Samorządy w Polsce walczą ze smogiem

Smog na celowniku

Kolejnym miastem, realizującym wiele przedsięwzięć, których celem jest bezpośrednie ograniczenie niskiej emisji jest Tarnów.

– W ciągu ostatnich kilkunastu lat udało się tam zlikwidować blisko tysiąc pieców na paliwo stałe, które są głównym źródłem smogu. Mieszkańcy, którzy zdecydowali się na wymianę palenisk węglowych na ekologiczne, otrzymywali dofinansowanie ze środków budżetowych w oparciu o uchwałę Rady Miejskiej w Tarnowie – informuje Daniela Motak, Wydział Komunikacji Społecznej – Rzecznik Prasowy Tarnów.

Obecnie liczbę palenisk węglowych w mieście szacuje się na ok. 4800. Z „Informacji o stanie środowiska w Tarnowie w roku 2016” wynika, że w minionym roku stacja pomiarowa przy ulicy Bitwy pod Studziankami 39 razy odnotowała przekroczenie dopuszczalnego dobowego poziomu stężenia pyłu zawieszonego PM10, jednego ze „składników” smogu. Rok wcześniej takich dni było 38.

Pyłomierz przy ulicy ks. Romana Sitki, działający od stycznia ubiegłego roku, zarejestrował dobowe przekroczenia stężenia pyłu PM10 65 razy. Norma dopuszcza takich dni 35. Dla porównania – w 2011 r. dni ze smogiem było 82. – Dofinansowania szukamy m.in. w funduszach unijnych i w WFOŚiGW – dodaje Daniela Motak.

Problem zanieczyszczonego powietrza dotyka także mieszkańców Nowego Sącza. Miasto podjęło prace nad identyfikacją problemu i przeprowadziło w 2015 r. „Inwentaryzację indywidualnych systemów grzewczych na terenie miasta Nowego Sącza”.

Władze miasta, mając świadomość wszystkich przyczyn wpływających na zanieczyszczenie powierza, od lat prowadzą szereg działań celem poprawy jego jakości.

– Efektem tych działań jest odnotowanie w ostatnich latach stopniowej poprawy stanu powietrza co znajduje odzwierciedlenie w wynikach ostatnich zbiorczych ocen jakości powietrza w latach 2011-2016 – podkreśla Katarzyna Różycka z Wydziału Ochrony Środowiska, Urząd Miasta Nowego Sącza.

W 2011 r. liczba dni w roku z przekroczeniami dopuszczalnego 24-godzinnego stężenia (50 µg/m³) pyłu PM 10 wynosiła 126 dni, natomiast w 2016 r. odnotowano najniższą liczbę dni z przekroczeniami normy średniodobowej tj. 78 dni.

Ponadto w 2016 r. poziom informowania społeczeństwa (dla pyłu zawieszonego PM10 wynosi 200 µg/m³) wystąpił tylko raz, poziom alarmowy (dla pyłu zawieszonego PM10 wynosi 300 µg/m³) nie był osiągnięty, a najwyższe stężenie pyłu PM10 wynoszące 206 µg/m³ zanotowano 26 stycznia 2016 r.

Do licznych działań jakie miasto podjęło w ciągu ostatnich lat i podejmuje w celu poprawy jakości powietrza, należą:

