Circular economy w praktyce na Envicon Environment 2019

Gospodarka obiegu zamkniętego jest uzasadniona tylko w przypadku, kiedy uwzględnimy przemysł 4.0. – mówił dr Marek Mieńkowski. Z drugiej strony podał przykłady obszarów, w których przemysł 4.0 i circular economy się trochę znoszą.

Jak wymieniał: CE zwiększa zatrudnienie, Ind .4.0 zmniejsza zatrudnienie; CE jest pasywna energetycznie, Ind. 4.0 jest energochłonna; CE to gospodarka oparta na zrównoważonym rozwoju, Ind. 4.0 to gospodarka konkurencyjna oparta na wiedzy; CE musi być ponadnarodowa, Ind. 4.0 jest związana ze strategią państw.

– To są pozornie rozbieżne elementy, a tak naprawdę jedno rozwiązuje problemy drugiego i nawzajem – wyjaśnił Marek Mieńkowski.

Edukacja i przykłady godne naśladowania

Jak wiele działań w zakresie edukacji o GOZ jest już obecnie prowadzonych opowiedziała Maria Andrzejewska z Centrum UNEP/GRID-Warszawa. Pokazywała, jak reprezentowana przez nią organizacja prowadzi edukację dotyczącą obszaru GOZu.

– Naszą kluczową działalnością, którą udało nam się wdrożyć przez ostatnich kilka lat to cykl warsztatów dla przedstawicieli biznesu i instytucji jego otoczenia. Mają one na celu wymianę myśli i poglądów ale także poszerzanie wiedzy poprzez doświadczenie i wzmacnianie kontaktów – mówiła Maria Andrzejewska.

– Jednak dyskusje na temat zamykania obiegu nie zamykają się tylko w otoczeniu biznesu, ale również w domu w biurze czy w gminie. Dlatego prowadzimy też akcje w formule kampanii społecznych – dodała.

Ograniczaj się!

Edukację w obszarze GOZ prowadzi również Katarzyna Wągrowska, autorka książki „Życie zero waste. Żyj bez śmieci i żyj lepiej” oraz bloga “Ograniczam się”, choć w jej działaniach circular economy jest ukryta pod hasłem „zero waste”, jak sama prelegentka podkreślała, bardziej przystępnego w odbiorze społecznym.

Katarzyna Wągrowska swoimi codziennymi wyborami daje przykład życia w zgodzie z hasłem „zero waste”. Szampon do włosów w kostce bez opakowania, kremy w opakowaniach szklanych, pasta do zębów w metalowym opakowaniu, kubeczek menstruacyjny wielokrotnego użytku – to produkty, jakich Katarzyna Wągrowska używa na co dzień.

Jak wskazywała prelegentka, w życiu zero waste kluczowych jest kilka zasad: odmawiaj, ograniczaj, używaj ponownie, odzyskuj surowiec i oddawaj naturze czyli kompostuj. Kierując się tymi zasadami chce swoimi działaniami zachęcić innych do dokonywania odpowiednich wyborów w codziennym życiu i prowadzeniu gospodarstwa domowego. Choć jak podkreślała, nie potrzebujemy garstki osób, które będą wykonywać zasadę zero waste w idealny sposób, ale miliona osób, które będą kierowały się zasadą nie całkiem idealnie.

– Dokonujmy właściwych wyborów nie tylko kierując się naszym portfelem i tym, czy kupujemy produkty w opakowaniu plastikowym, czy nie, ale również podczas wyborów politycznych, aby w ławach sejmowych podejmowane były odpowiednie decyzje środowiskowe – dodała.

Po pierwsze – nie kupuj!

Kalina Olejniczak z poznańskiej Po-Dzielni zaprezentowała pierwszy freeshop w Polsce, który został wyróżniony w II edycji konkursu Stena Circular Economy Award – Lider Gospodarki Obiegu Zamkniętego. Miejsce o nazwie „Po-Dzielnia” to nie tylko lokal, w którym można dzielić się dobrami ale także centrum edukacyjno-kulturalne. Odbywają się tam warsztaty i wystawy związane z tematyką nadmiaru przedmiotów i nadawania im nowego życia.

Po-Dzielnia powołana do życia przez aktywistów Givebox Poznań we współpracy z Fundacją Pro Terra, działa w stolicy Wielkopolski od 13 października 2018 r.

Jak wyjaśniała Kalina Olejniczak, projekt Po-Dzielni wyrósł z dwuipółletniego doświadczenia istnienia kilku szaf (giveboksów) w Poznaniu. Główną ideą projektu jest wydłużenie życia przedmiotów, ograniczenie konsumpcjonizmu, promowanie upcyklingu i umiejętności naprawiania przedmiotów.

O popularności projektu, który za dwa dni będzie obchodził pierwsza rocznicę funkcjonowania, świadczą liczby. – Mamy 22 000 fanów na Facebooku, 3 600 na Instagramie, codziennie kilkaset osób odwiedzających lokal, a także setki osób miesięcznie uczestniczących w wydarzeniach Po-Dzielni – wymieniała Kalina Olejniczak.

Konieczne regulacje prawne

W panelu podsumowującym sesję wybrzmiało, że akcje oddolne prezentowane podczas konferencji są bardzo istotne, jednak akty prawne, które wprowadzałyby konkretne zakazy i nakazy przeciwdziałające marnotrawieniu dóbr są konieczne.

Ja obserwuję w swoich działaniach, że takie oddolne akcje mają swoje granice – mówiła Katarzyna Wągrowska. – Granica jest wtedy, gdy nie mogę kupić produktu w takim opakowaniu w jakim bym chciała albo nie mogę kupić mleka z mlekomatu (ponieważ zostały zamknięte). Tam, gdzie pojawiają się takie granice widzę konieczność wprowadzenia odgórnych zasad. Jest duże pole do popisu w regulacjach prawnych, które pomogą nam w recyklingu i ograniczeniu wykorzystania opakowań – dodała.

Jak wyjaśniała Kalina Olejniczak, działania oddolne nie zastąpią regulacji prawnych. Za przykład może służyć przemysł związany z hodowlą zwierząt, który generuje gigantyczne koszty ekonomiczne, a także wykorzystanie zasobów naturalnych. Panuje obecnie trend rezygnacji z mięsa na rzecz żywności roślinnej nie przyczyniającej się do takich niekorzystnych zjawisk jakie związane są z hodowlą zwierzęcą.

– Jednak kiedy chcielibyście państwo podjąć taką decyzję musicie wiedzieć, że wiąże się to z większymi kosztami. Produkty zwierzęce są tańsze od roślinnych. Dlatego myślę, że właśnie w tej sferze powinny pojawić się regulacje prawne i mechanizmy finansowego wparcia dla produkcji roślinnej.