Prezydent Zielonej Góry: Potwierdzam, że odpady niebezpieczne z Przylepu zostały usunięte

W ramach działań jakie podjęto w celu usunięcie niebezpiecznych odpadów z hali i terenu przyległego 21 sierpnia 2023r. podpisano umowę z NFOŚ w Warszawie na dofinansowanie realizacji przedsięwzięcia pn.: „Likwidacja magazynu odpadów niebezpiecznych w Przylepie”. Jak zaznacza Janusz Kubicki po trudnych negocjacjach uzyskano dofinasowanie w kwocie 43 mln zł. Dnia 6 grudnia 2023r. podpisano aneks do umowy aby dotacją objąć tereny zanieczyszczone w wyniku gaszenia pożaru czyli teren obejmujący ciek Gęśnik ( dł. ok. 3 km).

 

Szkolenie Zadania organów samorządowych w zakresie kontroli i działań pokontrolnych dotyczących gospodarki odpadami, już 22 kwietnia online!

 

 

---

Z kolei 23 sierpnia 2023r. podpisana została umowa z firmą Promarol plus Sp. z o.o. na realizację zadania pn.” Likwidacja zagrożenia dla środowiska poprzez usunięcie odpadów, w tym także niebezpiecznych, zgromadzonych w miejscu do tego nieprzeznaczonym (z terenu nieruchomości przy ul. Przylep – Zakładowa 6 w Zielonej Górze) w ramach postępowania zastępczego usunięcia odpadów. Umowa została rozszerzona o nowych podwykonawców, aby jak najszybciej sprawę rozwiązać.

 

Jak dodaje Janusz Kubicki kolejni podwykonawcy stanowią alternatywę dla przyspieszenia prac związanych z zagospodarowaniem odpadów, które stały się trudne pod względem ładunku zanieczyszczeń i wymagają umiejętnego, wolniejszego dozowania do instalacji, tak aby nie przekroczyć dozwolonych emisji zanieczyszczeń. Przed przygotowaniem do transportu odpady są badane pod kątem nadania numeru ADR. W wyniku pożaru (wysoka temperatura, ciśnienie, środki gaśnicze, chemia zrzucana z samolotów gaśniczych itp.) doszło do zmieszania różnych związków i substancji chemicznych przez co bardzo trudne jest jednoznaczne sklasyfikowanie pozostałych w hali odpadów – czytamy we wpisie.

 

 

Jak czytamy we wspomnianej informacji usunięte odpady unieszkodliwiane są w 2 formach. Po pierwsze dzieje się to poprzez termiczne przekształcanie odpadów – w instalacjach przeznaczonych do termicznego przekształcania odpadów niebezpiecznych. Zajmują się tym PROMAROL – PLUS Sp. z o.o. ze Sławy, ENERIS Proeco Sp. z o.o., z siedzibą w Bydgoszczy oraz SARPI Dąbrowa Górnicza Sp. z o.o. Część z odpadów, nie nadająca się do termicznego unieszkodliwiania składowana ma być na składowisku odpadów niebezpiecznych – w tym przypadku, jako podmiot wykonujący wskazano Zakład Utylizacji Odpadów Sp. z o.o. z Konina. Obecnie w systemie ciągłym trwają prace związane z sukcesywnym przekazywaniem (wywożeniem) do unieszkodliwienia odpadów.

Jak poinformował prezydent Zielonej Góry do 8 kwietnia wywieziono do instalacji unieszkodliwiania 1 489,9000 ton odpadów. Wartość faktur wystawionych przez PROMAROL – PLUS Sp. z o.o. do dnia 8 kwietnia 2024 r. to 19 705 065,89 zł. Jeśli chodzi o odpady płynne niebezpieczne zostały już przekazane do unieszkodliwienia. Również odpady w postaci stałej czyli np. nadpalone pojemniki w których zgromadzone były odpady oraz odpady po pożarowe zostały już w większości przekazane do unieszkodliwienia.

 

Wg stanu na dzień 11 kwietnia część pozostałych na miejscu odpadów została już zapakowana i przygotowana do transportu. Na dzień 11 kwietnia 2024 było to 200 ton w BigBagach, 10 ton w Mauzerach i 46 ton w beczkach stalowych. Oczekiwały one na transport do wywozu do unieszkodliwienia. Ze względu na trudności z unieszkodliwianiem wydobytych odpadów, które muszą być podawane do pieca w małych ilościach wraz z innymi odpadami proces ten trwa dłużej niż zakładano. Do zapakowania i przekazania do unieszkodliwienia pozostały jeszcze tylko odpady metalowe, część odpadów opakowaniowych oraz odpady powstałe z rozbiórki pozostałych elementów spalonej hali – poinformował Janusz Kubicki.

