Zgodnie z wieloletnią tradycją, co dwa lata, na terenie Niemiec organizowana jest Krajowa Wystawa Ogrodnicza BUGA. Podczas przygotowań imprezy nieatrakcyjne, często zdegradowane tereny przekształcane są na stałe w nowoczesne miejsca rekreacji i wypoczynku. W tym roku festiwal ma miejsce w Gerze i Ronnenbergu.
Miejsce wystawy wybiera się z kilkuletnim wyprzedzeniem. Następnie organizowany jest konkurs na projekt. Realizacja trwa kilka lat i odbywa się etapami. Część elementów zagospodarowania terenu buduje się jedynie na czas trwania wystawy, większość jednak pozostaje jako trwały ślad w postaci nowego założenia parkowego.
BUGA jest zawsze wydarzeniem dla wszystkich miłośników ogrodów, i to nie tylko w Niemczech. Oczywiście poszczególne edycje są oceniane różnie. Niektóre elementy wystawowe powtarzają się, są to np. ekspozycje sztuki cmentarnej. Jednak najważniejsze są rozwiązania nowatorskie. Wysoki prestiż konkursów projektowych sprawia, że na każdej wystawie pojawiają się niebanalne rozwiązania, które często wytyczają nowe kierunki czy mody w architekturze krajobrazu. Nieodłącznym elementem wszystkich wystaw jest szereg imprez wystawienniczych i konkursowych oraz koncertów, przedstawień i innych wydarzeń kulturalnych związanych z tematyka ogrodową – festiwal ogrodowy, którym żyje cały region.
Jako miejsce organizacji wystawy wybierane są niemal zawsze tereny na pierwszy rzut oka mało atrakcyjne, często zaniedbane, np. powojskowe czy zdegradowane lub poprzemysłowe. Dzięki temu miasto, które jest organizatorem nie tylko zyskuje nowe tereny rekreacyjne, ale też "pozbywa się" obszarów, które je szpecą.

Tegoroczna BUGA została zorganizowana nietypowo – w dwóch niezależnych miejscowościach. W Gerze i Ronnenburgu założono dwa nowe parki o odmiennym charakterze. Są to obiekty nieco mniejsze niż w poprzednich edycjach. Na wcześniejszych wystawach odległości pomiędzy różnymi atrakcjami zmuszały do budowy specjalnych kolejek wąskotorowych lub wręcz kolejki linowej.
Tegoroczne nowe parki dzieli nie tylko odległość, ale i założenia programowe. Wspólnie jednak wypełniają główne cele niemieckich ogrodniczych wystaw krajowych – nowatorskość rozwiązań, ekologia i sztuka.
Hofwisenpark
Hofwisenpark" Gera to obszar usytuowany w dzielnicy willowej, stosunkowo blisko centrum miasta. Zbudowany został na łąkach nad brzegiem Białej Elstery. Nie jest to jednak zwykła łąka. Na całym obszarze zainscenizowano szereg tematycznych kompozycji kwiatowych.
Centralnym elementem kompozycyjnym parku jest usytuowana w zakolu rzeki wielofunkcyjna arena. Równolegle do jej dłuższej osi poprowadzono główną aleję – BUGA-Boulevard. Drugim równoległym do niej ciągiem komunikacyjnym jest usytuowana przy wschodniej granicy parku, na styku z zabudową, fascynująca promenada kwiatowa – podwójna aleja połączona pasem eleganckich kwietników. Szereg kwietnych, tematycznych ogrodów rozmieszczono na całym obszarze parku. Pomiędzy nimi zlokalizowano trzy najbardziej nowatorsko urządzone zespoły parkowe. Pierwszy z nich to "Spieleoval" – zespół placów zabaw dla dzieci. Centralnym jego punktem jest sztuczne wzgórze zwieńczone wieżą w kształcie ptasiej głowy, kryjącej wlot wewnętrznej zjeżdżalni (fot. 1). Wzgórze otoczono ukrytą w zaroślach ścieżką, która łączy szereg wież obserwacyjnych. Wokół rozrzucono również ogromne "ptasie jaja", mogące służyć za kryjówki, domki, a nawet ścianki wspinaczkowe ( fot. 2). Zjeżdżalnia "ląduje" w polu piaskowym, które znajduje się u stóp niemal profesjonalnej ścianki wspinaczkowej. Jest to jeszcze jedno wejście, którym można powrócić do części startowej zjeżdżalni. W sąsiedztwie zlokalizowano mały placyk zabaw wodnych – można tu również pobawić się w bitwę wodną. Inne możliwości zabawy to np. układanie ogromnych klocków czy jazda na mini torze dla rowerków. Sprytnie rozwiązana drewniana trybuna nie tylko wydziela boisko do gry w siatkówkę plażową, ale sama jest urządzeniem zabawowym.