• realizacja programu „KAWKA” w latach 2014-2016 dzięki czemu wyeliminowano 625 kotłów i palenisk węglowych i zastąpiono je kotłami gazowymi (548 szt.) lub wysokosprawnymi kotłami na paliwa stałe (28 szt.), zrealizowano 80 instalacji kolektorów słonecznych oraz 5 pomp ciepła;
• udzielanie dotacji celowych dla osób fizycznych ze środków z budżetu Miasta Nowego Sącza na zakup i montaż instalacji kolektorów słonecznych od 2007 r. (ponad 300 zrealizowanych wniosków – zamontowanych kolektorów słonecznych). Dofinansowanie to będzie kontynuowane w 2018 r.;
• przyjęcie i wdrożenie do realizacji Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Miasta Nowego Sącza polegającego m.in. na podniesieniu efektywności energetycznej, zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz redukcji emisji gazów cieplarnianych.– zakładany efekt: redukcja emisji pyłów o 59 Mg (16,6%);
• zwolnienie od podatku od nieruchomości budynków mieszkalnych, w których zastosowano niskoemisyjne źródła ogrzewania oraz określenia warunków korzystania ze zwolnienia;
• dofinansowanie zmiany źródeł ciepła w budynkach mieszkalnych i wyodrębnionych lokalach mieszkalnych w ramach projektu „Poprawa Jakości Powietrza Dla Miasta Nowego Sącza – Etap II” w latach 2017-2019;
• pilotażowy system lokalnego monitoringu jakości powietrza zainstalowano
  w latach 2016-2017 r na terenie Nowego Sącza 9 punktów pomiarowych;
• Miasto Nowy Sącz jest inicjatorem porozumień międzygminnych mających za zadanie wspólne dążenie do poprawy jakości powietrza w regionie;
• Miasto Nowy Sącz uczestniczy w projekcie Partnerska Inicjatywa Miast, jako Miasto Lider w sieci dotyczącej Jakości powietrza. Partnerska Inicjatywa Miast jest jednym z projektów strategicznych Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR) zaakceptowanej przez Radę Ministrów 14 lutego br.

– Przyjęcie i wdrożenie do realizacji Planu gospodarki niskoemisyjnej na realizacje projektów do 2020 r. wyniosło odpowiednio: Miasto i Partnerzy to 244 328 592 zł, a miasto Nowy Sącz ok. 48 000 000 zł – podkreśla Katarzyna Różycka.

Walczymy o czyste powietrze

Również w Piasecznie w stopień zanieczyszczenia powietrza, podobnie jak w większości polskich miast, jest niestety wysoki. W miesiącach wiosenno-letnich głównym źródłem emisji szkodliwych substancji jest transport samochodowy, natomiast w okresie jesienno-zimowym na niechlubnym pierwszym miejscu wśród emitorów wytwarzających najwięcej zanieczyszczeń znajdują się jednorodzinne budynki mieszkalne wykorzystujące jako źródło ciepła paliwa stałe.

– Ponieważ na terenie naszej gminy nie ma wojewódzkiej stacji monitorowania jakości powietrza, w 2017 r. w kilku lokalizacjach zamontowano na próbę czujniki do pomiaru zanieczyszczeń. Obecnie trwa procedura przetargowa na instalację ok. trzydziestu czujników smogu na terenie gminy wraz ze stworzeniem portalu informacyjnego w którym publikowane będą wyniki pomiarów – mówi Anna Grzejszczyk z Biura Promocji i Informacji Gminy Piaseczno.

W celu skutecznej walki z niską emisją w Piasecznie eliminuje się powstawanie nowych emitorów zanieczyszczeń. Dlatego w planach zagospodarowania przestrzennego dla zabudowy jednorodzinnej całkowicie wyklucza się możliwość wykorzystania paliw stałych jako źródła ciepła, natomiast przy realizacji zabudowy wielorodzinnej obligatoryjne jest jej podłączenie do miejskiej sieci cieplnej. Udziela się także dotacji: 50 proc. ceny urządzeń grzewczych przy wymianie kotłów węglowych, również 50 proc. w wypadku montażu układów solarnych lub pomp ciepła. Łącznie na te dwa cele zabezpieczono w budżecie 215 tys. zł.

Gmina dba także o oszczędność energii w budynkach użyteczności publicznej oraz komunalnych poprzez audyty energetyczne, termomodernizacje obiektów oraz modernizacje ich źródeł ciepła.