 

 

W dniu 29 grudnia 2023 r. Miasto Zielona Góra podpisało umowę z firmą REMEA z siedzibą w Warszawie na wykonanie wstępnych badań środowiskowych cieku Gęśnik, w związku z planowanymi pracami remediacji, wynikającymi z sytuacji powstałej po pożarze hali z odpadami niebezpiecznymi w Zielonej górze przy ul. Przylep – Zakładowa 6. Jak czytamy w informacji, na podstawie wyników badań opracowany został Raport z badań wstępnych

o stanie zanieczyszczenia środowiska gruntowego na odcinku cieku Gęśnik.

 

Od połowy stycznia do początku lutego 2024 roku pobrano 30 próbek powierzchniowych oraz 30 próbek wgłębnych gruntu z brzegów potoku Gęśnik oraz jego otoczenia. Badany obszar to pas o szerokości 6,0 m wzdłuż cieku Gęśnik i długości około 3,0 km. Pobrane próbki przebadano pod względem zawartości wszystkich przewidzianych w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi substancji, czyli między innymi: metali ciężkich, cyjanków, lotnych węglowodorów aromatycznych, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, węglowodorów ropopochodnych i chlorowanych, pestycydów i innych.

Jak czytamy we wpisie na podstawie uzyskanego raportu, stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych zawartości substancji powodujących ryzyko w 20 na 30 próbkach powierzchniowych oraz w 14 na 30 próbkach wgłębnych. W związku z tym zostaną zlecone kolejne badania szczegółowe, które to pozwolą dokładnie określić zasięg przekroczeń. Należy jednak zaznaczyć, że wykazane przekroczenia dotyczą tylko kilku substancji. Jedynie w dwóch próbkach stwierdzono przekroczenie dopuszczalnego stężenia metali ciężkich – kadmu i cynku, i to zaledwie o 1% – norma mówi o 15% względem maksymalnego dopuszczalnego. Warto podkreślić, że w żadnej z próbek nie wykazano natomiast przekroczenia stężenia cyjanków oraz BTEX (lotne węglowodory aromatyczne).

Mając na uwadze konieczność przeprowadzenia badań szczegółowych, charakter i wielkość wykazanych przekroczeń oraz obecne metody usuwania ze środowiska substancji niebezpiecznych, sporządzony po badaniach szczegółowych Projekt Planu Remediacji będzie wykorzystywał metody remediacji wywożenia dużych mas ziemi, z terenu gdzie stwierdzono przekroczenia i pozwoli na ich unieszkodliwienie na miejscu.

 

Zastosowanie powyższej metody pozwoli na oczyszczenie środowiska gruntowo – wodnego bez znaczącego wpływu na przyrodę, na obszarze objętym działaniami – zapewnia prezydent Zielonej Góry.

 

Od 8 sierpnia 2023 roku wody z rzeki Gęśnik były filtrowane przez kontenerową stację usuwania zanieczyszczeń w celu usunięcia metali ciężkich. Wody rzeki Gęśnik są regularnie badane na obecność zanieczyszczeń przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze. Pomiary przeprowadzane są w 3 miejscach na potoku Gęśnik oraz w jednym miejscu na potoku Łącza. Obecnie monitoring składu chemicznego tych wód jest monitorowany co około 2 tygodnie – czytamy we wpisie.

 

Zgodnie z opublikowaną informacją, na podstawie tych badań, na dzień 18 marca 2024 r., w Gęśniku na odcinku od początku naturalnego przebiegu rzeki Gęśnik do ul. Łężyckiej w Czerwieńsku oraz na potoku Łącza poniżej ujścia Gęśnika, pod względem obecności w wodzie metali ciężkich, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych oraz indeksu oleju mineralnego, wody te (z wyjątkiem niklu, gdzie nieznacznie przekroczona jest maksymalne dopuszczalne stężenie) spełniają wymagania dla II klasy jakości wód powierzchniowych. Obecnym zadaniem dotyczącym jakości wód w tych ciekach jest ustabilizowanie w górnej części Gęśnika, parametru przewodności elektrycznej oraz chemicznego zapotrzebowania na tlen, gdyż charakteryzują się one dość dużymi wahaniami.

