Łącznie artykułów: 22.
Przygotowanie służb na wypadek zagrożenia z zewnątrz, wykonanie budżetu państwa oraz monitorowanie jakości wody pitnej - to niektóre tematy kontroli, które Najwyższa Izba Kontroli przeprowadzi w tym roku. Łącznie jest ich w planach 90.
W ocenie NIK monitoring przyrody był planowany, prowadzony i nadzorowany w sposób nierzetelny i niezgodny z przepisami. W latach 2013–2023 (do 30 czerwca) nie objęto nim wszystkich gatunków ptaków oraz innych zwierząt, które były przedmiotem zainteresowania Unii Europejskiej. Kluczowe organy państwa odpowiedzialne za ochronę przyrody stały bowiem na stanowisku, że monitorowanie wszystkich takich gatunków roślin, ptaków i innych zwierząt jest bezzasadne.
NIK zbadała te urzędy centralne, które na realizację kampanii promocyjnych, informacyjnych i edukacyjnych przeznaczyły największe kwoty, a więc: kancelarię premiera, Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Finansów oraz Ministerstwo Klimatu i Środowiska.
Powołując się na skargi właścicieli nieruchomości, których nie stać na opłacenie kosztów przyłączenia ich posesji do sieci kanalizacyjnej, Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek zwrócił się do Ministerstwa Infrastruktury z wnioskiem o rozważenie możliwości podjęcia działań zmierzających do przygotowania przepisów gwarantujących pomoc finansową państwa dla osób nie dysponujących środkami na finansowanie budowy przyłączy.
Nieprawidłowości w realizacji planu finansowego wykazała kontrola przeprowadzona w pięciu jednostkach budżetowych województwa lubelskiego – poinformowała w czwartek NIK. Kierownicy tych jednostek zrealizowali wnioski pokontrolne – zaznaczyła Izba.
Według Najwyższej Izby Kontroli finansowanie istotnej części zadań publicznych, jak i Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności, odbywało się nie tylko poza budżetem państwa, z pominięciem rygorów właściwych dla tego budżetu czy ustawą budżetową, ale nawet poza sektorem finansów publicznych.
Szara sfera w gospodarce odpadami trzyma się mocno, nie stworzono niezbędnych warunków do monitorowania rynku i właściwego nimi zarządzania, poziom selektywnego zbierania odpadów jest niski, a resort klimatu nie stworzył na czas odpowiednich aktów prawnych – wylicza Najwyższa Izba Kontroli.
Do rzek w dalszym ciągu płynie słona woda z kopalń. Jeżeli nie rozwiążemy tego problemu, nie można mówić o renaturyzacji Odry. Możemy po prostu czekać, aż nałożą się odpowiednie warunki i obserwować kolejną katastrofę ekologiczną. Tak twierdzi dr hab. Bogdan Wziątek, ekspert parlamentarnego zespołu ds. renaturyzacji Odry.
Spółki gminne: jeszcze komunalne czy już komercyjne? Pyta Najwyższa Izba Kontroli w oparciu o raport o wynikach kontroli funkcjonowania spółek komunalnych w województwie pomorskim i zachodniopomorskim. Okazuje się, że większość kontrolowanych spółek komunalnych prowadziła działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania gmin w sferze użyteczności publicznej. W latach 2018-2020 wysokość przychodów uzyskanych z takich usług wyniosła łącznie blisko 64 mln zł.
Obowiązujące przepisy wciąż nie chronią przed zabudową terenów zieleni spełniających w miastach istotne funkcje klimatyczne, wentylacyjne czy hydrologiczne. Jak pokazała kontrola przeprowadzona przez NIK, normy prawne regulujące od 18 lat planowanie i zagospodarowywanie przestrzenne zamiast wspierać zachowanie i powiększanie systemów przyrodniczych dopuszczają do ich postępującego i nieodwracalnego osłabiania.
Wyniki dotychczasowych kontroli i skargi, jakie wpłynęły do NIK, wskazywały na nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemu ochrony zabytków. Przedmiotem skarg była przede wszystkim bezczynność organów ochrony zabytków lub przewlekłość w prowadzeniu spraw.
