„Handlowiec sprzedaje pierwszą śmieciarkę. Każdą następną – stojący za nim serwis”. Ta stara maksyma znajduje pełne potwierdzenie w rzeczywistości. Nawet bowiem najlepszy sprzedawca, z idealnym produktem, niewiele zdziała, kiedy dla oferowanej przez niego maszyny brakuje dobrej obsługi posprzedażnej.

Aspekt serwisu jest o tyle istotny, iż ma bezpośrednie przełożenie na jakość usług świadczonych przez firmy zajmujące się odbiorem odpadów. Nie ma znaczenia, że na urządzenie udzielana jest 12- albo 36-miesięczna gwarancja (za którą i tak płaci klient, bo jest ona wkalkulowana w cenę sprzedaży), kiedy widnieje ona jedynie na papierze. Niestety, takie sytuacje spotyka się dość często.
Kupujący mogą natknąć się również na inne „niespodzianki”, które mogą ich drogo kosztować. Jedną z nich jest stosowanie przez dostawcę zaniżonych cen na produkt.
 
Nabywca z reguły nawet się nie spodziewa, że ta różnica w cenie przełoży się później na znacznie wyższe opłaty serwisowe. Nie jest tajemnicą, że przetargi zazwyczaj rozstrzygane są na korzyść firm, które zaoferują najniższą cenę, ale ile tak naprawdę będzie kosztowała firmę śmieciarka, okaże się już po pierwszej wizycie w serwisie… Kolejnym zabiegiem marketingowym są sytuacje odwrotne, polegające na udzielaniu długich gwarancji, ale bez przeglądów okresowych. Analizując faktyczne koszty zakupu, należałoby zatem wnikliwie ocenić także te, które dotyczą eksploatacji. Stąd warto już na etapie planowania kupna śmieciarki dokładnie przyjrzeć się warunkom serwisu oraz dostępności i kosztom części zamiennych. Zdarza się bowiem, że na rynku wtórnym pojawiają się różne „okazje”, np. modele prototypowe zarówno rodzimych producentów, jak i znanych i uznanych marek zagranicznych, jednak dostęp do części zamiennych jest bardzo utrudniony. Niejednokrotnie w przypadku elementów sprowadzanych z zagranicy koszt importu danej części jest wyższy od niej samej, a dostawa trwa wiele dni.
 
Przed kupnem śmieciarki
Kupując śmieciarkę, należałoby zapytać sprzedawcę o odległość do serwisu stacjonarnego i precyzyjny grafik kosztów oraz dostępność serwisu mobilnego. W tym ostatnim przypadku warto zamieścić w umowie informację o czasie wyjazdu serwisanta od chwili zgłoszenia wraz z klauzulą o procedurze w przypadku niewykonania zadania. Kolejna ważna rzecz to koszt dojazdu oraz pracy serwisu mobilnego wraz z przedstawieniem warunków, w jakich naliczane są te opłaty. Istotna jest też kwestia kompletności i fachowego przygotowania potencjalnej załogi serwisu, na którą składają się różne specjalności (m.in. z zakresu układów hydraulicznych, elektrycznych i pneumatycznych) oraz dostępności do części zamiennych i ich koszty. Tu warto podać nazwy typowych elementów eksploatacyjnych i zapytać o nie, by porównać ich ceny z tymi, które proponuje rynek. W przypadku maszyn zarówno nowych, jak i używanych, od wielu lat na polskim rynku istnieją firmy godne zaufania. Jednak w sytuacji, gdy serwis danej marki budzi wątpliwości nabywcy, warto zapytać o zewnętrznego, niezależnego dostawcę. Jeśli intencje sprzedającego są klarowne i jest on otwarty, z pewnością poda takie dane, wraz z kontaktami do firm komunalnych już korzystających z jego usług.
 
Jakość usług serwisowych
Współczesna śmieciarka stanowi połączenie wielu elementów: od prostych zespołów części mechanicznych zaczynając, przez napęd, instalacje elektryczną, pneumatyczną i hydrauliczną, a na zaawansowanej elektronice kończąc. Podobnie jak w wielu innych dziedzinach życia trudno dziś o fachowca zdolnego opanować wszelkie aspekty związane z serwisem śmieciarki. Niestety, można nadal natknąć się na usługodawców, których niekompetencja, a nawet nieuczciwość doprowadziły do utraty wobec nich zaufania, a czasem również prawa do reprezentowania danych marek. Tu nie ma miejsca na półśrodki: ekipa serwisowa powinna stanowić mariaż fachowców, z których każdy jest wybitny w jednej z dziedzin.
 
Do jasno sprecyzowanego problemu lub do planowanego przeglądu okresowego może przyjechać tylko jeden mechanik. Najczęściej jednak w wyjazdowej akcji serwisowej uczestniczy dwóch fachowców. Specyfika obsługi, a także złożoność konstrukcji śmieciarki wymuszają, aby suma wiedzy i doświadczenia każdego z nich umożliwiała zdiagnozowanie i sprawne usunięcie dowolnej usterki. Najlepsi mają za sobą wiele różnorakich szkoleń, uprawnień i wieloletnie doświadczenie, potwierdzone stosownymi certyfikatami i dyplomami. Odwiedzając klienta przy okazji jednej akcji, często dokonują przeglądów także innych jednostek będących w jego posiadaniu. Zyskiwane są wtedy oszczędności, wynikające z jednorazowego wyjazdu takiej ekipy.
 