 

Dnia 22 stycznia 2024 roku zatwierdzono „Projekt robót geologicznych na wykonanie monitoringu lokalnego wód podziemnych dla byłego magazynu odpadów niebezpiecznych zlokalizowanego przy ul. Przylep – Zakładowa w Zielonej Górze, pow. Miasto Zielona Góra, woj. Lubuskie”. Na podstawie tego projektu wybrano firmę która od 8 kwietnia tego roku wykonuje na tym terenie sieć monitoringu wód podziemnych, składającą się z 6 par otworów obserwacyjnych – piezometrów, które to pozwolą na monitorowanie wód podziemnych zarówno blisko powierzchni – ok 5 m pod powierzchnią terenu, jak i na większych głębokościach – ok 12 m pod powierzchnią terenu – napisano w informacji i dodano, że w trakcie wykonywanych robót geologicznych pobierane są zarówno próbki wód podziemnych jak gruntów, na podstawie czego będzie można stwierdzić jaki jest stan środowiska gruntowo-wodnego.

 

We wspomnianej informacji podano również, że w dniu 4 kwietnia 2024 r. zostały pobrane próbki wód podziemnych ze studni przydomowych na terenie Przylepu oraz z jednego piezometru i jednej studni byłych zakładów mięsnych. Próbki te zostały zbadane przez laboratorium ZWiK na obecność metali ciężkich, pH, przewodności elektrycznej oraz na chemicznego zapotrzebowania na tlen, a przypadku studni przydomowych dodatkowo na zawartość związków azotu. Wszystkie z pobranych próbek spełniają przewidziane dla siebie standardy, w tym (w przypadku studni przydomowych) dla wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi – zapewnia prezydent Zielonej Góry.

 

Miasto Zielona Góra zleciło wykonanie ,,Ekspertyzy dotyczącej rozprzestrzeniania się chmury zanieczyszczeń z pożaru odpadów niebezpiecznych, magazynowanych w hali przy ul. Przylep-Zakładowa 6, w Zielonej Górze’’. Umowa została zawarta pomiędzy Miastem Zielona Góra – Urzędem Miasta Zielona Góra, a Akademią Górniczo Hutniczą im. Stanisława Staszica w Krakowie. Przedmiot umowy został przekazany 30 listopada 2023 r. Jak podano, opracowanie zostało wykonane przez specjalistów w zakresie wyznaczania zasięgu obszaru potencjalnego rozprzestrzeniania się dymu z pożarów odpadów, dr inż. Roberta Oleniacza i dr inż. Mateusza Rzeszutka.

W ocenie ilościowej wielkości emisji zanieczyszczeń do powietrza i ich wpływu na jakość powietrza uwzględniono w sumie 31 substancji zanieczyszczających powietrze, dla których możliwy był dobór reprezentatywnych dla analizowanego pożaru wskaźników emisji, w tym 29 substancji lub grup substancji, dla których są określone w krajowych przepisach prawnych wartości odniesienia lub poziomy dopuszczalne w powietrzu. Były to następujące zanieczyszczenia: pył drobny (PM10), tlenek węgla (CO), tlenki azotu (NOx), cyjanowodór (HCN), chlorowodór (HCl), fluorowodór (HF), niemetanowe węglowodory alifatyczne traktowane jako suma, benzo(a)piren (B(a)P), wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) traktowane jako suma, wybrane toksyczne metale ciężkie (chrom, ołów, cynk, kadm, miedź, nikiel i rtęć), a także takie lotne lub półlotne toksyczne związki organiczne jak benzen, etylobenzen, toluen, ksylen, styren, formaldehyd, aldehyd octowy, akroleina, aceton, fenol, krezol, chlorobenzen, chlorofenol oraz polichlorowane dioksyny i furany.

 

W ocenie kierunków i zasięgu rozprzestrzeniania się dymu z przedmiotowego pożaru oraz jego wpływu na jakość powietrza w rejonie Zielonej Góry wykorzystano zaawansowane metody modelowania rekomendowane przez Amerykańską Agencję Ochrony Środowiska (U.S. EPA) umożliwiające realizację założonych celów pracy (modele HYSPLIT i AERMOD) oraz dane pochodzące z reanaliz meteorologicznych ERA5.

 

W ocenie oddziaływania na jakość powietrza zastosowano ponadto adekwatne dla danego przypadku procedury oceny wynikające z rozporządzenia Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu.

