Niecodzienne ogrody sztuki. Nowa, nietypowa wystawa w warszawskiej Zachęcie

Geneza wystawy związana jest z koncepcją działań edukacyjnych Zachęty – to był impuls do myślenia o tym, w jaki sposób sztuka może oddziaływać na odbiorcę. Wystawa jest adresowana do wszystkich miłośników sztuki, gotowych do porzucenia tradycyjnych sposobów zwiedzania.

Myśląc o wystawie, która może być percypowana niezależnie od zaburzonych zmysłów, warto zastanowić się, co to znaczy „zobaczyć” dzieło sztuki. Jaka jest rola poszczególnych zmysłów w postrzeganiu rzeczywistości, również tej kreowanej przez artystów? Wzrok od zawsze miał uprzywilejowaną pozycję w procesie poznawania. Zobaczyć znaczyło tyle co poznać, ale też zrozumieć i uwierzyć. Wzrok nadal w znacznej mierze odgrywa główną rolę w sztuce – dotyczy to w szczególności sztuki współczesnej, w XXI w. zdominowanej przez media cyfrowe. Niezależnie od tego, jak bardzo chcielibyśmy poddać się innemu rodzajowi doznań, nie sposób pomniejszyć jego roli. Warto jednak zastanowić się, na ile to nas ogranicza w kontakcie z dziełem sztuki.

Wystawa znosi zasadę „nie dotykać”, zmniejsza też dystans fizyczny między widzem a dziełem sztuki. Dla odbioru prezentowanych na niej obrazów, instalacji, obiektów wzrok jest ważny w takim samym stopniu jak słuch, węch, dotyk oraz doznania ruchu. Istotą prac jest materialność i sensualność. Zwiedzający są zachęcani do oglądania, dotykania, wąchania, nasłuchiwania prac oraz do stąpania po dziele sztuki i wchodzenia w nie – oczywiście zgodnie z „instrukcją obsługi” przygotowaną przez artystów. A ci w swych pracach używają materiałów jednoznacznie kojarzonych z naturą: piasku, kamieni, torfu, pszczelego wosku, trawy, wikliny, żywych roślin, gałęzi, grzybów. Prezentowane obiekty mają swoją skalę, ciężar, objętość, generują dźwięki i wydzielają zapachy. Wystawa w pewnym sensie nawiązuje do doświadczenia ogrodów sensorycznych, projektowanych tak, aby w sposób celowy pobudzać wszystkie zmysły. Jest niczym zaproszenie do tajemniczego ogrodu, zawieszonego pomiędzy światem emocji i rozumu – z ukrytymi tajemnicami, meandrami wspomnień i zachwytów, labiryntem pomiędzy tym co realne i metaforyczne.

artyści: Paweł Matyszewski, Mirosław Maszlanko, Marzanna Morozewicz, Małgorzata Niedzielko, Anna Panek, Igor Przybylski, Iza Tarasewicz, Krzysztof Topolski, Zenek (Iłarion Daniluk)

kuratorka: Magdalena Godlewska-Siwerska

współpraca ze strony Zachęty: Julia Leopold