PFAS pod lupą Emperest. Mobilna stacja w Gdańsku i Szczecinie

Związki per- i polifluoroalkilowe (PFAS), to kilka tysięcy związków chemicznych, które są masowo wykorzystywane w przemyśle. Stosuje się je m.in. przy produkcji wyrobów teflonowych, wodoodpornych tekstyliów, odpornych na tłuszcz opakowań żywności, płynów do mycia podłóg czy też pian gaśniczych.

Zagrożenie „wiecznymi chemikaliami”

Niestety, związki typu PFAS kumulują się w organizmie człowieka i w środowisku. A z uwagi na ich wyjątkowo dużą trwałość nazywa się je w przenośni „wiecznymi chemikaliami”.

Konsekwencją ich gromadzenia się w organizmie ludzkim mogą być poważne problemy zdrowotne, takie jak uszkodzenie wątroby, choroby tarczycy, otyłość, problemy z płodnością i nowotwory.

Na celowniku unijnej dyrektywy

Monitoring związków PFAS uwzględniono w zapisach nowej dyrektywy ściekowej. Jednakże ta nie została jeszcze przyjęta na forum europejskim, a tym bardziej implementowana w Polsce.

Mimo to, już na obecnym etapie, przedstawiciele firm wodociągowych, naukowcy specjalizujący się w inżynierii chemicznej i ochronie środowiska, a także reprezentanci władz lokalnych państw regionu Morza Bałtyckiego, rozmawiają o metodologii oceny ryzyka PFAS, pilotażowych technologiach oczyszczania mikrozanieczyszczeń, a także o monitorowaniu PFAS w środowisku.

Mobilna stacja badań efektywności

W ramach projektu „Emperst”, Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna tworzy mobilną stację do badań efektywności usuwania trwałych zanieczyszczeń ze ścieków. A w drugiej połowie bieżącego roku stacja trafić ma do szczecińskiej oczyszczalni ścieków Pomorzany.

Stacja badawcza będzie się składać m.in. z systemu ozonowania, filtracji na węglu aktywnym, a także  dezynfekcji UV. Wyniki testów pilotażowych zostaną poddane analizom i będą wykorzystane do opracowania wytycznych technicznych dla systemów usuwania mikrozanieczyszczeń ze ścieków oraz przyszłych niezbędnych inwestycji.

– W ramach projektu zamierzamy badać, w jakim stopniu ścieki dopływające i odpływające z oczyszczalni zanieczyszczone są związkami PFAS, a także to jakie są możliwości ograniczenia ich emisji do środowiska – wyjaśnia Hanna Pieczyńska, rzecznik prasowa ZWiK w Szczecinie.

Realizacja projektu „Emperest”

W projekcie „Emperest” uczestniczą przedstawiciele firm wodociągowych, naukowcy specjalizujący się w inżynierii chemicznej i ochronie środowiska, przedstawiciele władz lokalnych z państw Morza Bałtyckiego. W ramach projektu odbyło się już klika spotkań, wizyt studyjnych i warsztatów szkoleniowych.

W ich trakcie rozmawiano m.in o metodologii oceny ryzyka PFAS, pilotażowych technologiach oczyszczania mikrozanieczyszczeń dla operatorów oczyszczalni ścieków oraz monitorowaniu PFAS w środowisku.

Kolejne spotkanie partnerów projektu odbędzie się w lutym br. Tematem przewodnim będzie podnoszenie świadomości i inicjowanie działań na rzecz odporności społecznej i ekologicznej na związki PFAS.

Gdańsk buduje stację

Natomiast w połowie bieżącego roku uczestnicy programu gościć będą w Gdańsku, gdzie jak już wspomnieliśmy, realizowany jest końcowy etap budowy mobilnej stacji pilotażowej do badań efektywności usuwania trwałych zanieczyszczeń organicznych ze ścieków, przez Gdańską Infrastrukturę Wodociągowo-Kanalizacyjną (GIWK).

Międzynarodowe współdziałanie

Liderem projektu jest Union of the Baltic Cities Sustainable Cities Commission (Związek Miast Bałtyckich Komisja Zrównoważonych Miast) z Turku w Finlandii. W skład konsorcjum projektu wchodzi 14 partnerów z krajów skupionych wokół Morza Bałtyckiego, tj. z Polski, Niemiec, Finlandii, Estonii, Litwy i Łotwy.

Warto też wiedzieć, że obecność PFAS w wodzie monitoruje m.in. Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji we Wrocławiu, co świadczy o perspektywicznym podejściu do tego tematu.