Miasto z klimatem 2.0 w tym roku w rozszerzonej formule. Jak aplikować?

Inicjatywa Miasto z Klimatem zainaugurowana została w roku 2020 i cieszyła się dużym zainteresowaniem zarówno ze strony samorządów, jak i opinii publicznej. W związku z tym podjęto decyzję o jej kontynuacji w roku 2021 i w latach kolejnych. Miasto z Klimatem będzie realizowane w rozszerzonej formule, z uwzględnieniem aktywności proponowanych przez jednostki podległe i nadzorowane przez resort klimatu.

Będzie analiza działań podejmowanych przez miasta

Celem programu Miasto z Klimatem jest upowszechnianie nowoczesnych, efektywnych i skutecznych rozwiązań, które służą poprawie jakości życia mieszkańców oraz podniesieniu odporność miast na skutki zmian klimatu.

Na podstawie zgłoszenia przekazanego przez miasto do Ministerstwa Klimatu i Środowiska, przeprowadzona zostanie analiza działań podejmowanych przez miasta, której celem będzie zmierzenie efektów we wdrażaniu polityki ekologicznej i klimatycznej. Analiza przeprowadzona zostanie w kategoriach: jakość powietrza, zieleń miejska, transport, transformacja energetyczna oraz retencja miejska.

Walka z “betonozą”, zrównoważone planowanie przestrzenne, ekologiczny transport

– Priorytetami Ministerstwa Klimatu i Środowiska w polityce miejskiej są m.in. poprawa jakości powietrza, transformacja energetyczna, walka z coraz powszechniejsza „betonozą”, a więc zazielenienie polskich miast, a także promowanie zrównoważonego planowania przestrzennego i rozwój ekologicznych środków transportu. Wszystkie te działania zostały zawarte w agendzie programu Miasto z Klimatem, którego drugą edycje mamy przyjemność dziś ogłosić. Dlatego też spotykamy się w Brwinowie – mieście, które może stanowić wizytówkę tego programu – powiedział minister Michał Kurtyka.

– Gmina Brwinów stara się zapewnić mieszkańcom jak najlepsze warunki do życia. Oznacza to między innymi planowanie zrównoważonego rozwoju, dbanie o zieleń w przestrzeni publicznej oraz inwestycje ekologiczne. Mamy tu dobry klimat – zarówno dla mieszkańców, których przybywa nam z roku na rok, jak i dla inwestycji ekologicznych. Ich przykładem są nasza miejska hala sportowa certyfikowana jako obiekt pasywny oraz rozrastająca się sieć ścieżek rowerowych. Cieszy mnie, że realizowane przez nas inwestycje są doceniane i wyróżniane za innowacyjność – powiedział burmistrz Arkadiusz Kosiński.

Miejskie plany adaptacji do zmian klimatu

– Miejskie plany adaptacji do zmian klimatu pomagają miastom zidentyfikować zagrożenia i potrzeby związane ze zmianami klimatu. Ich przygotowanie a potem wdrożenie przyczynia się przede wszystkim do poprawy bezpieczeństwa mieszkańców miast, ale też zwiększa ochronę przed szkodliwymi skutkami zmian klimatu. MPA to też szansa na efektywniejsze projekty, na które można uzyskać dofinansowanie m.in. z szerokiej oferty programów prowadzonych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a także na realizację inwestycji w ramach programu „Miasto z Klimatem” Ministra Klimatu i Środowiska – podkreślił prezes NFOŚiGW prof. Maciej Chorowski.

20 miast z najwyższa oceną otrzyma usługę doradczą

Kluczowe założenia nowej odsłony programu przedstawił dyrektor IOŚ-PIB dr inż. Krystian Szczepański. – 20 miast, które uzyskają najlepszą ocenę otrzymają „spersonalizowaną” usługę doradczą w wybranych, wspólnie z danym samorządem, obszarach budowania odporności miejskiej. Usługa ta będzie realizowana przez konsorcjum koordynowane przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy, a finansowana przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – powiedział dyrektor Krystian Szczepański.

Członkami konsorcjum będą również inne instytuty resortowe oraz jednostki wchodzące w skład resortu klimatu i środowiska. – Miasta otrzymają doradcze wsparcie w zakresie aktualizacji dokumentów strategicznych i planistycznych, wypracowana zostanie też mapa drogowa transformacji klimatycznej dla miast. Zostaną w niej wskazane projekty strategiczne, które otrzymają priorytetowe wsparcie m.in. w ramach Nowej Perspektywy Finansowej 2021-2027 – wyjaśnił kierujący konsorcjum Krystian Szczepański.

Od ubiegłego roku w ramach programu Miasto z Klimatem odbyły się m.in. badanie postępu miast w prowadzonej polityce ekologicznej, seria warsztatów miejskich, konkurs na najlepszy zrealizowany projekt, konkurs dla młodzieży ze miejskich szkół ponadpodstawowych Szkoła z Klimatem, konkurs Miasto z Klimatem na najlepsze rozwiązania miejskie w zakresie zielono-niebieskiej infrastruktury.

