Segregujmy na serio

 

Koncepcja Zero Waste Europe w Lublanie była jednym z wielu tematów poruszanych podczas cyklu szkoleń w ramach projektu ?Segregujmy na serio?.

 

Szkoleniem w Krakowie 10-12 lutego br. zakończono cykl dwudniowych spotkań poświęconych gospodarce odpadami w naszym kraju, realizowanych przez Towarzystwo na rzecz Ziemi we współpracy z Fundacją Rozwoju Gmin Polskich oraz Europejskim Biurem Ochrony Środowiska. W szkoleniach wzięli udział urzędnicy odpowiedzialni za gospodarkę odpadami w gminach, a także przedstawiciele organizacji pozarządowych oraz zainteresowani tematem mieszkańcy. Łącznie w spotkaniach udział wzięło blisko 160 osób, tj. więcej niż początkowo planowano. Szkolenia odbyły się w Poznaniu, Wrocławiu, Białymstoku, Warszawie, Krakowie, Lublinie, a poruszane tematy modyfikowano w zależności od potrzeb zgłaszanych przez uczestników.

 

Gospodarka odpadowa

 

Podczas szkoleń omówiono aktualne krajowe przepisy dotyczące gospodarki odpadami w związku z przejęciem przez gminy obowiązku gospodarowania odpadami. Szczególne zainteresowanie uczestników wzbudziły planowane nowelizacje prawa odpadowego ? pojawiło się wiele wątpliwości. Omówiono też prawo unijne, próbując znaleźć odpowiedź na pytania, jak gospodarować odpadami w Polsce, znając aktualną i prognozowaną politykę odpadową Unii Europejskiej, oraz jak efektywnie zbudować system i nim zarządzać. Podkreślano też, jak powinna wyglądać prawidłowa, zgodna z wytycznymi unijnymi hierarchia postępowania z odpadami, zakładająca w pierwszej kolejności zapobieganie, przygotowywanie do ponownego użycia, recykling, inne metody odzysku (np. odzysk energii), a w ostateczności unieszkodliwianie.

Zaprezentowano sposoby gospodarowania odpadami w Niemczech oraz Austrii, proponując kilka rozwiązań, m.in. system kaucjowy, i technologie zagospodarowania odpadów resztkowych. Próbowano przedstawić Polskę na tle innych krajów UE, pokazując przykłady dobrze funkcjonujących systemów gospodarki w krajach, w których rozwój gospodarczy rozpoczął się w przybliżonym czasie, jak np. na Słowenii. Omówiono też dobre przykłady z polskich gmin, np. funkcjonowanie Systemu EkoAB.

Sprowokowana dyskusja na temat budowy spalarni w Polsce przyczyniła się do ukazania wielu zalet i wad realizowanych inwestycji. Zagadnienie to szczegółowo omówiono na przykładzie planowanej spalarni w Białymstoku.

Koncepcję Zero Waste Europe przedstawiono na przykładzie Lublany, która jako pierwsza stolica w Europie zadeklarowała wdrażanie zasad polityki dążącej do przeniesienia ciężaru z gospodarki odpadami na gospodarkę bezodpadową. Zwrócono także uwagę na konieczność ponownego wykorzystywania produktów, w szczególności użycia sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Podkreślono rolę ekodesignu w tym zakresie. Zgodzono się, że zmiany systemu gospodarki odpadami powinny rozpoczynać się u źródła, tj. m.in. na etapie projektowania przez producentów opakowań. Skupiono się również na socjalnym aspekcie gospodarki odpadami i omówiono m.in. możliwość udziału społeczeństwa w planowaniu systemu gospodarowania, sposoby kontroli władz samorządowych w zakresie wywiązywania się z obowiązków ustawowych, przykładowe inicjatywy lokalnych społeczności oraz możliwość znalezienia zatrudnienia w tym sektorze.

 

Pytania do ekspertów

 

Szkolenia stały się okazją do omówienia potencjalnych wspólnych działania Sieci Odpadowych Aktywistów, a także formowania koalicji z interesariuszami. Uczestnicy szkoleń nawiązali kontakty i wymienili się doświadczeniami oraz poglądami z ekspertami krajowymi i zagranicznymi. Oby przekazana wiedza i nawiązane kontakty przyczyniły się do wprowadzania korzystnych zmian zarówno w prawie, jak i w wykorzystywanych w gminach technologiach. Z pewnością dadzą możliwość rozpoczęcia dyskusji na temat przyszłości gospodarki odpadami w naszym kraju.

Nie sposób szczegółowo omówić wszystkich tematów, dlatego też do dyspozycji zainteresowanych poruszonymi zagadnieniami pozostaje punkt konsultacyjny, udzielający bezpłatnych porad prawnych. Zgłaszać do niego można problemy i pytania związane z funkcjonowaniem gospodarki odpadami. W przypadku zasygnalizowania nieprawidłowości podejmowane będą interwencje, zakładające wysyłkę pism, wniosków i kierowanie spraw do odpowiednich organów.

Cykl szkoleń odbył się w ramach projektu ?Segregujmy na serio ? monitoring wdrażania przepisów z zakresu gospodarki odpadami?, realizowanego w ramach programu Obywatele dla Demokracji, ze środków Funduszy EOG. Do tej pory przeprowadziliśmy wstępny monitoring kosztów gospodarki odpadami w ponad 300 gminach. Na podstawie wyników wybrano 20 gmin, w których obecnie prowadzona jest analiza szczegółowa.

Na stronie internetowej www.tnz.most.org.pl/segregujmynaserio znajdują się szczegółowe informacje na temat działań, a także możliwości skorzystania ze wsparcia punktu konsultacyjnego. Ponadto można pobrać internetową publikację ?Przyjazna środowisku gospodarka odpadami ? poradnik dla samorządowców i działaczy społecznych?. Oprócz tego na stronie dostępne są również wszystkie prezentacje wykorzystane podczas szkoleń.

 

Barbara Gajewska, Towarzystwo na rzecz Ziemi