Dzięki nowej drodze w centrum miasta spadło stężenie szkodliwych substancji

Po wybudowaniu w Gliwicach Drogowej Trasy Średnicowej i przejęciu przez nią znacznej części ruchu samochodowego w śródmieściu, przy ulicach w sąsiedztwie arterii zmniejszyła się ilość szkodliwego dwutlenku azotu – wynika z pomiarów pracowników Politechniki Śląskiej.

Drogowa Trasa Średnicowa (DTŚ) z Katowic do Gliwic to największa inwestycja realizowana w ostatnim dwudziestoleciu przez śląskie samorządy i najważniejsza – obok odcinka autostrady A4 – arteria drogowa w Górnośląsko-Zagłębiowskiej-Metropolii, wytyczona w pobliżu centrów miast obsługuje ruch lokalny. Uzupełnia tym samym równoległą autostradę A4, przeznaczoną dla tranzytu.

Przygotowanie budowy fragmentu „średnicówki” w Gliwicach, jedynym mieście regionu, gdzie przecina ona ścisłe śródmieście, napotykało przed dekadą na opór części mieszkańców. Zgłaszali oni m.in. obawy dotyczące pogorszenia jakości powietrza. W odpowiedzi miasto wskazywało, że nie ma namacalnych zagrożeń wynikających z inwestycji, a ewentualne zagrożenia związane z emisją hałasu czy zapylenia będą monitorowane i eliminowane na etapie oceny porealizacyjnej.

Jak przypomniano we wtorkowym biuletynie gliwickiego magistratu, sprawą – w zakresie emisji dwutlenku azotu, który jest charakterystycznym, choć niejedynym zanieczyszczeniem powietrza związanym z ruchem samochodowym – zajęli się też dyplomanci Wydziału Inżynierii Środowiska i Energetyki Politechniki Śląskiej pod opieką dr inż. Magdaleny Żak i dr inż. Anny Mainki z Katedry Ochrony Powietrza.

Przed budową Drogowej Trasy Średnicowej (od kwietnia do maja 2012 r.) oraz po jej otwarciu (od maja do lipca 2016 r.) w 11 punktach na ulicach i skrzyżowaniach w bezpośrednim sąsiedztwie DTŚ, które w różnym stopniu zostały odciążone po przekierowaniu ruchu, pobrano w sposób pasywny 561 próbek, wykorzystując w pomiarach stężeń NO₂ metodę spektrofotometryczną.

Wyniki badań zostały opisane w artykule pt. Cross-Regional Highway Built through a City Centre as an Example of the Sustainable Development of Urban Transport (Drogowa Trasa Średnicowa poprowadzona przez centrum miasta jako przykład zrównoważonego rozwoju transportu miejskiego), opublikowanym pod koniec ub. roku w międzynarodowym czasopiśmie Sustainability przez wydawnictwo MDPI.

Zgodnie z relacją miasta autorki tekstu na podstawie wyników badań potwierdzają, że przy budowie DTŚ w Gliwicach trafnie zastosowano rozwiązania minimalizujące negatywne oddziaływanie nowych dróg na środowisko.

Wyniki badań stężeń dwutlenku azotu prowadzonych przy gliwickich ul. Jagiellońskiej, Franciszkańskiej, Królewskiej Tamy, Zwycięstwa, Jana Śliwki, Fredry, św. Katarzyny, w okolicy Gliwickiego Centrum Handlowego oraz w dwóch miejscach przy ul. Portowej wykazały bowiem spadki po otwarciu trasy. Średnie dobowe stężenie NO2 wzrosło tylko w punkcie na terenie wcześniej oddalonym od głównych dróg (w okolicy obecnych zjazdów z DTŚ na ul. Sienkiewicza i Dubois), jednak nie przekraczając norm.

Jak wynika z opracowania, do miejscowego zmniejszenia stężenia NO2 w Gliwicach najprawdopodobniej przyczyniło się zastosowanie odpowiednich rozwiązań technicznych i nowej organizacji ruchu, m.in. przejazd samochodów tunelem, budowa ekranów akustycznych, zastąpienie skrzyżowań rondami oraz ograniczenie prędkości.

Największy spadek średniodobowego stężenia dwutlenku azotu – o 18 proc. – stwierdzono przy ul. Portowej, gdzie połączenie Drogowej Trasy Średnicowej z DK88 utworzyły dwa ronda turbinowe. Budowa tunelu DTŚ w ścisłym centrum (pod ul. Zwycięstwa) przyczyniła się do zmniejszenia się stężenia tego gazu o 15 proc. Kilkunastoprocentowe spadki odnotowano też na ul. Jagiellońskiej i Franciszkańskiej.

Gliwicki samorząd przekonuje, że miasta muszą sobie radzić z rosnącą liczbą pojazdów, bo wciąż wielu mieszkańców najchętniej korzysta z własnych samochodów, a budowa tamtejszej części trasy przyniosła wiele korzyści. „Wjazdów i zjazdów powstało więcej niż w innych miastach konurbacji górnośląskiej, przez które przebiega średnicówka. Dzięki temu łatwo można wjechać do miasta i z niego wyjechać, a także przemieszczać się pomiędzy dzielnicami” – napisano w biuletynie.

Budowany od wiosny 2013 r. do końca 2015 r. śródmiejski odcinek DTŚ ma 5,6 km długości i w większości charakter bezkolizyjnej ulicy miejskiej. Węższy niż pozostała część DTŚ (ma w większości po dwa pasy w każdym kierunku, gdzie indziej są trzy) prowadzi od węzła przy ul. Kujawskiej, przez centrum miasta, gdzie powstał 500-metrowy tunel, do węzła drogi krajowej nr 88 z ul. Portową. Na całej tej długości powstało kilkanaście powiązań z istniejącym układem drogowym.