Umowa serwisowa
Komfort i sprawność pracy firmy komunalnej zależy w dużej mierze od zawartych umów serwisowych. To doskonałe narzędzie stosowane jest z powodzeniem od wielu lat przez dystrybutorów podwozi, a od pewnego czasu – także przez firmy oferujące zabudowy. Zawierając umowę o kupno śmieciarki, sprzedawca powinien zamieścić w niej klauzulę o gwarancji serwisowej, udzielanej przez dostawcę. Musi on tak skalkulować cenę sprzedaży, aby zawrzeć w niej wszystkie części zamienne i materiały eksploatacyjne. Do tego dochodzi jeszcze ryczałt za inne koszty, np. dojazdu. Czynnikiem normującym częstotliwość wizyt serwisu jest rodzaj grafiku precyzującego takie akcje, który posiadają obie strony. Na przestrzeni określonego czasu (najczęściej od roku do trzech lat) użytkownik ma pełen komfort pracy, bez ryzyka przestojów.
Umowa serwisowa to czasem także gwarancja dostarczenia przez dostawcę maszyny zastępczej. Jeśli przestój śmieciarki trwa dłużej niż określony w umowie czas (najczęściej kilka dni), klient ma do dyspozycji inny pojazd o podobnych parametrach. Komfort pracy, przewidywalność sprawności technicznej oraz dłuższy czas bezawaryjnej eksploatacji ma jednak swoją cenę. Zawsze pozostaje to kwestią do negocjacji pomiędzy stronami. Swoistym kompromisem między kupnem na zasadzie umowy serwisowej a kosztami jest zastosowanie w umowie wydłużonego okresu gwarancji. Praktykowane jest przez sprzedawców sporządzanie umów z dodatkowym rokiem lub nawet dwoma takiego zabezpieczenia. Jest to prosta w konstrukcji alternatywa, godna polecenia. Jej koszt to zwykle 3 – 6%  wartości zabudowy i/lub podwozia za każdy kolejny rok gwarancji.
 
Jakie części zamienne?
Odrębnym, istotnym aspektem jest dostępność do dobrej jakości oryginalnych części zamiennych, na co należałoby zwrócić uwagę, kupując nową bądź używaną jednostkę. Dostawca powinien posiadać niezbędny zapas przynajmniej podstawowych elementów eksploatacyjnych. Długą, bezawaryjną pracę zapewnia stosowanie oryginalnych części lub tzw. OEM (ang. Original Equipment Manufacturer – ‘producent oryginalnego wyposażenia’). Praktyka pokazuje, że stosowanie tanich zamienników często skutkuje uszkodzeniami innych, współpracujących z danym elementem podzespołów i układów. Najlepsi oferenci posiadają dziś składy takich części do wielu marek i cieszą się wśród klientów doskonałą opinią.
Wyposażenie serwisu – zarówno stacjonarnego, jak i mobilnego – to również ważna kwestia, która powinna zostać poruszona przy zakupie śmieciarki. Dobrze przygotowane warsztaty posiadają wszelkie specjalistyczne narzędzia, przyrządy oraz aparaty programujące i pomiarowe. Tylko takie wyposażenie gwarantuje obsługę serwisową, zgodną z procedurami zalecanymi przez producentów. Pozwala to uchronić pojazd przed ewentualnymi „niespodziankami”, wynikającymi z braku dostatecznego usprzętowienia.
 
Nie tylko cena
Aspekt opieki technicznej i jej sprawności jest zatem równie ważny jak wybór samej śmieciarki. Na atrakcyjność przedstawianej oferty ma bowiem wpływ nie tylko wszechwładna dziś „cena sprzedaży”. Czasem jest to dość iluzoryczna wartość, niemająca nic wspólnego z faktycznymi kosztami, ponoszonymi przez użytkownika w kolejnych latach eksploatacji. Przed kupnem śmieciarki warto poprosić sprzedawcę o przedstawienie prostej symulacji faktycznych kosztów maszyny oraz jej eksploatacji. Zawiera ona główne składowe: cenę produktu oraz materiałów eksploatacyjnych i części zamiennych wraz z kosztami dojazdów serwisu. Podobne kalkulacje od dłuższego już czasu praktykowane są przez instytucje finansowe. Przedstawiają one warunki leasingu czy kredytu w postaci sumy kosztów w określonym czasie. Ułatwia to wstępne zbadanie atrakcyjności oferty i podejmowanie dalszych decyzji. Podejmując decyzję o wyborze marki i firmy pośredniczącej w sprzedaży, należy zwrócić uwagę na wymienione wyżej aspekty.
 
Tomasz Borkowski
Technika 2011, Suchy Las k. Poznania
Tytuł i śródtytuły od redakcji