Światowy Dzień Wody, susze i wojenne zagrożenia

Każdego roku Światowy Dzień Wody skupia się na innym aspekcie związanym z wodą jako istotnym zasobem. W latach poprzednich była to np. ochrona ekosystemów zależnych od wody, promowanie odpowiedniego zużycia, czy też edukacja na temat wody jako nieodnawialnego surowca.

ŚDW w cieniu ukraińskiego konfliktu

W tym roku, w kontekście Światowego Dnia Wody mocno zaakcentowano rolę, jaką woda odgrywa w budowaniu lub podważaniu pokoju. Z uwypukleniem tych sytuacji, w których dostęp do wody jest nierówny, a zasoby są zanieczyszczone lub niewystarczające przez co zwiększa się ryzyko konfliktów między społecznościami i narodami.

To również odniesienie do agresji Rosji na Ukrainę, gdzie w toku działań wojennych niszczona jest wodociągowo-kanalizacyjna infrastruktura krytyczna, o czym informują przedstawiciele ukraińskiej branży wod-kan.

Dodajmy także, że niedobór wody pitnej na świecie należy do najpoważniejszych globalnych wyzwań XXI wieku. Kluczowe czynniki przyczyniające się do tego problemu, to szybki wzrost populacji, rosnące zapotrzebowanie na wodę w rolnictwie, przemysłach i gospodarstwach domowych, zmiany klimatu, zanieczyszczenie zasobów wodnych i niewystarczająca infrastruktura wodna.

Polskie problemy z wodą

Niestety Polska również stoi w obliczu poważnych problemów z niedoborem wody. Jesteśmy jednym z krajów w Europie, w których zasoby wody są najbardziej ograniczone. Średnie roczne zasoby wodne na mieszkańca w Polsce wynoszą około 1600 m³, czyli tyle, ile na statystycznego obywatela Egiptu. Dla porównania średnia europejska to ok. 4300 m³ .

Podstawową przyczyną niedostatku wody w naszym kraju jest niewystarczająca retencja, czyli zdolność ziemi do zatrzymywania wody. Polska ma jedną z najniższych wartości retencyjnych w Europie, co oznacza, że wiele deszczówki lub wody z topniejącego śniegu zbyt szybko odprowadzana jest do rzek i morza.

Polacy są oszczędni

W powyższym kontekście warto jednak wiedzieć, że zgodnie z danymi GUS, przeciętne zużycie wody przez gospodarstwo domowe na jednego mieszkańca w 2021 roku w Polsce wyniosło 33,5 m³, czyli 33 500 litrów, co w przeliczeniu znaczy, że średnio zużywamy 91 litrów wody dziennie. I jak zauważają specjaliści, to naprawdę bardzo dobry wynik, szczególnie że średnie dzienne zużycie wody na mieszkańca Europy to ok. 144 litry wody.

Przede wszystkim edukacja

W kontekście niedoborów wody, ważna jest edukacja i promocja świadomości zagrożeń, a także właściwych postaw społecznych. Wiedzą o tym przedstawiciele wielu krajowych  samorządów miejskich i gminnych, a także przedsiębiorstw wod-kan., które z okazji Światowego Dnia Wody organizują swoje akcje w ramach obchodów ŚDW. Kilka ciekawych przykładów tego rodzaju inicjatyw przywołujemy poniżej.

Warszawski piknik w Parku Fontann

Z inicjatywy Warszawskich Wodociągów i Urzędu Miasta stołecznego Warszawy, w sobotę 23 marca, odbędzie się okolicznościowy piknik w Multimedialnym Parku Fontann. Uczestnicy tego wydarzenia będą mogli podziwiać m.in. interaktywny spektakl o tematyce ekologicznej w wykonaniu Teatru Kultureska. W planie jest też Bubbles Show, koncert przy użyciu naczyń laboratoryjnych wypełnionych wodą.

Czynne będzie też edukacyjne stoisko i wiele innych atrakcji przygotowanych przez Zarząd Zieleni m.st. Warszawy, Komendę Miejską Państwowej Straży Pożarnej, Komisariat Rzeczny Policji, Straż Miejską, Lasy Miejskie, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Warszawie oraz Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Urząd m.st. Warszawy zaprosi m.in. do wspólnego wykonania i zatopienia Marzanny, a tym samym oficjalnego pożegnania zimy.

