Niemal 45 tys. kontroli IOŚ i prawie 10 tys. przypadków naruszenia przepisów ochrony środowiska

Wybrane informacje dotyczące działań IOŚ w 2023 roku:

• Przeprowadzono 44 755 kontroli IOŚ i stwierdzono 9 979 przypadków naruszenia przepisów ochrony środowiska.
• IOŚ zastosowała 26 902 sankcji i działań pokontrolnych.
• Wydano 6 105 decyzji o karach oraz opłatach podwyższonych.
• Najwięcej – 2 220 kar wymierzono na nieprzestrzeganie przepisów ustawy o odpadach. Na drugim miejscu – 1 432 kary – znalazło się nieprzestrzeganie przepisów w zakresie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
• Wystosowano 327 wniosków do organów ścigania w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa.

Jak czytamy w raporcie, w roku 2023 najważniejszymi zadaniami IOŚ w zakresie działalności kontrolnej, były działania mające na celu przeciwdziałanie oraz ściganie przestępstw przeciwko środowisku, jak również działania ukierunkowane na ochronę wód przed zanieczyszczeniem.

Ewidencja zakładów i częstotliwość kontroli IOŚ

Na koniec 2023 roku w ewidencji IOŚ było 171 448 zakładów podzielonych na pięć kategorii ryzyka. Z przydzieleniem zakładu do określonej kategorii ryzyka związana jest częstotliwość kontroli IOŚ.

Kategoria I

W kategorii I znalazły się o bardzo dużej uciążliwości dla środowiska. Zakłady z tej kategorii kontrolowane są co roku – znajdziemy tu np.: zakłady przetwarzania zużytego sprzętu elektronicznego i elektrycznego, zakłady przetwarzania zużytych baterii lub akumulatorów, instalacje energetycznego spalania paliw stosujące ciężki olej opałowy, zakłady podlegające kontroli z zakresu transgranicznego przemieszczana odpadów i w przypadku zezwolenia na przewóz odpadów niebezpiecznych i inne. W tej kategorii w ewidencji IOŚ znalazło się 641 zakładów.

Kategoria II

W kategorii II znalazły się o dużej uciążliwości dla środowiska. Zakłady z tej kategorii kontrolowane są nie rzadziej niż raz na 3 lata – znajdziemy tu np.: zakłady podlegające rozporządzeniu nr 166/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń (PRTR) czy instalacje wymagające posiadania pozwoleń zintegrowanych. W tej kategorii w ewidencji IOŚ znalazło się 2 228 zakładów.

Kategoria III

W kategorii III znalazły się zakłady o umiarkowanej uciążliwości dla środowiska. Decyzja o ujęciu w planie kontroli należy do wioś. Przyporządkowanie zakładu do tej kategorii następuje na podstawie analizy wielowymiarowej. W tej kategorii w ewidencji IOŚ znalazło się 11 368 zakładów.

Kategoria IV

W kategorii IV znalazły zakłady się o małej uciążliwości dla środowiska. Decyzja o ujęciu w planie kontroli należy do wioś. Przyporządkowanie zakładu do tej kategorii następuje na podstawie analizy wielowymiarowej. W tej kategorii w ewidencji IOŚ znalazło się 61 908 zakładów.

Kategoria V

W kategorii V znalazły zakłady się o znikomej uciążliwości dla środowiska. Decyzja o ujęciu w planie kontroli należy do wioś. Przyporządkowanie zakładu do tej kategorii następuje na podstawie analizy wielowymiarowej. Są to np. zakłady kontrolowane w zakresie: wprowadzania baterii, wprowadzania sprzętu elektrycznego i elektronicznego, nadzoru rynku i inne. W tej kategorii w ewidencji IOŚ znalazło się 95 303 zakłady.

Warto dodać, że jak wynika z Informacji o realizacji zadań IOŚ w 2023 największą liczbę kontroli zaplanowano w zakładach IV i V kategorii czyli w zakładach o małej bądź znikomej uciążliwości dla środowiska.

44 755 kontroli i 9979 przypadków naruszenia przepisów ochrony środowiska

W 2023r. organy Inspekcji Ochrony Środowiska przeprowadziły 44 755 kontroli i było to o 1 421 kontroli więcej niż w roku 2022. Największą liczbę kontroli (18999 kontroli) stanowiły kontrole dokumentacyjne z badań automonitoringowych czyli kontrole polegające na analizie pomiarów automonitoringowych na podstawie ustawy Prawo ochrony środowiska przez prowadzących instalacje. Kontrole te obejmują również monitoring składowisk z ustawy o odpadach. Drugą co do liczby kontroli (7 394 kontroli) stanowiły kontrole pozaplanowe zakładów w terenie, w tym również kontrole interwencyjne. Kolejne na liście okazały się kontrole dokumentacji z wyłączeniem badań automonitoringowych (6 867 kontroli). Zrealizowano też 6 636 kontroli planowych zakładów w terenie oraz 4 468 kontroli z wyjazdem w teren bez ustalonego podmiotu i 391 kontroli dokumentacyjnych bez ustalonego podmiotu.