Drugim, oprócz areny, miejscem imprez i występów jest scena. Część widowni stanowi owalny trawiasty amfiteatr. Trzeci interesujący zespół to przestrzeń wypoczynkowa – "Karaiby" (fot. 3). Jest to zainscenizowana wokół sztucznego, płytkiego basenu plaża. Można na niej wypoczywać na leżakach, w cieniu parasoli, w otoczeniu traw i kaktusów. Przy słonecznej pogodzie rzeczywiście można poczuć się tu jak w tropikach.
Na przeciwległym brzegu rzeki znajduje się teren zadrzewiony. Zaprojektowano tu zespół dydaktyczny, który składa się z kilku części. Usytuowano w części północnej można by nazwać "folwarkiem". Jest to podwórze otoczone "stodołą" (mieści się tu punkt gastronomiczny), pracownie rzemieślnicze, ogródek warzywny i ziołowy (zgodnie z nazwą z czasów Goethego).

Na podwórku można obejrzeć autentyczne sprzęty i urządzenia służące do pracy w rolnictwie. Idąc na południe przyrodniczą ścieżką dydaktyczną, dochodzi się do południowego krańca tej części ekspozycji. Tu znajduje się wystawa kompozycji nagrobnych i elegancka willa Jar, otoczona ogrodami rododendronowymi. Sztuka cmentarna obecna jest na wystawach ogrodniczych w Niemczech od dawna i cieszy się dużym zainteresowaniem (fot. 4).

Neue Landschaft
"Neue Landschaft" Ronnenberg to zupełnie inny park. Jest to rzeczywiście nowy krajobraz. Obszar ten stanowi przykład rekultywacji terenów poprzemysłowych i stworzenia na tym obszarze zespołów rekreacyjnych Saksonia i Turyngia to tradycyjny obszar górniczy z charakterystycznymi szybami wentylacyjnymi i hałdami (fot. 5). Nowy park został zbudowany na tzw. Uskoku Lichtenberg (Lichtenberger Kanten) – na dwóch przeciwległych zboczach doliny, które połączono jednym z najdłuższych w Europie (250 m) drewnianych mostów, nazwanym Ogonem Smoka (fot. 6). Stanowi on najbardziej charakterystyczny i wyjątkowo piękny element panoramy.
Obie części nowego parku zaprojektowano nieco odmiennie.

Na południowym zboczu (łagodniejszym) zbudowano szereg małych, autonomicznych ogródków. Stok północny to strome, tarasowo ukształtowane zbocze. Na tarasach w części centralnej założono rozarium (fot. 7). Można je podziwiać, idąc wiszącym mostem w kierunku południowej części parku, która zlokalizowana jest na płaskowyżu. Nad całym założeniem góruje tzw. Wielkie Arboretum, złożone z 400 drzew.
Wiele elementów zagospodarowania nawiązuje do dawnej funkcji miejsca. Kształt wieży widokowej, która jest jednocześnie nowoczesną ścianką wspinaczkową, to reminiscencja górniczego szybu wentylacyjnego (fot. 8). W tarasy rozarium wkomponowano ślady dawnych odkrywek kopalnianych. Idąc ciągiem spacerowym, który poprowadzono w dolinie pomiędzy zboczami, można trafić na rzeźby i instalacje plastyczne zbudowane z części dawnych maszyn

Zlokalizowana tu dydaktyczna ścieżka klimatyczna pokazuje szereg urządzeń służących do pomiarów klimatycznych i ruchów ziemi, szczególnie ważnych w górnictwie.
Park w Ronnenbergu został również wyposażony w wiele zespołów zabawowych. Główne z nich to place zabaw eksploracyjnych i wspinaczkowych oraz zespół urządzeń wodnych. To nie tylko miejsca wypoczynku na łonie natury, ale prawdziwe salony sztuki ogrodowej.

Małgorzata Chybalska
architekt