Pomysł na metan

Pilotowa instalacja zostanie zbudowana na terenie byłej kopalni Moszczenica, która została zamknięta w roku 2000 ze względu na sczerpanie się zasobów węgla. Współpracę w tej dziedzinie zadeklarowała Jastrzębska Spółka Węglowa, zadaniem której będzie budowa kontenerowej stacji odmetanowania służącej do ujmowania gazu, natomiast opracowaniem projektu technicznego i kosztorysu oraz budową stacji sprężania i dystrybucją gazu zajmie się spółka należąca do JSW i miasta – Jastrzębska Strefa Aktywności Gospodarczej. Udział miasta Jastrzębie będzie polegał  na  budowie instalacji do odbioru  sprężonego gazu, który posłuży do ogrzewania jednej z jastrzębskich szkół (w dzielnicy Ruptawa), a następnie jako paliwo dla miejskich autobusów. Warunkiem rozpoczęcia tych prac jest przygotowanie przez Akademię Górniczo – Hutniczą w Krakowie założeń techniczno-technologicznych przedsięwzięcia.

– Zależy nam przede wszystkim na sprawdzeniu, jaki wpływ wywrze ujmowanie metanu ze zrobów nieczynnej kopalni Moszczenica na sąsiadującą z nią czynną kopalnię Jas-Mos ze względu na istniejące kiedyś między nimi połączenie dołowe.  Chcemy też sprawdzić czy po rozpoczęciu eksploatacji nie zmieni się koncentracja metanu i jakie są jego rzeczywiste zasoby. Jeśli pomysł się sprawdzi, możemy na znacznie szerszą skalę sięgać po gaz  pozostały w wyeksploatowanych partiach złoża naszych kopalni, choćby poprzez zabudowanie kolejnych silników gazowych służących do produkcji w układzie skojarzonym energii elektrycznej cieplnej i chłodu – podkreśla Kazimierz Gatnar, dyrektor zespołu zarządzania energią w JSW.

Kolejny problem, za który biorą się w JSW, polega na wykorzystaniu ewentualnych nadwyżek metanu, które pojawiają się okresowo (poza sezonem grzewczym), choćby z powodu nierównomiernych odbiorów gazu przez Spółkę Energetyczną Jastrzębie. Okazało się, że takim nadwyżkami gazu dysponują i będą dysponować w przyszłości trzy kopalnie JSW: Budryk, Krupiński i Pniówek. W grudniu ubiegłego roku została podpisana umowa pomiędzy JSW a firmą Entrade z Warszawy o współpracy i sprzedaży  6 mln m sześc. gazu rocznie spółce celowej CNG Jastrzębie, która zajmie się budową instalacji sprężania, dystrybucją sprężonego gazu i budową silników gazowych na terenie wyznaczonym przez odbiorcę, który będzie korzystał z wyprodukowanej w ten sposób energii elektrycznej, ciepła i chłodu. Pierwszy człon instalacji powstanie jeszcze w tym roku na terenie kopalni Pniówek.

Kopalnie Jastrzębskiej Spółki Węglowej należą do najbardziej metanowych w Polsce. Większość z nich zaliczana jest do IV, najwyższej kategorii zagrożenia metanowego. Podstawowym sposobem zwalczania niebezpiecznych nagromadzeń metanu jest  przewietrzanie zakładu górniczego, jednak ze względu na wysoką metanowość kopalni nie jest to metoda wystarczająca, dlatego  w kopalniach JSW na szeroką skalę prowadzone jest odmetanowanie. Kopalniane stacje odmetanowania ujmują  około 40 proc. metanu wypływającego ze złoża – w 2009 roku było to ponad 133 mln m sześc. czystego gazu. Ujarzmiony w ten sposób metan jest na coraz szerszą skalę wykorzystywany gospodarczo do produkcji energii elektrycznej i cieplnej, gdyż ze względu na wysoką wartość opałową jest on cennym paliwem. Niezwykle istotny jest też efekt ekologiczny, gdyż zagospodarowany metan nie zanieczyszcza atmosfery, a wywiera on 21-krotnie większy wpływ na warstwę ozonową niż dwutlenek węgla.