Warszawa przeciwdziała skutkom suszy. Zarząd zieleni kluczowym partnerem miasta

Problem braku wody staje się coraz bardziej dotkliwy dla wielu miast na świecie, w tym Warszawy. Dlatego stolica prowadzi intensywne działania w zakresie adaptacji do zachodzących zmian klimatycznych, co więcej – przeciwdziała im rozwijając błękitno-zieloną infrastrukturę.

6 filarów programu ochrony zasobów wody Warszawy

Objęte programem, kompleksowe działania Warszawy mają na celu zmniejszenie niedoborów wody. 6 filarów, w oparciu o które realizowany jest uruchomiony w roku 2020 program ochrony zasobów wody Warszawy:

• dotowanie budowy zbiorników małej retencji służących zbieraniu wód opadowych
• chronienie terenów naturalnej retencji (jeziora, rzeki, torfowiska, bagna czy tereny podmokłe)
• rozpłytowywanie powierzchni nieprzepuszczalnych dla wody (m.in. poprzez zakładanie łąk miejskich, ogrodów deszczowych – na terenach ZZW jest już blisko 100 ha łąk)
• zmienianie funkcji kanałów z drenującej na nawadniającą (np. tam, gdzie występuje niewielkie ryzyko lokalnych podtopień ZZW nie kosi roślin wodnych)
• zachowywanie ujęć wody podziemnej (85 ogólnodostępnych ujęć wody oligoceńskiej czwartorzędowej)
• dostosowywanie procedur planistycznych, by zapobiec odwodnieniu miasta oraz zwiększyć retencję. W tym miejscu warto zaznaczyć, że Warszawski Zarząd Zieleni zajmuje się utrzymaniem ok. 130 km cieków naturalnych i kanałów, ponad 35 km wałów przeciwpowodziowych, 39 zbiorników wodnych o łącznej powierzchni ok. 78 ha, przepompownią „Bluszcze” oraz 3 ujęciami wód podziemnych. W ramach naszych działań statutowych – chronimy i dbamy o zasoby wody stolicy!

Troska o cieki, kanały i zbiorniki wodne

W ubiegłym roku, w ramach przekierowywania na obszary cenne przyrodniczo wód płynących kanałami, Zarząd Zieleni m.st. Warszawy wraz ze Spółką Wodną Obwodu Wawerskiego napełniał zbiorniki wodne w Parku Skaryszewskim. Poprzez proste zabiegi spiętrzeń wody, poziomy wód w Jeziorku Kamionkowskim oraz w Stawach Kaczych i Stawach na Kosku w Parku Skaryszewskim – wzrosły o około 60 cm.

W ramach prac wodnych realizowanych na terenie tego parku wymieniono również niesprawną zastawkę regulującą poziom wód w Stawach Kaczych. Dzięki temu ograniczony został niekontrolowany odpływ wód ze zbiornika. Doszczelniony został ponadto betonowy zbiornik przy Kaskadzie – zredukowano w ten sposób utratę wody.

Plany ZZW na 2021 rok

W roku 2021 warszawski zarząd zieleni będzie powtarzać omówione wyżej działania w obrębie zbiorników wodnych w Parku Skaryszewskim, dostosowując je do występujących warunków meteorologicznych na terenie miasta.

Planowane są także prace, które polepszą jakość wody w wybranych zbiornikach wodnych na terenie Parku Skaryszewskiego (Praga Południe) i Stawów Brustmana (Bileany) – w ramach realizacji projektów z Budżetu Obywatelskiego: „Czyste Stawy Brustmana – czysta woda w stawach na Wawrzyszewie” oraz „Czyste jezioro i stawy w Parku Skaryszewskim”.

Wykonywane mają być m.in. cykliczne badania wody i osadów dennych. Zebrane dane pozwolą na podjęcie działań mających na celu poprawę kondycji zbiorników poprzez ograniczenie ilości osadów, związków biogennych (zanieczyszczeń) rozpuszczonych w wodzie oraz sinic i glonów, a docelowo na uruchomieniu procesu biologicznego samooczyszczania się wód. Dzięki tym zabiegom woda w zbiornikach na stać się bardziej przejrzysta oraz ma zawierać większą ilość tlenu, co znacznie polepszy warunki siedliskowe organizmów żyjących w środowisku wodnym.