Wrocław i wymiana butelek

Z okazji Światowego Dnia Wody, wrocławskie wodociągi zachęcają natomiast do rezygnacji z plastiku. 22 marca na placu Solnym można będzie otrzymać jedną ekologiczną butelkę wielokrotnego użytku, wykonaną z tritanu. To bezpieczne dla człowieka tworzywo sztuczne, które jest alternatywą dla plastiku. Tritan charakteryzuje się dużą wytrzymałością, jest lekki i jak zapewniają organizatorzy akcji, nie uwalnia do pożywienia żadnych szkodliwych substancji.  

– Do kranówki przekonało się już 45% mieszkańców i mieszkanek Wrocławia – mówi Marcin Garcarz, wiceprezes Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji we Wrocławiu. – Takie akcje jak obecna pozwalają nam docierać do kolejnych. Spotykać się, rozmawiać i rozwiewać wątpliwości. Bo przecież wybór kranówki to same korzyści: duża oszczędność, troska o środowisko naturalne, ale także o nasze zdrowie. Ta ekologiczna butelka, którą otrzymają od nas mieszkańcy i mieszkanki, to symboliczny pierwszy krok w stronę rezygnacji z plastikowych butelek PET, które rozkładają się nawet 450 lat.

Żeby otrzymać tego rodzaju butelkę, wystarczy 22 marca w godz. 14.00-17.00 przynieść siedem plastikowych, zużytych butelek po napojach. MPWiK ma do rozdania 1000 ekologicznych butelek. Aby z akcji mogło skorzystać jak najwięcej mieszkańców, jedna osoba może otrzymać tylko jedną tritanową butelkę. Nawet jeśli przyniesie więcej niż siedem zużytych. 

Ponadto, na wrocławskim placu Solnym stanie beczkowóz oraz bar wodny, z którego serwowana będzie kranówka z owocowymi dodatkami.

W trakcie oczekiwania na wymianę butelek można się będzie zapoznać z wystawą „Woda dla pokoju”, bo pod takim hasłem upłynie w tym roku Światowy Dzień Wody. A problem plastiku, który zatruwa nie tylko środowisko, ale także ludzi, zobrazują manekiny wykonane z plastikowych odpadów, a także instalacje z butelek PET wskazujące, ile każdy z nas rocznie „wytwarza” takich śmieci.  

Podczas obchodów Światowego Dnia Wody we Wrocławiu, do spożywania kranówki będzie zachęcał znany lektor – Piotr Borowiec, którego głos usłyszymy w pojazdach MPK. O tym, by codziennie sięgać po kranówkę będą też przypominały dwa tramwaje oklejone hasłem #PijKranówkę, które 22 marca wyjadą na wrocławskie torowiska.

Również 22 marca, wrocławskie Centrum Edukacji Ekologicznej Hydropolis z kolektywem reporterskim Outriders zoorganizują festiwal „Szlakiem wody” poświęcony roli wody w życiu człowieka. 

Organizatorzy festiwalu „Szlakiem wody” chcą przyjrzeć się wodzie z różnych perspektyw: z górskich szczytów Himalajów i pustynnej Azji Centralnej, z brzegów Odry i wąwozów albańskiej Vjosy, z islandzkich szlaków i meksykańskich lasów. O swoich wodnych doświadczeniach opowiedzą m.in. Szymon Opryszek, Jagoda Grondecka, Maciej Budzich, Monika Krauze, Piotr Bednarek. 

Laborant w Kościanie i Sesja w Lesznie 

Inny przykład obchodów odnosi się do wielkopolskiego powiatowego miasta Kościana, gdzie w sobotę, 23 marca br, podczas pikniku organizowanego w miejscowej stacji uzdatniania wody “Łazienki” dowiedzieć się będzie można, jak przebiega proces uzdatniania wody i obejrzeć sprzęt używany przez wodociągowców.

Inna atrakcja to pokaz “Szalonego Laboranta”, który zapozna uczestników wydarzenia z efektownymi chemicznymi eksperymentami. Zapowiedziano też konkursy i zabawy dla dzieci oraz pokazy i akcje promocyjne z udziałem strażaków i policji. Wodociągi Kościańskie przygotują też kulinarną niespodziankę z użyciem miejscowej kranówki

Wodociągi Leszczyńskie natomiast, pod honorowym patronatem Prezydenta Miasta Leszna oraz Izby Gospodarczej Wodociągi Polskie zapraszają na Leszczyńską Konferencję Senioralną “Woda i zdrowie”, która odbędzie się 25 marca 2024r. o godz. 10:00 w Auli Comeniana Akademii Nauk Stosowanych w Lesznie (ul. Mickiewicza 5).

Rozmowy z młodzieżą w Katowicach

Na spotkania i rozmowy z młodzieżą stawiają natomiast Katowickie Wodociągi.

