Prawo Zamówień Publicznych. Czy wykonawca może domagać się zwaloryzowania wynagrodzenia?

Klauzule te formułowane są przez zamawiających działających w znacznym zakresie swobody. Zgodnie ze stanowiskiem wyrażonym tzw. komentarzu UZP (komentarz do ustawy P.z.p. pod red. H. Nowaka i M. Winiarza) w zakresie tej swobody pozostaje również wybór co do tego czy klauzula  waloryzacyjna ma mieć charakter automatyczny czy też będzie jedynie określać warunki możliwej, ale nie gwarantowanej, zmiany wynagrodzenia. W praktyce, znaczna cześć umów o zamówienia publiczne przewiduje drugi z ww. typów klauzul waloryzacyjnych (konstruowane w oparciu o wskazanie sytuacji w których wysokość wynagrodzenia „może” zostać zmieniona).

Klauzule waloryzacyjne a klauzule przeglądowe

W istocie takie klauzule waloryzacyjne, nie różnią nie od klauzul przeglądowych o których mowa w art. 455 ust. 1 pkt 1 P.z.p., z tym zastrzeżeniem, że dotyczą one zmiany wysokości wynagrodzenia. Co istotne w przypadku takich klauzul waloryzacyjnych „źródłem zmiany wysokości wynagrodzenia (jest – przypis autora) aneks sporządzony z uwzględnieniem wytycznych zawartych w umownej klauzuli waloryzacyjnej zawierającej wszystkie elementy opisane w art. 439 ust. 2 Pzp” (Komentarz do art. 439 P.z.p. (w:) Prawo zamówień publicznych. Komentarz, red. H. Nowak, M. Winiarz).

Zawarcie aneksu warunkowane jest zgodną wolą stron, a w konsekwencji nie gwarantuje zmiany wysokości wynagrodzenia wykonawcy

W przypadku formułowania takich klauzul waloryzacyjnych, sytuacja wykonawcy nie musi być lepsza od tej w której umowa nie przewiduje w ogóle klauzul waloryzacyjnych. Należy bowiem wskazać, na stanowisko Prezesa UZP zgodnie z którym „umowy w sprawie zamówienia publicznego mogą skorzystać z uprawnienia przewidzianego dyspozycją art. 455 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp również w przypadku, w którym nie przewidziały w umowach odpowiednich postanowień w postaci klauzul waloryzacyjnych bądź adaptacyjnych. (…) Skorzystanie z możliwości wprowadzenia modyfikacji do umowy na podstawie art. 455 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp nie jest również wykluczone w okolicznościach, gdy zamawiający przewidział klauzulę waloryzacyjną lub określone klauzule pozwalające na zmianę umowy w oparciu o dyspozycję art. 455 ust. 1 pkt 1 ustawy Pzp, ale są one niewystarczające do zniwelowania niemożliwych do przewidzenia skutków spowodowanych zmianą okoliczności realizacji umowy lub niemożliwym do przewidzenia zakresem zmiany.” (UZP, Dopuszczalność zmiany umowy w sprawie zamówienia publicznego na podstawie art. 455 ust. 1 pkt 1 i 4 oraz art. 455 ust. 2 ustawy Pzp, 24 marca 2022 r.).

Dopuszczalność zmiany umowy nie stanowi o konieczności dokonania takiej zmiany

Dopuszczalność zmiany umowy nie stanowi jednak o konieczności dokonania takiej zmiany, a w konsekwencji przysługiwaniu wykonawcy roszczenia o zmianę wysokości wynagrodzenia. Wykonawca nie może domagać się zmiany umowy. Źródła sądowego dochodzenia zmiany wysokości wynagrodzenia można poszukiwać w klauzulach rebusowych wynikających z K.c.

• Jak konstruować klauzule waloryzacyjne umożliwiające ograniczenie negatywnego wpływu sytuacji społeczno-gospodarczej wywołanej tzw. kryzysem ukraińskim na kontakt publiczny?
• Czy istnieje możliwość waloryzacji wynagrodzenia wykonawcy w przypadku nieprzewidzenia klauzul waloryzacyjnych?
• Jakie reguły obowiązują przy adaptacji umów do zmienionych warunków realizacji kontraktu publicznego?
• Jak skutecznie wnioskować o zmianę umowy?
• Jak bezpiecznie dokonać zmiany umowy i nie narazić się na odpowiedzialność za delikt dyscypliny finansów publicznych?
• Jakie reguły obowiązują przy ugodowym rozwiązywaniu sytuacji spornych wynikających z realizacji umowy w sprawie zamówienia publicznego?