Redakcja czasopisma „Zieleń Miejska” po raz trzeci we współpracy z Międzynarodowymi Targami Poznańskimi zorganizowała seminarium Miejska Sztuka Ogrodowa. W tym roku mówiliśmy o zielni osiedlowej. Aby posłuchać wykładów na ten temat, w Poznaniu spotkało się ponad 400 osób z całej Polski.

Tradycyjnie seminarium Miejska Sztuka Ogrodowa (MSO) towarzyszyło pierwszemu dniu Targów Ogrodniczych Gardenia, które w tym roku odbywały się w terminie od 27 lutego do 1 marca br. Tematem przewodnim seminarium była „Zieleń Osiedlowa XXI w.”
 
O roślinach na swoim miejscu
MSO poprowadził dr hab. Piotr Urbański prof. Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, który rozpoczął wykładem o zieleni miasta Poznania. Profesor zwrócił uwagę, że nowe osiedla mieszkaniowe charakteryzują się zbyt dużym zagęszczeniem zabudowy, co sprawia, ze nie ma na nich dostatecznej powierzchni biologicznie czynnej oraz brakuje odpowiednich warunków do odpoczynku mieszkańców. Coraz częściej też tereny zieleni nieurządzonej, które stanowią potencjał rozwojowy systemu zieleni miejskiej, są przeznaczane pod zabudowę. Z tego powodu w Poznaniu istnieje zagrożenie przerwania ciągłości przestrzennej i degradacji historycznego klinowo-pierścieniowego układu zieleni miejskiej.
Zaraz potem wystąpił prof. Mieczysław Czekalski, także z poznańskiego Uniwersytetu Przyrodniczego. Zaprezentował on mało znane i rzadko stosowane rośliny do uprawy na terenach osiedli. Zarekomendował te, które zarówno są odporne na susze, jak i na mróz. Polecił m.in. miłorząb dwuklapowy, metasekwoję chińską, świerk pospolity odmianę wąskostożkowatą, brzozę Maksymowicza, klon czerwony, korkowiec amurski, parocję perską oraz abelię mosaneńską.
Po wystąpieniu prof. Czekalskiego prelekcję wygłosiła Paulina Wybicka, która reprezentowała Związek Szkółkarzy Polskich. Omówiła ona cztery filary sukcesu dla projektu terenów zieleni. Jako pierwszy wymieniła budżet, który powinien zakładać zarezerwowanie odpowiednich środków pieniężnych na założenie terenów zieleni. Drugi filar stanowi odpowiednie dobranie roślin do warunków i funkcji, jaką maja spełniać. Trzecim jest jakość roślin, a czwartym – systematyczna i prawidłowa pielęgnacja.
 
Czego nie mamy, z czym się borykamy
Po krótkiej przerwie słuchacze mieli okazję posłuchać wykładu dr. Jacka Borowskiego z SGGW w Warszawie, który zaprezentował szerokie możliwości wykorzystania pnączy. Przekonywał m.in., że rośliny te indywidualizują miejsce zamieszkania, zmieniają się w czasie, zasłaniają punkty, które chcemy ukryć oraz przyjmują kształt podpory, po której się wspinają. Pnącza potrafią zazielenić bardzo wysokie budynki, a nawet podwórka „studnie”. Zdaniem dr. Borowskiego, mimo wiedzy o wielu korzyściach wynikających z wykorzystania pnączy, w terenach zielni spotyka się je stosunkowo rzadko.
O kompleksowym kształtowaniu obszarów zieleni osiedlowej można było posłuchać podczas następnego wykładu, który zaprezentowała Magdalena Błaszczyk, również reprezentantka SGGW. Omówiła ona cztery przykłady zupełnie różnych terenów zieleni osiedlowej w Kopenhadze. Znalazło się wśród nich zarówno stare osiedle robotnicze, jak i kształtowane współcześnie, pełniące funkcję integracyjną dla mieszkańców. Osiedla te mogą być doskonałą wskazówką odnośnie tego, jak powinno się modernizować i tworzyć tereny osiedlowe w Polsce.
Z jaką zielenią osiedlową mamy do czynienia w polskich realiach, słuchacze mogli przekonać się, słuchając następnego wystąpienia. Marek Sitarski z Instytutu Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa w Warszawie przedstawił wyniki swoich badań z wybranych starszych osiedli mieszkaniowych w naszej stolicy. Niestety, nie są one zbyt zadowalające. Otóż nie brakuje w nich źle pielęgnowanych roślin, w tym występują ogłowione stare drzewa, a także takie których statyka jest bardzo zagrożona. Sitarski podkreślił też znaczenie funkcji społecznej osiedli mieszkaniowych.
O samej rekreacji na terenach osiedli mówiła arch. Małgorzta Chybalska z Wrocławia. Przedstawiła ona bardzo ciekawe rozwiązana placów zabaw zarówno dla dzieci, jak i osób starszych. Przeszkodą w realizacji takich miejsc w Polsce, zdaniem Chybalskiej, jest zbyt mała różnorodność oferty polskich urządzeń rekreacyjnych oraz wysoka cena produktów z zagranicy. Brakuje także kompetentnych projektantów terenów rekreacyjnych oraz nie ma obligatoryjnych wymogów prawnych.
 
