Prezes PTEZ: To był kolejny, ważny rok dla polskich elektrociepłowni

Panie Prezesie, spotykamy się w grudniu, czyli idealnym momencie do podsumowań minionych dwunastu miesięcy. Jakie wydarzenia i tematy koncentrowały uwagę czołowych przedsiębiorstw na rynku produkcji energii elektrycznej i ciepła?

Wojciech Dąbrowski: Z pewnością 2021 r. to kolejny kluczowy rok dla procesu transformacji sektora energetycznego w Polsce. W wielu elektrociepłowniach rozpoczęto projekty inwestycyjne związane z wykorzystaniem gazu ziemnego w kogeneracji. Ogłoszone i przeprowadzone zostały także kolejne aukcje na premię kogeneracyjną i nabory na premię kogeneracyjną indywidualną, w których nastąpiły pozytywne rozstrzygnięcia. Wierzymy, że w przyszłym roku dzięki właściwemu dostosowaniu systemu wsparcia do warunków makroekonomicznych i rynkowych liczba złożonych ofert będzie jeszcze wyższa. Sprzyjać temu będą również zmiany w ustawie o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji, które zostały wprowadzone w bieżącym roku. Dostrzegamy jednak potrzebę wprowadzania kolejnych zmian, które w Towarzystwie zidentyfikowaliśmy jako niezbędne do zapewnienia właściwego funkcjonowania mechanizmu wsparcia.

Niewątpliwie istotnym tematem były regulacje taryfowe i kwestia nadążania tzw. metody benchmarkowej za dynamicznymi zmianami m.in. cen uprawnień do emisji gazów cieplarnianych oraz cen gazu. W ocenie PTEZ, także w tym obszarze istnieje pilna konieczność zaimplementowania rozwiązań umożliwiających szybsze przenoszenie w taryfie trendów makroekonomicznych oraz dokonywanie tego w możliwie pełnym zakresie. Są one kluczowe dla zapewnienia stabilności działania elektrociepłowni i realizacji transformacyjnych procesów inwestycyjnych.

Nie bez znaczenia dla branży pozostają aktywności na poziomie europejskim. W tym roku poznaliśmy założenia pakietu “Fit for 55”, przy czym chciałbym zaznaczyć, że postulaty regulacyjne zaprezentowane przez Komisję Europejską wymagają głębokiej dyskusji. Ambitne cele klimatyczne nie mogą utrudniać realizacji planów inwestycyjnych. Ważne jest również, żeby finalne brzmienie projektowanych regulacji uwzględniało specyfikę poszczególnych krajów i sektorów.

Panie Prezesie, jak w tym kontekście przedstawiają się perspektywy rozwoju kogeneracji w Polsce i jej szerszego stosowania przez przedsiębiorstwa branżowe?

Wojciech Dąbrowski: Kogeneracja nadal pozostaje w centrum zainteresowań zarówno czołowych graczy na rynku, jak i mniejszych przedsiębiorstw komunalnych. W mijającym roku rozpoczęły się kolejne inwestycje w jednostki kogeneracji m.in. realizowanych przez Polską Grupę Energetyczną w elektrociepłowniach należących do PGE Energia Ciepła, gdzie obecnie prowadzonych jest znaczna liczba zaawansowanych procesów inwestycyjnych, które dotyczą najważniejszych aglomeracji na terenie całej Polski.

Widzimy także rosnące zainteresowanie mniejszych uczestników rynku ciepła. Ostatnie dwanaście miesięcy to rozpoczęcie projektów modernizacji elektrociepłowni bądź źródeł ciepła w kierunku budowy nowych elektrociepłowni, należących do spółek samorządowych w małych i średnich miastach. Warto podkreślić, że na kogenerację stawiają również przedsiębiorstwa, które korzystają z własnych źródeł energii elektrycznej i ciepła. Z pewnością wspomniana przeze mnie ustawa o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji, stanowi wsparcie i motywuje w decyzjach biznesowych w zakresie budowy jednostek kogeneracji. Należy przy tym wskazać, że jednostki kogeneracji opalane paliwami gazowymi czy biomasą są praktycznie jedyną możliwością transformacji dużych i średnich systemów ciepłowniczych, stąd tak istotne jest, żeby rola kogeneracji została w sposób odpowiedni uwzględniona w ramach pakietu „Fit for 55” czy dokumentach taksonomii, w tym w szczególności w zakresie harmonogramu tych procesów.

Jak w tym kontekście wygląda atrakcyjność kogeneracji wobec rosnących wymagań dotyczących nisko- i zeroemisyjności?