 

 

Jak czytamy, specjaliści w dziedzinie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń wykazali w opracowaniu, że pomimo stwierdzonych dużych wielkości emisji, zanieczyszczenia te, z uwagi na korzystne warunki meteorologiczne panujące w trakcie trwania analizowanego pożaru, zostały dobrze rozproszone w powietrzu atmosferycznym i w większości przetransportowane na dużą odległość, nie powodując dużego zagrożenia dla jakości powietrza przyziemnego. Dym z tego pożaru wynoszony był na wysokość co najmniej kilkuset metrów nad poziomem terenu i rozprzestrzeniał się początkowo w kierunku wschodnim, a później (w następnych dniach) głównie w kierunku północno-wschodnim. W ciągu ok. 1 dnia emitowane z pożaru zanieczyszczenia dotarły do północno-wschodnich i północnych krańców Polski.

 

Uzyskane wyniki modelowania stanu zanieczyszczenia powietrzu powodowanego w wyniku emisji zanieczyszczeń z analizowanego pożaru wykazały, że pożar odpadów mógł powodować chwilowe negatywne oddziaływanie na jakość powietrza w rejonie Zielonej Góry przede wszystkim w odniesieniu do jednej substancji tj. benzo(a)pirenu (B(a)P).

Uwzględniając w obliczeniach maksymalne emisje B(a)P (określone dla rozpatrywanego pożaru na poziomie tzw. maksymalnego wariantu emisji), w na obszarze obejmującym m.in. granice administracyjne miasta Zielona Góra, uzyskano 1-godz. stężenia B(a)P na maksymalnym poziomie ok. 29 ng/m3, czyli przeszło 2-krotnie wyższe od wartości odniesienia 1-godzinnej wynoszącej 12 ng/m3.

Dla porównania podano, iż w sezonie grzewczym w Zielonej Górze stężenia B(a)P w powietrzu na poziomie przekraczającym 12 ng/m3 były w przeszłości często notorycznie. W latach 2012-2022 maksymalne stężenia 7- dniowe B(a)P w powietrzu na stacji tła miejskiego w Zielonej Górze (zlokalizowanej przy ul. Krótkiej) wahały się w poszczególnych latach w przedziale 6,4-33,1 ng/m3., czyli przewyższały wyniki jakie zanotowano w trakcie pożaru.

 

Pomimo nieuwzględniania w wykonanej ocenie wpływu na jakość powietrza wszystkich potencjalnie emitowanych z analizowanego pożaru węglowodorów aromatycznych, ryzyko przekroczenia ww. wartości odniesienia w czasie jego trwania oceniono na bardzo małe.

W przypadku pozostałych rozpatrywanych substancji nie stwierdzono uzyskania wyników wyższych od wartości odniesienia D1 (1-godzinnych) i poziomu dopuszczalnego D24 (24-godzinnego); często występowały one na poziomie wielokrotnie niższym w porównaniu do obowiązujących dla nich standardów jakości powietrza.

 

Prezydent Zielonej Góry zaznaczył też, że Główny Inspektor Ochrony Środowiska co roku dokonuje oceny jakości powietrza zgodnie z art. 89 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. 2024 poz. 54) i na jej podstawie dokonuje klasyfikacji stref w województwie lubuskim. Ocenie podlegają zanieczyszczenia, dla których w prawie krajowym i w dyrektywach unijnych określono normatywne stężenia w postaci poziomów dopuszczalnych/docelowych/celu długoterminowego w powietrzu, ze względu na ochronę zdrowia ludzkiego i ochronę roślin. Wyniki prezentowane są w postaci raportu pt. „Roczna ocena jakości powietrza w województwie lubuskim,,. Na przestrzeni lat 2012 – 2021 poziom docelowy określony dla stężenia benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10 był przekraczany w województwie lubuskim regularnie. Miasto Zielona Góra, jako odrębna strefa również zaliczone było do klasy C do 2021r, uwzględniając kryteria przyjęte ze względu na ochronę zdrowia ludzi. W ,,Rocznej ocenie jakości powietrza w województwie lubuskim’’ za rok 2022 dwie strefy: miasto Gorzów Wielkopolski oraz strefa lubuska uzyskały w ocenie rocznej klasę C (najniższa), a jedynie strefa miasto Zielona Góra uzyskała w ocenie klasę A (najwyższa). Analiza wyników pomiarów za rok 2023 r., również wykazała stężenia benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym PM10 poniżej wartości normatywnych i Zielona Góra nadal pozostaje w klasie A najwyższej pod względem czystości powietrza.

———