Różne drogi do modelowego osiedla
Alternatywną propozycję do powszechnego ostatnio w naszym kraju tworzenia osiedli gett, przedstawiła Katarzyna Zaborska z Uniwersytetu Warszawskiego. Bezpieczeństwo mieszkańcom można zapewnić, stosując zasady programu CPTED (Crime Prevention Trough Environmental Design). Jako polski przykład prelegentka zaprezentowała „Osiedle Błękitne” w Siechnicach pod Wrocławiem. Kluczem do zapewnienia bezpieczeństwa mają tu być m.in.: zwarta bryła budynków, wyeliminowanie ruchu kołowego, dobra widoczność ścieżek oraz terenów wypoczynkowych, a także oświetlenie. Odpowiednio zaprojektowano tu również zieleń, niestety, inwestor z tego zadania nie wywiązał się.
Następny wykład dotyczył przygotowania projektu zieleni. Bartosz Byczkowski z firmy Garte z Kostrzyna Wlkp. przedstawił proces jego powstawania, począwszy od analizy inwestycji, poprzez przygotowanie odpowiednich dokumentów, koncepcji projektów budowlanego i wykonawczego, a skończywszy na nadzorze autorskim.
Ostatnią prelekcję podczas seminarium Miejska Sztuka Ogrodowa wygłosiła Ewa Kozłowska, mówiąc o kształtowaniu zieleni osiedlowej z uwzględnieniem gospodarowania wodą opadową (więcej na ten temat można przeczytać na str. 32).
Tegoroczne zainteresowanie tematyką seminarium Miejska Szuka Ogrodowa przeszło nasze najśmielsze oczekiwania. Korzystając z okazji, że w jednym miejscu spotkało się tylu fachowców, zapytaliśmy w ankietach słuchaczy o to, co powinno się pojawić we wnioskach z tego spotkania. Okazuje się, iż wielu uważa, że ogromnym problemem jest świadomość społeczeństwa w kwestii potrzeby tworzenia właściwie zaprojektowanej zielni. Konieczna jest także dyskusja architektów z projektantami zielni. Respondenci postulowali też o szersze propagowanie nowych technologii, w szczególności wykorzystania wód opadowych. Wielu słuchaczy zgadzało się z tym, co prezentowano podczas wykładów. 95% osób wyszło zadowolonych z naszego spotkania i uznało, że takie seminaria należy organizować również w najbliższej przyszłości.
Po zakończeniu części seminaryjnej uczestnicy mogli zwiedzać Targi Ogrodnicze Gardenia 2009.
 
GARDENIA 2009
W ciągu trzech dni ekspozycję targową i towarzyszące jej wydarzenia odwiedziło ponad 12 tysięcy osób.Na terenach wystawienniczych Międzynarodowych Targów Poznańskich zaprezentowano ofertę związaną z ogrodnictwem ozdobnym, m.in. materiał roślinny, urządzenia, narzędzia i sprzęt ogrodniczy, chemię ogrodową, małą architekturę ogrodową, meble, akcesoria do nawadniania oraz elementy dekoracyjne. Dużym zainteresowaniem cieszyły się stoiska projektantów i twórców ogrodów. Na tegorocznej Gardenii przedstawiono blisko 100 nowości. Złotym Medalem MTP nagrodzono: magnolie w odmianach w formie piennej oraz żywotnik zachodni ‘Amber Glow’ (dla ZYMON – Szkółka Krzewów Ozdobnych, Tłokinia Wielka), Platanus x acerifolia ‘Alpen’s Globe’
(Szkółka Drzew i Krzewów Ozdobnych Nowacki, Piotrków Kujawski),konstrukcje kwietnikowe – wieże kwiatowe model H1100 (Terra Bogusław Albinowski, Gubin), Zestaw ozdób ogrodowych (Fabryka Wikliny – Zygmunt Babiarz, Cieśle) oraz sterownik Smartline SL 1600 monitor pogodowy SLW10 (Weathermatic, USA, zgłoszony przez Drago Tomasz Więcek i Wspólnicy, Gdańsk).
Podczas targów przyznano także nagrody w konkursie „Zieleń w Mieście”, którego organizatorem było Ogólnopolskie Stowarzyszenie Twórców Ogrodów. W tym roku architekci krajobrazu projektowali teren przy Starym Browarze w Poznaniu (więcej o konkursie, laureatach i nagrodzonych projektach będzie można przeczytać w majowym wydaniu „Zieleni Miejskiej”).
Pierwszy dzień Gardeniiskierowany był do profesjonalnych zwiedzających. Wtedy też targową publiczność tworzyli właściciele i pracownicy hurtowni, centrów i sklepów ogrodniczych, a także architekci krajobrazu i specjaliści zajmujący się projektowaniem ogrodów.
Podczas Targów odbywały się pokazy florystyczne, których uwieńczeniem było niedzielne show 18 młodych florystów pod wodzą mistrza europy w kategorii juniorzy – Zygmunta Sieradzana. W sobotę i niedzielę Gardenii towarzyszyły: Kiermasz Ogrodniczy oraz Kiermasz Produktu Regionalnego. Kolejne Targi Gardenia odbędą się w dniach od 26 do 28 lutego 2010 r.