Nowa Ruda liderem. Oto najnowszy ranking najbardziej smogowych miejscowości w Polsce

To kolejny coroczny ranking smogowych miejscowości opublikowany przez Polski Alarm Smogowy, który obejmuje dane za rok 2021, mierzone i raportowane przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Tym razem w trzech kategoriach – najwyższego stężenia pyłów PM10, najwyższego stężenia benzo[a]pirenu i liczby smogowych dni – zwyciężyła dolnośląska Nowa Ruda. Na listę smogowych rekordzistów trafiły aż trzy uzdrowiska – Szczawno-Zdrój, Rabka Zdrój, i Goczałkowice-Zdrój.

W małych i średnich miejscowościach najgorzej

Na liście smogowych rekordzistów brakuje dużych miast. Przeważają małe i średnie miejscowości. Jeszcze kilka lat temu do rankingu trafiał Kraków, ale odkąd w stolicy Małopolski wprowadzono zakaz spalania węgla i drewna, powietrze uległo znaczącej poprawie. Stężenia pyłów i rakotwórczego benzo[a]pirenu spadły aż o 45%. Podobnie jest we Wrocławiu, który choć nadal mierzy się z wyzwaniami dotyczącymi poprawy jakości powietrza, zmierza powoli w dobrym kierunku.

– Opublikowany przez nas ranking pokazuje Polskę w pigułce. Zanieczyszczenie powietrza mamy zarówno w większych miastach (Zabrze, Rybnik), średniej wielkości (Nowa Ruda, Nowy Targ) czy wreszcie wsiach: Zabierzów czy Godów, w którym mieszka zaledwie 1900 osób – mówi Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego – To znamienne, że mała wieś Godów jest na 10 miejscu w Polsce, jeśli chodzi o liczbę dni smogowych. W Godowie powietrze nie nadawało się do oddychania przez ponad dwa miesiące w roku. Jeszcze gorzej było w Nowej Rudzie – tam smog trwał 96 dni – czyli praktycznie całą zimę. Przykład Godowa pokazuje, że w pozostałych polskich wsiach najprawdopodobniej nie dzieje się lepiej – dodaje Siergiej – Bardzo przykrym spostrzeżeniem jest obecność aż trzech miejscowości uzdrowiskowych w rankingu smogowych rekordzistów. Rabka-Zdrój to aż 800% przekroczenia normy rakotwórczego benzo(a)pirenu. Podobnie w Szczawnie-Zdroju, gdzie normę dla tego zanieczyszczenia przekroczono aż 7-krotnie.

Smog przez 96 dni w roku

Dużo gorzej jest wśród smogowych liderów – we wszystkich miejscowościach w rankingu powietrze nie nadawało się do oddychania przez dwa do trzech miesięcy w roku! Jeśli chodzi o średnioroczne stężenia rakotwórczego benzo[a]pirenu to we wszystkich ocenianych miejscowościach utrzymywały się na poziomie 700-1500% dopuszczalnej normy! W Nowej Rudzie smog trwał 96 dni, czyli praktycznie całą zimę.

– Nowa Ruda wskazywana jest na stolicę smogu, jednak w wielu miejscowościach na Dolnym Śląsku bywa obecnie znacznie gorzej z jakością powietrza – komentuje sytuację Radosław Gawlik ze Stowarzyszenia EKO-UNIA działającego dla zielonej transformacji subregionu wałbrzyskiego, na terenie którego znajduje się miasto Nowa Ruda. – Władze lokalne na pewno powinny robić znacznie więcej jeśli chodzi o poprawę jakości powietrza. To one są przecież najbliżej mieszkańców. Jednak bez realnego wsparcia finansowego z poziomu krajowego i regionalnego (w tym z funduszy unijnych) te biedne gminy sobie same z problemem smogu nie poradzą. Subregion Wałbrzyski, do którego należy Nowa Ruda, ma szansę na blisko 2 bln zł z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Trzeba łączyć projekty zmniejszające emisje CO2 z ambitnymi projektami termomodernizacji i wymiany źródeł ciepła na pompy ciepła i OZE. I to wymaga solidnego wsparcia, szczególnie w obszarze ubóstwa energetycznego – dodaje Gawlik.

–  Nie bez powodu polska stolica smogu znajduje się obecnie na Dolnym Śląsku. Wynika to ze specyfiki miejscowości z bardzo dużą ilością starych kamienic w położonych w dole centrach oraz zapóźnieniem wsparcia finansowego dla domów wielorodzinnych. Jakość powietrza może się jeszcze pogorszyć w tym roku gdyż rozpoczęto sprzedaż węgla brunatnego w regionie i zniesiono karalność palenia nim  – komentuje sytuację Krzysztof Smolnicki z Dolnośląskiego Alarmu Smogowego.

Dane do rankingu pochodzą z pomiarów Głównego Inspektoratu Ochrony środowiska i obejmują 2021 rok.