Tegoroczna, wiosenna konferencja WAK12 ? ?Współczesna Architektura Krajobrazu? wpisała się w obchody Międzynarodowego Miesiąca Architektury Krajobrazu i odbyła się pod hasłem ?Miasto od nowa?.

Spotkanie stanowiło również odpowiedź na przyjęcie przez Ministerstwo Rozwoju Krajowej polityki miejskiej 2023, czyli dokumentu z października 2015 r., zawierającego globalne zalecenie: [?] kształtowanie przestrzeni powinno odbywać się zgodnie z zasadą projektowania uniwersalnego, w wyniku czego powstaje przestrzeń publiczna dostępna, bezpieczna i dedykowana wszystkim użytkownikom. O praktycznych aspektach tego dokumentu mówiła jego współautorka ? Agnieszka Siłuszek ? naczelnik Wydziały Rozwoju Miast w Ministerstwie Rozwoju. Podkreślała ona, że opracowanie stworzono dla wszystkich miast, niezależnie od tego ich wielkości i położenia. Celami ?Polityki?? są wsparcie zrównoważonego rozwoju ośrodków miejskich i obszarów zurbanizowanych, tworzenie nowych miejsc pracy oraz poprawa jakości życia mieszkańców. W dokumencie uwzględniono więc pożądane kierunki rozwoju oraz zbiór zaleceń i możliwości. Jak stwierdziła Siłuszek: ? Dokument ma również stanowić narzędzie w rękach mieszkańców i aktywistów, służące do wywierania presji na władzach miast, aby te wykonywały zapisane w nim zadania.

Do udziału w roli prelegentów Stowarzyszenie Architektów Krajobrazu zaprosiło do Warszawy uznanych ekspertów z Paryża, Berlina i Londynu. Konferencję uświetniła obecność Lorenza Dexlera ? architekta krajobrazu, absolwenta Politechniki w Hanowerze, który od 1999 r. jest partnerem w berlińskiej pracowni TOPOTEK 1, nagradzanej za liczne projekty przestrzeni miejskich ? German Landscape Architecture Award 2015, International Olympic Committee oraz Red Dot 21 Best of the Best 2013 za projekt Superkilen, o którym gość opowiedział uczestnikom spotkania.

Ciekawe podejście do codziennej pracy przedstawili Mathieu Gontier oraz François Vadepied z paryskiej pracowni Wagon Lanscaping, którzy proces projektowania miejskiego krajobrazu opierają na prototypowaniu. Nazywają to ?badaniem podczas projektowania?, dzięki któremu na każdym etapie realizacji mogą eksperymentować, szukać nowych rozwiązań (technicznych, ekonomicznych) i dokonywać zmian. Dopuszczają przy tym popełnianie błędów, których naprawa pozwala stworzyć spójną i ciekawą przestrzeń. W swoim portfolio projektanci mają wiele niebanalnych realizacji, wśród których na szczególną uwagę zasługują ?asfaltowe ogrody?. We wskazanych przez inwestorów lokalizacjach twórcy ?zagarniają? zaniedbane przestrzenie (np. części parkingów lub boisk), usuwają asfalt, użyźniają glebę i sadzą rośliny, pamiętając przy tym o wpisaniu danego założenia w kontekst miejsca. Tego typu realizacje można zobaczyć m.in. w Dunkierce (Francja) czy w Kortrijku (Belgia).

O odzyskiwaniu przez naturę terenów zurbanizowanych mówił też Peter Wilder, ekspert z londyńskiego biura Wilder Associates. Na początku zadał pytanie: ? Jak wygląda przyszłość przyrody w naszych miastach? Według niego potrzebujemy zieleni zintegrowanej z miastem, tymczasem powstaje wiele projektów, tworzonych na wielką skalę, które są ?oderwane? od charakteru i kultury miejsca. Co więcej, marginalizuje się rolę zieleni i pozostawia się jej niewielkie przestrzenie, wciśnięte pomiędzy budynki. Peter Wilder zaleca więc, by zmienić sposób myślenia, a podczas aranżacji przestrzeni pamiętać o dziedzictwie kulturowym i naturalnym ukształtowaniu terenu. Aby to zobrazować, przywołał kilka projektów, przy których pracował, w tym koncept zagospodarowania przestrzeni przy Muzeum Historii Naturalnej w Londynie, nawiązujący do historii naszej planety.

Odnosząc się do zadanego na początku pytania, stwierdził że organiczna forma miasta przetrwa jeśli uda się nam zachować następujące elementy: wodę, dobrostan (rozumiany jako zdrowie psychiczne mieszkańców), glebę (jako podstawę wszystkiego, co spożywamy) oraz żywność uprawianą poza granicami ośrodków miejskich. ? Jeżeli damy przyrodzie czas, to ona przejmie nasze miasta w takim stopniu, na jaki jej pozwolimy. A my, jako architekci i urbaniści, powinniśmy pozwolić jej na jak najwięcej ? podsumował Wilder.

Judyta Więcławska