W 2016 r. na polski rynek trafiło prawie 600 tys. ton sprzętu elektrycznego i elektronicznego

Na stronach Głównego Inspektora Ochrony Środowiska opublikowano raport o funkcjonowaniu systemu gospodarki zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym w 2016 r.

Wynika z niego, że na Polski rynek w 2016 r. trafiło 583,15 tys. ton sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Wg sprawozdań GIOŚ zebrano 232,65 tys. ton zużytego sprzętu, w tym najwięcej, bo aż 214,73 tys. ton z gospodarstw domowych (co stanowi 92,29 proc. masy zebranego zużytego sprzętu).

223,87 tys. ton zużytego sprzętu zostało przetworzone przez zakłady przetwarzania. Odzyskowi, w tym recyklingowi oraz unieszkodliwianiu, poddano 190,4 tys. ton odpadów powstałych ze zużytego sprzętu poddanych w 2016 r. Najwięcej recyklingowi poddano wielkogabarytowych urządzeń gospodarstw domowych (97,19 ton, czyli 51,04 proc.).

Pod lupą inspektora

Główny Inspektor Ochrony Środowiska prowadzi rejestr przedsiębiorców i organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego od 1 lipca 2006 r., przy czym na koniec 2016 r. znajdowało się w nim 8257 przedsiębiorców.

GIOŚ wydał aż 8445 decyzji o wykreśleniu z rejestru zbierających zużyty sprzęt, tzw. zbierających nieprofesjonalnych (prowadzący serwis oraz sprzedawcy detaliczni i hurtowi), a także byłych odbierających odpady komunalne. W sumie Główny Inspektor Ochrony Środowiska wykreślił w 2016 r. z rejestru 9113 przedsiębiorców.

Podczas 180 kontroli w zakładach przetwarzania ZSEE najczęściej wykazywano:

• nieprzesyłanie do GIOŚ lub nierzetelne sporządzanie sprawozdań,
• brak ewidencji odpadów lub prowadzenie ewidencji nierzetelnie,
• naruszenie posiadanych zezwoleń, w tym magazynowanie odpadów niezgodnie z posiadaną decyzją,
• przekazywanie odpadów powstałych w wyniku demontażu zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego podmiotom niewpisanym do rejestru GIOŚ,
• nieusuwanie niezwłocznie z przyjętego zużytego sprzętu składników niebezpiecznych, materiałów i części składowych,
• nieuregulowanie stanu formalno-prawnego.

W efekcie nałożono 23 mandaty karne, wydano 57 zarządzeń pokontrolnych, a w 60 przypadkach zastosowano pouczenie. W 14 przypadkach wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska wystąpili z informacją o stwierdzonych nieprawidłowościach do innych organów, m.in. do marszałków województw.

Wojewódzcy Inspektorzy Ochrony Środowiska w 2016 r. skontrolowali ogółem 209 przedsiębiorców objętych przepisami ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym.

W wyniku stwierdzonych 239 przypadków naruszeń przepisów ochrony środowiska podczas kontroli wydano 106 zarządzeń pokontrolnych, w 108 przypadkach pouczono kierownictwo kontrolowanego podmiotu, nałożono 60 kar grzywny w drodze mandatu karnego, a ponadto skierowano 42 wystąpienia do innych organów. W związku z nieprzestrzeganiem przepisów o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym w 2016 r. Wymierzono kary pieniężne na łączną kwotę 215 tys. zł.

Samodzielnie czy z organizacją odzysku?

Wśród 5965 zarejestrowanych przedsiębiorców wprowadzających sprzęt elektryczny i elektroniczny, zaledwie 232 samodzielnie realizowało obowiązki związane z organizowaniem i finansowaniem zagospodarowania odpadów zużytego sprzętu.

Liczba zawartych umów przedsiębiorców wprowadzających sprzęt z organizacjami odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego na koniec 2016 r. wyglądała następująco:

• 1464 – Auraeko Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A.
• 1426 – Biosystem Elektrorecykling Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A.
• 902 – CCR RELECTRA Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A.
• 743 – Electro-System Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A.
• 603 – TOM Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A.
• 330 – ElektroEko Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A.
• 151 – ERP Polska Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego i Organizacja Odzysku Opakowań Spółka Akcyjna
• 114 – ASEKOL Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A.

Z 162 zakładów przetwarzania 61 zawarło umowy z wprowadzającym sprzęt lub organizacją odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego, aczkolwiek GIOŚ zauważa w tym przypadku z roku na rok tendencje wzrostową.

Brak finansowania a poziomy zbierania zużytego sprzętu

Jak czytamy w raporcie „Rozwój polskiego systemu zagospodarowania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego zdeterminowany był niechęcią ze strony wprowadzających i reprezentujących ich związków, do finansowania zagospodarowania ww. odpadów”.

W efekcie Polska nie osiągnęła w wymaganym okresie poziomu zbierania w wysokości 4 kg/mieszkańca zużytego sprzętu.

Autorzy dodają, że ustanowienie, przy nowelizacji ustawy, rocznych minimalnych poziomów zbierania i stopniowe ich podnoszenie, ale tylko dla wprowadzający sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych, nie naprawiło w całości finansowania systemu, gdyż finansowane było w dalszym ciągu tylko część zbieranych i przetwarzanych urządzeń, a nie wszystkie odpady w postaci zużytego sprzętu, jakie pojawiały się na rynku.

Dopiero nowa ustawa o ZSEE nałożyła obowiązek na wszystkich wprowadzających sprzęt osiągania rocznych minimalnych poziomów zbierania zużytego sprzętu, w odniesieniu do średniorocznej masy sprzętu wprowadzonego do obrotu w okresie trzech lat. A rozwiązanie takie – według autorów raportu – przyczyni się do równomiernego obciążenia finansowego wszystkich importerów, producentów i wewnątrzwspólnotowych dostawców kosztami gospodarowania odpadami w myśl zasady – zanieczyszczający płaci.

Debatę o nieprawidłowościach w gospodarce elektroodpadami – przyczynach, skutkach i rozwiązaniach organizuje 17 października br. redakcja “Recyklingu” podczas Forum Recyklingu.