– Ważną rolę w walce z zanieczyszczeniami powietrza odgrywa budowa coraz dłuższych i liczniejsza sieć ścieżek rowerowych, które zachęcać mają do korzystania z najbardziej przyjaznego dla środowiska i zdrowia środka lokomocji – podkreśla Anna Grzejszczyk. I dodaje, że gmina Piaseczno uczestniczy w projekcie „Budowa Zintegrowanych Sieci Tras Rowerowych” współfinansowanym ze środków UE. Równie ważny jest rozwój oferty transportu zbiorowego.

Coraz lepiej w stolicy

Jakość powietrza w Warszawie systematycznie się poprawia. Jak informuje Michał Olszewski, wiceprezydent Warszawy dzieje się to za sprawą konsekwentnie realizowanej polityki Warszawy na rzecz przeciwdziałania zanieczyszczeniom powietrza, która została zawarta w przyjętym 10 grudnia 2015 r. przez Radę Warszawy Planie Gospodarki Niskoemisyjnej (PGN).

– Należy przy tym zaznaczyć, że działania dotyczące poprawy jakości powietrza prowadzone są w trzech głównych obszarach: energia, transport oraz zieleń – podkreśla Michał Olszewski. A ich finansowanie jest zapewnione dzięki podpisanemu w maju 2016 r. zarządzeniu Hanny Gronkiewicz-Waltz zatwierdzającemu „Program inwestycyjny do Planu gospodarki niskoemisyjnej dla m.st. Warszawy”. Budżet programu ma wartość 16 mld zł.

Mazowsze przyjęło uchwałę antysmogową

Tylko w 2017 r. na ochronę środowiska przeznaczonych w stolicy zostało ponad 2 mld zł. Ponad 1,1 mld zł z tej kwoty przeznaczonych jest bezpośrednio na ochronę powietrza. Wśród realizowanych za te środki działań znajdują się m.in. rozbudowa II linii metra, zakup niskoemisyjnego taboru komunikacji miejskiej, rozwój infrastruktury rowerowej czy też oczyszczanie ulic. Część z tych pieniędzy przeznaczona jest także na dopłaty do inwestycji polegających na wymianie starych pieców węglowych na nowoczesne źródła ciepła opalane gazem, a także na przyłączenia do warszawskiej sieci ciepłowniczej.

Obiektywnym wskaźnikiem tych pozytywnych zmian jest obwieszczenie Ministra Środowiska z wykazem miast i wartością wskaźnika średniego narażenia na pył PM 2,5. Wartość tego wskaźnika w 2016 r. dla Warszawy to 22 μg/m³, a został on obliczony na podstawie stężeń z lat 2014-2016. Oznacza to, że jakość powietrza kolejny rok z rzędu się poprawiła. W roku 2012 było to 26,6 μg/m³ PM 2,5, w 2013 – 25 μg/m³ PM 2,5, w 2014 – 24 μg/m³ PM 2,5, a dwa lata temu – 23 μg/m³ PM 2,5.

– Główną przyczyną powstawanie zanieczyszczeń w stolicy jest tzw. pylenie wtórne a także niska emisja z indywidualnych źródeł ciepła. Co jednak najistotniejsze, zaledwie nieco ponad 40 proc. zanieczyszczeń z którymi zmaga się stolica, powstaje w mieście, a blisko 60 proc. poza nim – twierdzi Michał Olszewski.

Niska emisja pod kontrolą straży miejskiej w Gnieźnie

Od 1.01.2017r. do 15.10.2017r. Straż Miejska w Gnieźnie przeprowadziła 302 interwencje dotyczące podejrzenia spalania odpadów w przydomowych kotłowniach, piecach grzewczych, w kotłowniach firm i zakładów pracy. W wyniku tych interwencji ukarano mandatami 46 sprawców wykroczeń z art. 191 ustawy z dnia 14.12.2012r. o odpadach, w 20 przypadkach stosowano pouczenia jako środek oddziaływania wychowawczego, wobec 4 sprawców skierowano wnioski o ukaranie przez Sąd Rejonowy w Gnieźnie.