Miasta z klimatem

Miasta wyróżnione w nowej edycji programu mogą otrzymać tytuł Miasta z klimatem w jednej lub kilku kategoriach. Wyróżnieniem będą mogły się pochwalić dzięki tablicom informacyjnym na budynkach użyteczności publicznej, jak również stosowną grafiką, którą będą mogły wykorzystywać w komunikacji (m.in. w internecie, na papierze firmowym).

Miasta wyróżniające się zostaną także objęte specjalistycznym doradztwem strategicznym renomowanych instytucji, takich jak Instytut Ochrony Środowiska, Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych oraz Krajowa Agencja Poszanowania Energii. W ten sposób chcemy wspierać proces planowania i wdrażania polityki klimatycznej i ekologicznej na poziomie lokalnym. Chcemy, aby wspólnie z ekspertami miasta wypracowały mapę drogową transformacji klimatycznej oraz określiły ambitne cele w tym procesie.

Jak aplikowac?

Udział w analizie mogą wziąć miasta. Zgłoszenie do udziału w analizie jest dobrowolne.

Warunkiem udziału jest wypełnienie formularza zgłoszeniowego i przesłanie go do Ministerstwa Klimatu i Środowiska, na adres [email protected] w terminie do 11 czerwca 2021 r.

Analiza przeprowadzona zostanie w pięciu kategoriach: jakość powietrza, zieleń miejska, transport zeroemisyjny, transformacja energetyczna, retencja miejska.
Analiza będzie polegała na zebraniu i porównaniu ogólnodostępnych danych, a także na podstawie danych pozyskanych bezpośrednio od miast biorących udział w inicjatywie.

Analiza przeprowadzona zostanie przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska przy pomocy następujących wskaźników:

• Kategoria jakość powietrza: stężenie średnioroczne PM2,5 (norma < 20 μg /m3), stężenie średnioroczne pyłu zawieszonego PM10 (norma < 40 μg/m3), stężenie średnioroczne benzo(a)pirenu (norma < 1 ng/m3).

W tej kategorii wskaźniki zostaną przeanalizowane i porównane przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska na podstawie danych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska za 2020 r.

• Kategoria zieleń miejska: powierzchnia parków, zieleńców i terenów zieleni osiedlowej przypadająca na 1 mieszkańca (m2/mieszkańca), przyrost nasadzeń drzew w mieście w przeliczeniu na 100 mieszkańców (szt./mieszkańców), wydatki na zagospodarowanie i utrzymanie terenów zieleni w przeliczeniu na 1 mieszkańca (tys. zł/mieszkańca).

W tej kategorii dwa pierwsze wskaźniki zostaną ocenione przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego z 2019 r. Natomiast trzeci wskaźnik zostanie przebadany na podstawie uzupełnionych przez miasta danych – miasto wskaże kwotę przeznaczoną na zagospodarowanie i utrzymanie terenów zieleni w przeliczeniu na 1 mieszkańca w formularzu zgłoszeniowym.

• Kategoria transport zeroemisyjny: udział zeroemisyjnych pojazdów we flocie użytkowanej na obszarze miasta (%), liczba ogólnodostępnych punktów ładowania pojazdów zeroemisyjnych i niskoemisyjnych przypadająca na 1000 mieszkańca (szt./ 1000 mieszkańców), długość ścieżek rowerowych przypadająca na 1 mieszkańca (m/mieszkańca).

W tej kategorii pierwszy wskaźnik zostanie przeanalizowany na podstawie danych przedstawionych przez miasta, drugi na podstawie danych Urzędu Dozoru Technicznego z 2021 r., natomiast trzeci na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego z 2019 r.

• Kategoria transformacja energetyczna: odsetek wszystkich budynków, które posiadają instalacje OZE podłączone do sieci (%), roczne zużycie energii elektrycznej w gospodarstwach domowych na 1 mieszkańca (kWh/mieszkańca), moc instalacji OZE wykorzystywanych na potrzeby grzewcze (nie związanych ze spalaniem, czyli np. kolektory słoneczne, pompy ciepła) zainstalowanych na potrzeby budynków miejskich (kW/m2).

W tej kategorii pierwszy i trzeci wskaźnik zostanie przebadany na podstawie danych przekazanych przez miasta. Wskaźnik dotyczący rocznego zużycia energii elektrycznej w gospodarstwach domowych zostanie oceniony na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego z 2019.

• Kategoria retencja miejska: udział zlewni objętej systemem retencji oraz zagospodarowania wód opadowych w powierzchni zlewni wód opadowych w granicach miasta (%), pojemność urządzeń do retencji wód opadowych w przeliczeniu na 1 mieszkańca miasta (m3/mieszkańca), wskaźnik przyjaznego przyrodzie potencjału retencyjnego miasta (%).

W tej kategorii wartości wskaźników zostaną przeanalizowane na podstawie danych przekazanych przez miasta.

Analiza przeprowadzona zostanie jako klasyfikacja w kolejności wartości liczbowych, opisanych w formularzu zgłoszeniowym.