„Warszawski Szuwar” ratuje stołeczne wody

W najważniejszy etap, polegający na przywracaniu naturalnego stanu zbiornikom i ciekom wodnym na obszarze miasta Warszawy weszła realizacja projektu pn. „Szuwar Warszawski”, który od ubiegłego roku wdraża stołeczny Zarząd Zieleni.

Renaturyzacja zbiorników i cieków

Efektem prac ma być poprawa warunków życia ptaków, płazów i innych zanikających gatunków zwierząt związanych z siedliskami wodnymi w Warszawie.

Proces renaturyzacji zbiorników i cieków wodnych obejmuje wiele działań przyjaznych dla przyrody. W ich zakres wchodzi m.in. odtwarzanie strefy naturalnej roślinności w stawach, tworzenie zastawek zatrzymujących wodę oraz wypłyceń. Inna forma działań to miejscowe rozbetonowanie czy wypłaszczanie skarp zbiorników.

Pięć warszawskich dzielnic

Prace w ramach działania pn. „Szuwar Warszawski” prowadzone są w pięciu stołecznych dzielnicach: w Śródmieściu, na Mokotowie, Ursynowie, Żoliborzu i Bielanach. Przy czym, do renaturyzacji wybrano zbiorniki wodne, w których w wyniku szkodliwych procesów zanikają chronione gatunki zwierząt, a w szczególności płazy.

Odtwarzanie naturalnych warunków przyrodniczych poprzedziły liczne badania i ekspertyzy. Jak zapewniają przedstawiciele stołecznego Zarządu Zielni Miejskiej, prace we wszystkich lokalizacjach powinny zakończyć się w tym roku.

Usuwanie inwazyjnych roślin

Na obszarach objętych projektem, to jest w okolicach zbiorników i cieków wodnych, na bieżąco usuwane są inwazyjne rośliny: rdestowce, klony jesionolistne, orzechy włoskie i robinie akacjowe.

Przy czym, za inwazyjne uznaje się obce gatunki roślin, które wypierają roślinność rodzimą, typową dla lasów łęgowych. Usuwanie gatunków inwazyjnych zapobiec ma niszczeniu przez nie środowiska, w którym występują chronione gatunki zwierząt.

Czynna ochrona rybitwy

W ramach projektu pt. „Szuwar Warszawski” prowadzona jest też czynna ochrona rybitwy czarnej na Jeziorze Powsinkowskim w Wilanowie. To rzadki i chroniony w Unii Europejskiej gatunek ptaka wodnego, dla którego Jezioro Powsinkowskie stanowi jedyne miejsce gniazdowania w Warszawie i okolicy. A dzięki umieszczonym na wodzie platformom lęgowym udało się utrzymać jego populację w stolicy.

Podobna, pokryta roślinnością platforma, pojawiła się też na Kanale Piaseczyńskim w Parku Agrykola. To całoroczne miejsce spoczynku, żerowania i rozrodu ptaków oraz płazów. Ze sztucznej wyspy korzystać mogą też m.in. wędrujące w stronę Wisły nurogęsi.

Odnowa zbiorników wodnych

Natomiast obecnie, jak już wspominaliśmy, warszawski Zarząd Zieleni Miejskiej, przystąpił do realizacji najważniejszego założenia projektu „Szuwar Warszawski”, czyli do przywracania naturalnego stanu środowiska wybranych zbiorników i cieków wodnych w Warszawie.

W ramach tych działań, do zbiorników wodnych, w których linia brzegowa została mocno przekształcona przez człowieka, wprowadzana jest roślinność przybrzeżna i szuwarowa. Taka roślinność oczyszcza wodę i czyni to na tyle skutecznie, że nie trzeba podejmować dodatkowych działań służących oczyszczaniu, czy podtrzymaniu roślinności przy życiu.

Zastawki i retencja wody

Jednym z zadań prowadzonych w ramach renaturyzacji warszawskich wód powierzchniowych jest budowa zastawek, które pomagają w retencji wody. Dzięki ograniczeniu odprowadzania wody z gleby poprawia się poziom wód gruntowych i w efekcie zwiększa się też zasób wód podziemnych.

Najwięcej tego rodzaju działań Zarząd Zieleni m.st. Warszawy prowadzi w Lesie Kabackim. Instytucja ta zbuduje tam aż trzy zastawki na rowach odwadniających. Prace rozpoczną się już w tym tygodniu.

Walka o zatrzymanie wody

Jak podkreślają specjaliści z warszawskiego ZZM, utrata i odpływ wody w lesie podczas suszy jest szczególnie dotkliwy dla roślin i zwierząt. Utrzymywanie terenów zabagnionych to jedna z form zapewniania im ochrony.

Oczka wodne w otulinie rezerwatu przyrody stanowią prawdopodobnie najbogatszą ostoję płazów w Warszawie. Żyją w nich m.in. traszka grzebieniasta i kumak nizinny.

Żoliborz, Wilanów, Trasa Sierakowska

Najbardziej zaawansowane prace renaturyzacyjne trwają na Żoliborzu w zbiornikach przy ul. Tołwińskiego. W tej lokalizacji prowadzone są roboty ziemne, a zbiorniki są częściowo opróżniane z wody.

W rezerwacie przyrody Morysin w Wilanowie ZZW wyremontowało już zastawkę i zamontowało dodatkowe ogrodzenie. ZZM prowadzi też prace przy Trasie Siekierkowskiej, na Stawach Brustmana na Bielanach i zbiornikach Moczydło 1 oraz Moczydło 2 na Ursynowie.

Prawie 6 milionów złotych z UE

Realizacja projektu pn. „Ochrona zagrożonych gatunków związanych z siedliskami wodnymi na terenie Warszawy”,  możliwa jest dzięki dofinansowaniu z funduszy Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020.

Wartość ogólna projektu to kwota w wysokości 6 887 350,00 zł, w tym wkład m.st. Warszawy to 1 033 102,50 zł. Natomiast wartość dofinansowania z Funduszy UE wyniosła 5 854 247,50 zł.