Wojciech Dąbrowski: Oprócz inwestycji w paliwo gazowe nie brakuje także projektów bazujących na paliwach alternatywnych, takich jak biomasa i odpady. Podkreślenia wymaga fakt, że sektor ciepłownictwa w Polsce, oprócz dekarbonizacji, czeka bowiem proces zazieleniania, czyli zwiększania udziału odnawialnych źródeł energii w strukturze ciepła dostarczanego do odbiorców końcowych. Efektem jest wiele inicjatyw podejmowanych przez Grupę PGE oraz inne przedsiębiorstwa będące członkami PTEZ, które zakładają badanie nowych technologii i weryfikację ich zastosowania na szerszą skalę. Już w tym momencie jednak dostrzegamy istotną rolę m.in. kotłów elektrodowych zasilanych energią elektryczną z OZE czy akumulatorów ciepła jako instalacji współpracujących z jednostkami kogeneracji w ramach systemów ciepłowniczych.

Kwestiom zazielenienia ciepłownictwa, transformacji energetycznej i legislacji dotyczącej sektora elektroenergetycznego dużo miejsca poświęcono podczas II Kongresu Kogeneracji, który na przełomie sierpnia i września odbył się w Kazimierzu Dolnym. Jakie wnioski płyną z tegorocznego spotkania ekspertów, naukowców i przedstawicieli administracji centralnej i samorządowej, organizowanego przez PTEZ?

Wojciech Dąbrowski: Z pewnością najważniejszym elementem tegorocznego spotkania w Kazimierzu Dolnym było stanowisko, które zaprezentowaliśmy na zakończenie Kongresu. Dotyczyło ono pakietu “Fit for 55”. Nowe regulacje i propozycje zawarte w tym pakiecie zdominowały dyskusje panelowe ekspertów i rozmowy kuluarowe. Podkreśliliśmy, że “PTEZ z zaniepokojeniem odbiera zmiany zaproponowane przez Komisję Europejską w ramach pakietu legislacyjnego dostosowującego wybrane obszary regulacji do nowego celu redukcji emisji gazów cieplarnianych (Fit for 55), który został opublikowany przez Komisję Europejską w lipcu”. Naszym zdaniem instytucje Unii Europejskiej, w tym przede wszystkim Komisja Europejska, powinny w ramach proponowanych rozwiązań legislacyjnych wziąć pod uwagę specyfikę polskiego sektora ciepłownictwa systemowego. Zaapelowaliśmy o to, aby transformacja tego sektora gospodarki miała charakter ewolucyjny, a nie rewolucyjny.

II Kongres Kogeneracji to jedna z ważniejszych inicjatyw Polskiego Towarzystwa Elektrociepłowni Zawodowych w 2021 r. Jak ocenia Pan mijający rok z perspektywy działalności Towarzystwa?

Wojciech Dąbrowski: Kongres Kogeneracji na stałe wpisał się do kalendarza wydarzeń branżowych, skupiającego wybitnych ekspertów i wszystkich zainteresowanych rozwojem kogeneracji w naszym kraju. Ten rok dla PTEZ był szczególny, gdyż obchodziliśmy 30-lecie istnienia. Trzy dekady działalności na rzecz promocji produkcji energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu to okazja do podsumowań i spojrzenia na to, co wspólnie osiągnęliśmy. Wystarczy zastanowić się, w jakim miejscu był polski rynek ciepła i sektor elektroenergetyczny w latach 90 XX wieku. Gdy porównamy stan sprzed 30 lat z obecną kondycją branży możemy śmiało stwierdzić, że dokonała się przez ten czas rewolucyjna zmiana. PTEZ miał w tej zmianie swój znaczny udział, poprzez aktywny udział w debacie publicznej, konsultacje propozycji legislacyjnych i reprezentowanie interesów przedsiębiorstw branżowych. Mijający rok to z pewnością aktywne działanie Towarzystwa w kontekście tworzących się w Polsce regulacji na poziomie centralnym: Strategii dla ciepłownictwa czy rozważanych zmian w Ustawie o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji. Tworzymy przestrzeń do dyskusji na temat przyszłości energetyki i ciepłownictwa, czego najlepszym przykładem są cykliczne spotkania z dziennikarzami w ramach projektu “Kawa z Kogeneracją”. Dynamika procesu transformacji energetycznej wymaga od nas aktywności nie tylko na poziomie firm, ale również organizacji branżowych, stąd tak ważna rola PTEZ i jej głosu w ogólnopolskiej debacie na temat kierunków rozwoju energetyki, ciepłownictwa, jak również pozostałych sektorów rodzimej gospodarki.