– Chcemy uświadamiać dzieci i młodzież, dlaczego woda jest tak ważna dla społeczeństwa – mówi Jolanta Wszędyrówny z Katowickich Wodociągów. – Poprzez gry i zabawy, które przybliżą dzieciom pracę wodociągów, uświadomimy również dlaczego, gdy chce nam się pić, to najlepiej sięgnąć właśnie po wodę. Będziemy poruszać również takie kwestie jak: Dlaczego czasem w naszym kranie nie ma wody? Budowanie świadomości jest kluczowe dla przyszłego gospodarowania zasobami wodnymi

Cykl spotkań rozpoczął się 18 marca br. w Zespole Szkół Poligraficzno – Mechanicznych, gdzie omawiano problemy związane z wodą w kontekście tego jak codzienne nawyki wpływają na stan sieci kanalizacyjnej i proces oczyszczania ścieków.

Natomiast spotkania z najmłodszymi mieszkańcami zaczęły się 19 marca w katowickim Miejskim Przedszkolu nr 95. Tam, poprzez zabawę pracownicy Katowickich Wodociągów uczyli przedszkolaków jak szanować wodę i o nią dbać. 20 marca analogiczne spotkanie odbyło się w Szkole Podstawowej nr 40, ale tym razem dostosowano jego tematykę do percepcji nieco starszych dzieci.

Ponadto, 21 marca, w ramach współpracy KW z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej przy ul. Wita Stwosza 7 i Centrum Społecznościowym w Śródmieściu, rozpoczął się cykl spotkań edukacyjnych w zakresie ochrony środowiska dla mieszkańców Śródmieścia.

Na cykl składają 3 spotkania warsztatowe. Pierwsze zaplanowano na 21 marca, a jego tematyka będzie skupiona na wodzie. Spotkania mają formę prezentacji połączonej z warsztatami, które poprowadzą pracownicy Laboratorium Centralnego Katowickich Wodociągów.

Poprzez tego rodzaju działania Katowickie Wodociągi pragną dążyć do podniesienia świadomości społecznej na temat ekologicznych aspektów związanych z gospodarką wodno-ściekową oraz promowania zrównoważonego korzystania z zasobów wodnych.

Szczeciński Festiwal Wody

Również Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Szczecinie co roku uczestniczy w obchodach Światowego Dnia Wody. W tym roku ZWiK przyłączył się do „Festiwalu Wody”, który zorganizowało Morskie Centrum Nauki. Podczas trzydniowego cyklu imprez (22-24 marca), pracownice laboratorium ZWiK prowadzić będą pokazy na temat wody, prezentować eksperymenty z nią i zdradzać jej tajemnice.

Poza tym odbędzie się pogawędka o szczecińskiej „kranówce”, procesie jej produkcji i walorach. ZWiK Szczecin jest też partnerem merytorycznym konferencji dotyczącej pozyskiwania i gospodarowania zielonej energii.

Obchody na żywieckim rynku

W piątek, 22 marca br, Zespół Szkół Budowlano-Drzewnych w Żywcu, we współpracy z władzami samorządowymi miasta Żywca, organizuje obchody Światowego Dnia Wody na żywieckim Rynku.

W programie wydarzenia znalazło się wiele ciekawostek o wodzie i nie tylko. Przewidziano też warsztaty, zabawy dla najmłodszych, quizy, konkursy, a także panel dyskusyjny “Woda dla pokoju na terenie Żywiecczyzny”.

Pojawi się też stoisko Koalicji „Dbamy o wodę”, która organizuje zbiórkę zużytych puszek aluminiowych po napojach i butelek PET.

Organizatorzy akcji zapewniają, że pierwszych pięćdziesięciu uczestników zbiórki w zamian za puszki i butelki otrzyma ogrodowe zbiorniki na deszczówkę, a kolejni sadzonki kwiatów.

Obchody rozpoczną się o godz. 10.00.

Dodajmy, że patronat medialny nad tym wydarzeniem objął Miesięcznik „Wodociągi-Kanalizacja”, o czym szeroko pisaliśmy w lutowym numerze czasopisma.

O połączonych obchodach Światowego Dnia Wody ze Światowym Dniem Recyklingu pisaliśmy już w osobnym artykule pt.: “Wodne Eko-Spotkania w Słupsku”. 

Nasza wspólna sprawa

To tylko wybrane przykłady różnych możliwości obchodzenia Światowego Dnia Wody, świadczące o tym, że do tego bardzo ważnego tematu można podejść w bardzo różny sposób.

Najważniejszy jest bowiem efekt, czyli wzrost społecznej świadomości o znaczeniu wody dla nas wszystkich. Wspólnie dbajmy o wodę.