W wielu regionach kraju realizowane są aktualnie inwestycje związane z modernizacją systemów przesyłu i oczyszczania ścieków. Kolejna znacząca grupa przedsięwzięć w tym zakresie, które figurują w I osi programowej na zatwierdzonym przez Radę Ministrów indykatywnym wykazie dużych projektów dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, oczekuje na swoją realizację w latach 2007-2013.
Żaden z projektów związanych z porządkowaniem ogólnie rozumianej gospodarki ściekowej, wymuszany rygorystycznymi przepisami prawa wspólnotowego i krajowego, nie może zakończyć się jedynie na odprowadzeniu do środowiska wodnego odpowiednio oczyszczonych ścieków. Musi także uwzględnić wdrożenie optymalnej dla danych uwarunkowań metody zagospodarowania osadów ściekowych powstających podczas oczyszczania.
Wybór metody zagospodarowania osadów ściekowych jest jednocześnie prawnie uwarunkowany poprzez wymagania zapisane m.in. w dyrektywie osadowej oraz w polskich ustawach i rozporządzeniach, które w wielu przypadkach preferują metodę opartą na suszeniu i termicznym przekształcaniu osadów. W warunkach krajowych dowodzą tego liczne studia wykonalności, przeprowadzone w fazie przedinwestycyjnej dla obecnie realizowanych projektów w zakresie zagospodarowania komunalnych osadów ściekowych. Wykazują one jednoznacznie, że wobec już obowiązujących wymagań i awizowanych ich zaostrzeń optymalnym rozwiązaniem dla wielu aglomeracji jest suszenie i termiczne przekształcanie osadów. Ich składowanie oraz rolnicze bądź przyrodnicze wykorzystanie ulega w wielu przypadkach takiemu prawnemu ograniczeniu, że wkrótce może okazać się niemożliwe. Z tego też powodu w koncepcjach zagospodarowania osadów ściekowych dla dużych, ale coraz częściej także i dla średnich aglomeracji, stosowane są rozwiązania oparte przede wszystkim na termicznym przekształcaniu osadów. Trend ten jest jak najbardziej uzasadniony, a jego potwierdzeniem są dziesiątki tego typu instalacji wybudowanych w miastach krajów UE i coraz większa grupa instalacji aktualnie budowanych lub projektowanych w Polsce. Istotnym potwierdzeniem konieczności zaangażowania metod termicznych w procesy unieszkodliwiania komunalnych osadów ściekowych jest Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010, który przewiduje na najbliższe lata dynamiczny wzrost udziału tego rozwiązania.
Ze względu na limitowany czas osiągnięcia wymaganych prawnie standardów w gospodarce ściekowej – i w nieodłącznie z nią związanej osadowej – uporządkowanie lokalnych systemów oczyszczania ścieków, w tym zagospodarowanie osadów, staje się jednym z najistotniejszych wyzwań w sferze ochrony środowiska. Ich niezrealizowanie zagrożone jest jednocześnie karami i utratą finansowania z funduszy UE.
Osiągnięcie założonych celów strategicznych w zakresie porządkowania gospodarki ściekowej i osadowej wymaga nie tylko wskazania źródeł finansowania dla niezbędnych inwestycji, ale także szerokiej, interdyscyplinarnej wiedzy, w tym m.in. na temat przygotowania projektów wraz z ich zarządzaniem, współczesnych technologii suszenia i termicznego przekształcania osadów, oddziaływania na środowisko, wysokości nakładów inwestycyjnych czy kosztów operacyjnych.
Stąd też organizowana w Poznaniu przez firmę Abrys Ogólnopolska Konferencja pt. „Suszenie i termiczne przekształcania osadów”, zaplanowana na 24-25 września 2007 r., jest doskonałą okazją ku temu, aby nie tylko zaprezentować już rozpoczęte w kraju inwestycje, ale przede wszystkim przedyskutować oraz wskazać najważniejsze aspekty, problemy i działania wspierające osiągnięcie założonych celów.

dr inż. Tadeusz Pająk
opiekun naukowy konferencji,
Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie