Pomnik przyrody, dzieje pojęcia i prawa
Stare i okazałych rozmiarów drzewo jest w powszechnym odczuciu wymagającym ochrony pomnikiem przyrody. Motywy tej ochrony są obecnie dość zróżnicowane. Obejmują ochronę drzew jako zabytków przyrody i kultury, ochronę ze względów historycznych, estetycznych i ekologicznych, a także jako obiektów naukowych.
Za twórcę pojęcia „pomnik natury” (niem. Naturdenkmal) uważany jest Alexander von Humboldt (1769–1859), który w diariuszu ze swojej podróży do Ameryki Południowej, odbytej w latach 1799–1804 razem z botanikiem Aimé Bonplandem (1773–1858), opisał rosnące w Wenezueli olbrzymie drzewo „Zamang”. Nazwał je właśnie „pomnikiem natury”. Uważając je za najstarsze i najpotężniejsze drzewo w tym kraju, porównywał je z drzewem smoczym (Dracena draco) z okolicy Orotawy na Wyspach Kanaryjskich1. Tak przedstawił wydarzenie, które stoi u podstaw współczesnej ochrony pomników przyrody w wielu krajach, także w Polsce: Za wsią Turmero, w kierunku Maracay […] widnieje na horyzoncie coś, co przypomina swym wyglądem okrągły pagórek, pokryty zielenią kopiec. Nie jest to jednakże ani pagórek, ani zwarte skupisko drzew, lecz tylko jedno drzewo – słynny Zamang del Guayre, znany w całym kraju z powodu niespotykanej rozłożystości ko...