Metodologiczną podstawę rachunków efektywnościowych, poprzedzających podjęcie decyzji inwestycyjnej, stanowi obecnie analiza kosztów i korzyści. Polska zbliża się do wymagań proceduralnych i metodycznych stosowanych w UE przy ocenie projektów inwestycyjnych, których szczegółowy opis znajduje się w dokumentach Komisji Europejskiej.

Zainteresowanie inwestora efektami inwestycji skutkuje potrzebą przeprowadzenia ich analizy finansowej (rachunku efektywności finansowej). Ocena tej efektywności jest poszukiwaniem odpowiedzi na pytanie, czy przyszłe korzyści finansowe przewyższą lub co najmniej zrównoważą ponoszone wydatki. Pytanie to można uzupełnić bądź zmodyfikować na kilka sposobów, np.: po jakim czasie wydatki zostaną zrównoważone przez korzyści? Jaka będzie łączna kwota nadwyżki korzyści nad nakładami? Jaka będzie średnia stopa zwrotu wydatków przez korzyści?
Różne sposoby stawiania pytania o efektywność inwestycji wiążą się z odmiennymi formułami wskaźników finansowej efektywności. Dodatkowo na rozmaitość formuł wpływa ich różna złożoność, m.in. to, czy uwzględnia się w rachunku nierównocenność kwot, występujących w różnym czasie i obciążonych różnym ryzykiem. Zróżnicowanie to może się też wiązać z kalkulowaniem kategorii finansowych wg zasady memoriału (opartej na księgowaniu w momencie wystawienia dokumentów) lub według zasady kasy (księgowanie w momencie rzeczywistych operacji majątkowo–finansowych). Procedury związane z wykorzystaniem odmi...