młodzieży w życiu miasta „Młody Kraków 2.0” na lata 2019-2023, Program Aktywności Społecznej i Integracji Osób Starszych (PASIOS) na lata 2021–2025 oraz Program „Otwarty Kraków”. Pula środków finansowych przeznaczonych w budżecie miasta na realizację zadań publicznych przez organizacje pozarządowe zwiększyła się w stosunku do roku 2020 o prawie 10 mln zł.

Ochrona i kształtowanie środowiska

W roku 2021 priorytetowymi działaniami w zakresie ochrony środowiska w Krakowie były, podobnie jak w latach ubiegłych:

• utrzymanie i kształtowanie terenów zieleni,
• poprawa jakości powietrza
• poprawa efektywności energetycznej budynków
• zwiększenie liczby instalacji odnawialnych źródeł energii

Obszary zielone: parki, skwery, tereny rekreacyjne, chronione, leśne, orne, nieużytki itp., zajmowały ponad 52 proc. powierzchni miasta. Jest to jeden z najlepszych wyników wśród dużych miast w Polsce. Dostępność publicznych terenów zielonych dla mieszkańców wynosi ponad 80 proc. Dotyczy to terenów położonych w odległości 300 m od miejsca zamieszkania wyrażony jako procentowy udział tych mieszkańców w całej populacji miasta.

W 2021 r. w poszczególnych częściach Krakowa, zwłaszcza tam, gdzie istniejące zagospodarowanie terenu nie pozwala na utworzenie nowych dużych parków, powstały kolejne 3 parki kieszonkowe. W celu poprawy dostępności terenów zieleni dla mieszkańców prowadzone były działania polegające na remontach istniejącej infrastruktury, budowie nowych ciągów pieszych, montażu obiektów małej architektury, montażu urządzeń przystosowanych dla osób z niepełnosprawnościami, budowie nowych placów zabaw i doposażaniu ich w nowe elementy. Istniejącą zieleń uzupełniano o nowe nasadzenia drzew, krzewów i bylin. Zakładano nowe trawniki.

Program rozwoju odnawialnych źródeł energii na obszarze Gminy Miejskiej Kraków

W celu poprawy jakości powietrza realizowano „Program rozwoju odnawialnych źródeł energii na obszarze Gminy Miejskiej Kraków”. Dotacje udzielane były na realizację zadań z zakresu ochrony środowiska, co obejmowało:

• instalację odnawialnych źródeł energii związanych z wykorzystaniem lokalnych źródeł energii odnawialnej,
• wprowadzania bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii, polegających na zakupie i montażu: powietrznych pomp ciepła, gruntowych pomp ciepła, instalacji kolektorów słonecznych i instalacji fotowoltaicznych.

W ramach udzielonych dotacji zainstalowano 640 odnawialne źródła energii (567 instalacji fotowoltaicznych, 4 instalacje kolektorów słonecznych, 67 powietrznych pomp ciepła oraz 2 gruntowe pompy ciepła). Środki wydatkowane na ten program, w 2021 r., wyniosły 9 328 383 zł.

Kolejnym działaniem realizowanym w celu poprawy jakości powietrza oraz poprawy sytuacji energetycznej miasta jest Program termomodernizacji budynków jednorodzinnych dla Krakowa. W 2021 r. w wyniku naboru wniosków do tego programu zrealizowano 53 inwestycje za łączną kwotę 1 773 808 zł, które zmniejszyły zapotrzebowanie na ciepło grzewcze o 804,86 MWh/rok.

Turystyka, kultura, edukacja

Działania miasta związane z ochroną dziedzictwa kulturowego dotyczyły historycznej przestrzeni publicznej, a także zabytkowych budynków oraz dzieł sztuki. W celu ochrony krajobrazu kulturowego w mieście funkcjonuje Park Kulturowy „Stare Miasto” oraz Park Kulturowy „Nowa Huta”. W 2021 roku trwały prace nad projektem uchwały w sprawie utworzenia Parku Kulturowego „Kazimierz ze Stradomiem” oraz Parku Kulturowego „Stare Podgórze z Krzemionkami”. Powierzchnia parków kulturowych w Krakowie w 2021 r. wynosiła 470,42 ha (w tym 93,61 ha, które stanowiła powierzchnia Parku Kulturowego „Stare Miasto”), w stosunku do ogólnej powierzchni miasta obszary te stanowią 1,44 proc. Dzięki takiej formie ochrony dziedzictwa kulturowego uległ poprawie stan przestrzeni publicznej nie tylko historycznego centrum miasta, ale także najbardziej znanej powojennej dzielnicy Krakowa.

W ubiegłym roku Kraków odwiedziło o 20,2 proc. mniej osób niż w roku 2020 i aż o 47,5 proc. mniej niż w roku 2019. Pomimo zmniejszenia liczby odwiedzających i turystów zwiększyła się kwota szacunkowych przychodów z tytułu ruchu turystycznego, które wyniosły 6,3 mld i były o 1,8 mld zł wyższe niż rok wcześniej. Działania w zakresie kultury, w tym ze strony miejskich instytucji kultury, przyniosły pozytywne efekty w postaci powrotu wskaźników frekwencji do stanu sprzed pandemii, co jest kolejnym dowodem odporności naszego miasta. Wśród pozytywów podkreślić należy także poprawę wyników krakowskich maturzystów, którzy po dwóch latach nauki w trybie zdalnym odnotowali lepsze wyniki niż w pierwszym roku pandemii, co może świadczyć, że uczniowie i nauczyciele również dobrze poradzili sobie w trudnych warunkach.

