Nowy mega - program: Bruksela przekaże 24 mld euro na ochronę polskiego środowiska

To największy program krajowy w całej UE. Oficjalne negocjacje tego największego pod względem alokacji oraz liczby priorytetów rozwojowych programu krajowego były prowadzone od stycznia tego roku. – Łączna kwota przeznaczona na inwestycje i przedsięwzięcia wynosi prawie 29,3 mld euro (z czego 24,2 mld euro z funduszy UE w formie bezzwrotnych dotacji) – podaje Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej.

Dla kogo i po co

Program Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko na lata 2021-2027 (FEnIKS) stanowi kontynuację dwóch wcześniejszych programów: Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 oraz 2014-2020.

– Celem programu jest poprawa warunków dla zrównoważonego rozwoju kraju. Będzie się to działo poprzez budowę nowoczesnej infrastruktury technicznej i społecznej – czytamy w komunikacie Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej.

W ramach programu wsparcie otrzymają sektory transportu, energii, środowiska, zdrowia oraz kultury. – Inwestycje w ograniczenie zużycia energii i rozwój energii odnawialnej, wpisujące się w ideę Europejskiego Zielonego Ładu, pomogą Polsce zmniejszyć zależność od paliw kopalnych, w tym złagodzić skutki odcięcia importu z Rosji – czytamy w komunikacie Komisji Europejskiej.

Program zapewni też finansowanie adaptacji do zmian klimatu (obszary zielone w miastach, naturalne retencjonowanie wody) i ochrony bioróżnorodności. Zbudowanych lub rozbudowanych zostanie co najmniej 500 kilometrów dróg w sieci TEN-T, przy czym wsparcie dla sektora transportu koncentrować się będzie przede wszystkim na kolei i transporcie miejskim.

– Największy program polityki spójności obejmie również inwestycje w sektorze zdrowia (w tym wsparcie podstawowej opieki zdrowotnej) oraz kultury (ochrona zabytków i udostępnianie zasobów kultury) – zapewnia Komisja Europejska.

Warunki

Praktycznie od razu i bezwarunkowo Polska otrzyma 240 mln euro zaliczki, czyli około 1 mld złotych. Jednak, jak ustalili dziennikarze RMF FM, kolejne wypłaty z FEnIKSa mogą być uzależnione od spełnienia warunku niedyskryminacji osób LGBT oraz niezależności sądownictwa.

Poza bardzo technicznym warunkami, które pozostają do spełnienia, jeden dotyczy Karty Praw Podstawowych. Jak wyjaśnił brukselski rozmówca RMF FM “chodzi o niedyskryminację osób LGBT i niezależność sądownictwa”. W dokumencie zatwierdzonego programu FEnIKS w rubryce “warunki podstawowe” napisano, że Polska nie spełnia warunku “skutecznego stosowania i wdrażania Karty Praw Podstawowych”, a fundusze muszą być wydawane zgodnie z zasadami zapisanymi w KPP.

– To samo zostało wpisane do wszystkich innych programów spójności, które są lub będą zatwierdzane. Wpisanie do programu niespełnionych jeszcze warunków to, jak tłumaczy rozmówca w KE,  normalna procedura. Niespełnione warunki nie blokują zatwierdzenia programu, ale zanim dojdzie do pierwszej płatności: muszą zostać spełnione – podaje RMF FM.