Poziom kompetencji cyfrowych w Polsce co prawda wzrósł w ostatnich latach, jednak na tle Unii Europejskiej nadal wypadamy słabo - wynika z najnowszego raportu NIK.
W ostatnich latach rewitalizacja spotyka się ze wzrastającym zainteresowaniem wśród samorządów gmin. Nazbyt często programy rewitalizacji są jednak traktowane przez nie tylko jako wymóg formalny, którego spełnienie umożliwia ubieganie się o dofinansowanie ze środków UE. Pokazała to już poprzednia kontrola NIK z 2018 r., a najnowsza tę praktykę potwierdziła.
Niedostateczny nadzór właścicielski nad spółkami z udziałem miast, działalność wykraczająca poza zadania gmin w sferze użyteczności publicznej, nierentowność i udzielanie zamówień z pominięciem przepisów prawa zamówień publiczny – to główne ustalenia NIK, która skontrolowała osiem spółek komunalnych i cztery urzędu w województwie lubelskim. Zawiadomiła też prokuraturę i Urząd Zamówień Publicznych.
W Polsce nie opracowano jednolitej strategii zagospodarowania wód opadowych i roztopowych – informuje Najwyższa Izba Kontroli. Miasta inwestują głównie w ochronę lokalnej infrastruktury przed negatywnymi skutkami powodzi i podtopień i „zapominają” o korzyściach płynących z retencjonowania wód. Nie najlepiej – zdaniem NIK – wygląda współpraca PGW Wody Polskie z gminami miejskimi w zakresie przekazywania danych o pozwoleniach, dlatego nie wszystkie gminy naliczały opłaty za zmniejszenie retencji.
Jak ocenia NIK po kontroli - budżety obywatelskie umożliwiają skuteczną współpracę między mieszkańcami a władzami gmin, naruszają jednak przy tym obowiązujące przepisy.
Najwyższa Izba Kontroli wykryła niezabezpieczone ujęcie wody pitnej w Cielu. Brak wyznaczonych stref ochronnych był wynikiem wieloletnich zaniedbań gminnej spółki wodociągowej i władz gminy Białe Błota. Sytuacja ta mogła doprowadzić do przedostania się ścieków z przydomowych oczyszczalni do wód podziemnych.
Najwyższa Izba Kontroli rozpoczyna antysmogową akcję edukacyjną wśród Polaków. Prezes NIK podpisał dziś porozumienie z Global Compact Network Poland i Krakowskim Alarmem Smogowym – organizacjami wspierającymi ochronę środowiska.
Rozporządzenie o jakości paliw zabezpiecza interesy lobby węglowego - to jeden z wniosków z raportu Najwyższej Izby Kontroli na temat działań dla ochrony powietrza w Polsce. Skontrolowano trzy ministerstwa (Środowiska, Energii oraz Przedsiębiorczości i Technologii), pięć urzędów marszałkowskich oraz 13 urzędów miast i gmin.
Samorządy nie chcą utrzymywać dróg, które zostały przez nie przejęte, gdy do użytku zostały oddane nowe drogi krajowe i ekspresowe. Powód jest prozaiczny – koszty i brak dodatkowych środków. To jeden z wniosków zawartych w raporcie opracowanym przez Najwyższą Izbę Kontroli.
Niepokój Najwyższej Izby Kontroli spowodowany jest aktualnym stanem gospodarki odpadami w kontekście recyklingu i zobowiązań wobec UE. Z raportu NIK wynika, że w wielu gminach poziomy recyklingu są niższe niż przed rokiem.
Skarb Państwa musiał w latach 2011-2016 wypłacić ponad 1,3 mld zł podwykonawcom i kontrahentom za należności niespłacone przez wykonawców dróg realizowanych na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Najwyższa Izba Kontroli bardzo krytycznie odnosi się m.in. do działalności GDDKiA i kolejnych ministerstw odpowiedzialnych za budowę dróg. Kontrolerzy twierdzą, że zawierane umowy nienależycie zabezpieczały interes Skarbu Państwa. Ostrzegają też przed ewentualnym kolejnym kryzysem na rynku.