Spośród 44 755 przeprowadzonych w 2023 roku kontroli w przypadku 9 979 przypadkach stwierdzono naruszenia przepisów ochrony środowiska – stanowi to 22% wszystkich kontroli. Spośród wszystkich 14 030 kontroli zakładów w terenie w przypadku 6 843 kontroli stwierdzono naruszenia przepisów o ochronie środowiska.

W konsekwencji, inspektorzy IOŚ-ów skierowali w 2023 roku 327 wniosków do organów ścigania w związku z podejrzeniem popełnienia przestępstwa.

Przygotuj się na wypadek kontroli IOŚ

szkolenie online 27 września 2024: 

Wykroczenia i przestępstwa przeciwko środowisku, delikty administracyjne i kontrole

Sprawdź szczegóły: kontrole.abrys.pl

 Wybrane sankcje i działania pokontrolne

W związku z naruszeniami wymagań ochrony środowiska stwierdzonymi w wyniku przeprowadzonych kontroli wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska zastosowali 26 902 sankcje i działania pokontrolne.  Po stwierdzeniu naruszeń wymagań ochrony środowiska oraz na podstawie ustaleń kontroli wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska:

• Nakładali grzywny w drodze mandatu karnego lub pouczali za wykroczenia dotyczące naruszenia przepisów ochrony środowiska
• Wydawali zarządzenia pokontrolne przypominające o konieczności przestrzegania prawa i warunków określonych w posiadanych decyzjach
• Wymierzali administracyjne kary pieniężne w tym opłaty podwyższone, za naruszenia warunków emisyjnych określonych w pozwoleniach
• Wymierzali kary pieniężne za inne działania niezgodne z przepisami: ustawy o międzynarodowym przemieszczaniu odpadów, ustawy o odpadach, ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, ustawy o bateriach i akumulatorach, ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, ustawy o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych, u stawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, ustawy o lasach, ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, ustawy o systemach homologacji typu UE i nadzoru rynku silników spalinowych przeznaczonych do maszyn mobilnych nieporuszających się po drogach, ustawy i Inspekcji Ochrony Środowiska, ustawy Prawo ochrony środowiska w zakresie PRTR, programów ochrony powietrze, maksymalnych emisji substancji, magazynowania i składowania odpadów.
• Ustalali opłaty za nieprzestrzeganie przepisów Prawo wodne w zakresie ochrony wód przed zanieczyszczeniami azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych.
• Ustalali koszty kontroli, na podstawie których stwierdzono naruszenia wymagań ochrony środowiska.
• Kierowali wystąpienia do organów administracji rządowej i samorządowej o podjęcie działań pozostających w kompetencji tych organów
• Wydawali decyzje wstrzymujące działalność powodującą naruszenie wymagań ochrony środowiska lub użytkowanie instalacji albo decyzje ustalające terminy usunięcia naruszeń
• Kierowali wystąpienia do organów ścigania w przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa lub wykroczenia.

Najczęściej stosowanym działaniem pokontrolnym były wystąpienia do innych organów administracji publicznej i Policji – 6122 wystąpienia.

Wybrane sankcje i działania pokontrolne podejmowane przez IOŚ w 2023 roku:

• 6 105 decyzji administracyjnych o charakterze pieniężnym.
• 4 848 zarządzeń pokontrolnych
• 3 728 pouczeń
• 2 695 mandatów karnych
• 2 481 postanowień
• 436 innych decyzji
• 327 wniosków do organów ścigania
• 160 wniosków do sądów powszechnych

Dodajmy, że spośród 6 105 decyzji o karach oraz opłatach podwyższonych, najwięcej – 2220 kar wymierzono na nieprzestrzeganie przepisów ustawy o odpadach. Na drugim miejscu (1 432 kary) znalazło się nieprzestrzeganie przepisów w zakresie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Co dalej?

W jednym z wywiadów  Główny Inspektor Ochrony Środowiska, Joanna Piekutowska zapowiedziała, że będzie „dążyć do zmiany przepisów, jeśli chodzi o rozszerzenie uprawnień inspektorów wobec podmiotów gospodarujących odpadami”. Wśród priorytetów GIOŚ znajduje się również uszczelnienie i zmiany w Bazie Danych o Produktach i Opakowaniach oraz o Gospodarce Odpadami (BDO).

Równocześnie zapowiedziano, że w pierwszej kolejności GIOŚ chciałby się skupić na podniesieniu skuteczności i efektywności działań inspekcji. Wśród pomysłów, które pomogą w realizacji tego planu pojawiły się m.in. zastąpienie administracyjnych kar pieniężnych o niskim wymiarze mandatami karnymi, a także dostęp do systemów e-TOLL i SENT dla inspektorów ochrony środowiska. Pojawił się również pomysł rozpoczęcia prac związanych ze scaleniem IOŚ.

Warto dodać, że trwa unowocześnianie Informatycznego Systemu Kontroli (ISK), który ma być wspierany przez sztuczną inteligencję. Celem jest przeszukiwanie wielu baz danych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą i wyszukiwanie wzajemnych powiązań.

Tabela – wybrane kontrole IOŚ 2023 oraz liczba kontroli, w wyniku których stwierdzono naruszenia przepisów ochrony środowiska

źródło danych: Informacja o realizacji zadań IOŚ w 2023 r.

szkolenie online 27 września 2024: 

Wykroczenia i przestępstwa przeciwko środowisku, delikty administracyjne i kontrole