Lato 2021 r. to start pilotażowego projektu City Helpers. Program będący narzędziem wspierającym politykę zrównoważonej turystyki, okazał się dobrze przyjętym rozwiązaniem i osiągnął bardzo dobre rezultaty w opinii turystów, mieszkańców, branży turystycznej, a także krakowskich placówek dyplomatycznych. Zabytkowa przestrzeń historycznego centrum miasta to obszar od kilku lat najmocniej narażony na negatywne zjawiska związane z tzw. ekonomią nocy. Dotyczą one nie tylko turystów zagranicznych, ale również gości z Krakowa i okolic, którzy odwiedzają Stare Miasto w celach rozrywkowych. Wobec wyzwań i problemów, a także dążąc do uspokojenia tej przestrzeni, ważne są skuteczne działania podejmowane w ramach programu City Helpers. W ubiegłym roku najwięcej przeprowadzonych interwencji dotyczyło zakłócania ciszy nocnej i spożywania alkoholu w miejscach publicznych. Zdarzenia te miały miejsce głównie w sobotnie noce. Zdecydowana większość interwencji City Helpers (ponad 70 proc.) kończyła się zaprzestaniem naruszeń.

W tym roku projekt jest kontynuowany, a miejskich pomocników będzie można spotkać w centrum do 11 września.

Sport i rekreacja

Rok 2021 w Krakowie okazał się czasem większego zaangażowania mieszkańców w organizowane przez miasto cykliczne imprezy – wzrost o prawie 50 proc. w porównaniu z 2020 r. To także większy, o 30 proc., udział mieszkańców w zajęciach sportowo-rekreacyjnych. Od początku wiosny prowadzono akcję edukacyjno-informacyjną „Kraków w formie”, która namawiała krakowian do ruchu i aktywności fizycznej. Chodź na pole! Odkryj, ile możliwości daje Ci miasto, żeby aktywnie spędzać czas – to jej główne hasło. W ramach akcji przeprowadzono bezpłatnie m.in.: Maratony Fitness w krakowskich parkach, treningi biegowe z udziałem Roberta Korzeniowskiego i zajęcia wspinaczki skałkowej. Wydrukowano broszurę „Kraków w formie”, prezentującą miejskie możliwości z zakresu rekreacji na terenach zielonych. Akcja jest kontynuowana również w tym roku.

Miasto udostępniło mieszkańcom kolejne obiekty sportowe i rekreacyjne. Zakończono realizację m. in.:

• basenu przy ul. F. Eisenberga,
• basenu przy Szkole Podstawowej nr 155, os. 2 Płk. Lotniczego 21,
• kompleksu sportowo-rekreacyjnego przy ZS nr 1, ul. Ułanów 3,
• zespołu boisk przyszkolnych Zespołu Szkół i Placówek pn. „Centrum dla Niewidomych i Słabowidzących” przy ul. Tynieckiej 6,
• placu zabaw oraz boiska rekreacyjnego przy Szkole Podstawowej nr 158, ul. Strąkowa 3a,
• wielofunkcyjnego boiska sportowego wraz z oświetleniem w rejonie ulic Lubostroń/Kolista,
• rewitalizację boisk przyszkolnych i terenów sportowo-rekreacyjnych przy filii Szkoły Podstawowej Nr 129, os. Na Stoku 34,
• przebudowy budynków Klubu Zwierzyniecki KS wraz z zagospodarowaniem terenu i dostawą wyposażenia,
• przebudowy Klubu Sportowego Tramwaj,
• modernizacji „Orlików” przy ul. E. Jerzmanowskiego oraz przy al. A. Dygasińskiego,
• budowy slipu przy Kolejowym Klubie Wodnym 1929,

Pomoc i integracja społeczna

Procesy demograficzne zachodzące w Krakowie skutkują zwiększaniem się liczby osób w wieku poprodukcyjnym, w tym liczby osób w wieku starości zaawansowanej oraz zmniejszeniem się potencjału pielęgnacyjnego rodziny. W związku z tym, miasto prowadziło działania dostosowywania systemu wsparcia dla osób w podeszłym wieku i przewlekle chorych do ich potrzeb. Powstają więc nowe miejsca stałego i czasowego pobytu.

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej zakończył niedawno przebudowę budynku przy ul. Modrzewiowej 25 na potrzeby osób ze spektrum autyzmu. W cichym i spokojnym rejonie miasta powstało nowoczesne, a zarazem kameralne miejsce, przeznaczone dla osób najbardziej wymagających opieki. To pierwsze w Polsce tego typu miejsce – znajdą tam swój dom te osoby dorosłe ze spektrum autyzmu, których rodzice ze względu na swój wiek i choroby, nie mogą sprawować nad nimi opieki. W placówce będą nie tylko miejsca pobytu stałego, ale także zajęcia dzienne.

Celem wsparcia rodzin z dzieckiem z niepełnosprawnością realizowano program pn. Kraków dla Rodziny „N”. W 2021 r. wsparciem objęto 1 029 rodzin. Miasto zapewniało wspieranie osób i rodzin w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz pomoc w rozwiązywaniu trudności i problemów życiowych przede wszystkim poprzez zapewnienie usług asystenta rodziny oraz w ramach sieci ośrodków poradnictwa i terapii rodzin.

Debata dla mieszkańców – 29 czerwca

Kraków zachęca mieszkańców do lektury raportu i wymiany opinii / sugestii na temat dokumentu – można go znaleźć na stronie www.strategia.krakow.pl. Dokument został przekazany Radzie Miasta Krakowa, a debata nad raportem, w której głos będą mogli zabrać mieszkańcy, odbędzie się podczas sesji rady miasta – 29 czerwca.

Pełna wersja raportu do pobrania: Raport o stanie gminy Kraków