Wykonana ma być również kompleksowa konserwacja stawu na Skwerze im. Olgi i Andrzeja Małkowskich (Mokotów). Przeprowadzone maja być również badania jakości wody, dzięki którym będzie można przywracać równowagę biologiczną tego środowiska wodnego. Wokół stawu zostaną posadzone krzewy takie jak kalina, tarnina i dzika róża, których owoce stanowią cenne źródło pożywienia dla ptaków. W ramach inwestycji powstanie ścieżka z nawierzchni mineralnej wokół stawu, zostaną ustawione ławki i kosze na śmieci.

Realizowany jest również projekt mający na celu wykonanie ujęć wód z koryta Potoku Służewieckiego, by zasilić stawy w Dolinie Służewskiej (Mokotów). Stawy od lat cierpią na niedobór wody. Napełniane są tylko okresowo, w sytuacji gdy Potok Służewiecki wylewa ze swojego koryta w wyniku intensywnych opadów deszczu. Dlatego, wychodząc również naprzeciw potrzebom mieszkańców, w celu ochrony tego cennego pod względem przyrodniczym terenu – ZZW planuje wykonanie dwóch ujęć wody dla stałego zasilania zbiorników w Dolince Służewskiej. Działanie to pozwoli na odtworzenie funkcji retencyjnej stawów, utrzymanie w nich stałego przepływu wody i napełnienia obecnie suchych zbiorników.

Zapewnienie stałego źródła zasilania w wodę spowoduje utrzymanie w zbiornikach jej określonego poziomu oraz zasilanie wód gruntowych, a dodatkowo, poprzez planowane ujęcia, część wód powodziowych Potoku również zostanie zatrzymana w zbiornikach Dolinki. Spłaszczymy w ten sposób falę wezbraniową Potoku zmniejszając ryzyko powodzi podczas kulminacji wód. (projekt w tym roku, realizacja projektu w roku przyszłym)

Piętrzenie wody w warszawskich kanałach – przeciwdziałanie skutkom suszy

Zarząd Zieleni m.st. Warszawy zarządza przepływami w warszawskiej sieci kanałów i zbiorników wodnych tak, by zwiększyć retencję wody w mieście oraz chronić istniejące zasoby wodne i środowisko przyrodnicze.

Z 29 zarządzanych przez ZZW kanałów wybrano 6, w których założono urządzenia piętrzące i sterujące przepływem wód. W ten sposób zmieniana jest funkcja kanałów – z drenującej (odprowadzającej wodę) na nawadniającą. W podpiętrzonych kanałach powstaje magazyn wody istotny dla przyrody, siedlisk gatunków roślin i zwierząt.

ZZW zakłada ogrody deszczowe 

Zarząd Zieleni m.st. Warszawy założył pod koniec 2020 r. (w ramach działań z Budżetu Obywatelskiego) 3 ogrody deszczowe (Białołęka i Praga Południe). Lokalizacje tych ogrodów deszczowych nie są przypadkowe – wybrano miejsca, w których jest problem z właściwym zagospodarowaniem wody opadowej.

Dwa ogrody przy ul. Płochocińskiej przechwycą wodę z jezdni – będą miejscem przyjaznym dla posadzonych tam roślin i zamieszkujących tę okolicę zwierząt, poprawiającym estetykę otoczenia oraz zwiększającym różnorodność biologiczną. Ogrody deszczowe retencjonują wodę, ograniczając powstawanie w lecie miejskich wysp ciepła i zmniejszając ilość wód deszczowych spływających do przepełnionych kanalizacji.

Kolejny ogród deszczowy powstał w rejonie ul. Olszynki Grochowskiej przy Kanale Kawęczyńskim (Praga Południe). Tutaj woda opadowa z utwardzonych nawierzchni betonowych odprowadzana była bezpośrednio do kanału i dalej do Wisły. W taki sposób tracimy wodę z miasta, zamiast ją zagospodarować. Nowy ogród deszczowy przechwytuje wodę z chodników, zasila rośliny w ogrodzie, a jedynie nadmiar wody powstający podczas ulewy odprowadzany jest do kanału. Celowo umieszczono ogród w rejonie mostku, gdzie spaceruje dużo mieszkańców – to sposób na pokazanie mieszkańcom, jak można oszczędzać wodę miejską.

Nowe łąki miejskie i rabaty na rozpłytowanych terenach

Łąki miejskie są nie tylko ozdobą miasta czy bazą pokarmową wielu zwierząt, w tym cennych zapylaczy – ale również umożliwiają nam lepsze zagospodarowanie wody deszczowej w mieście. Wiosną tego roku nowo wysiane łąki miejskie zakwitną m.in. w pasach drogowych na Mokotowie (na powierzchni 500 m2) oraz na Pradze Południe (na obszarze ok. 3500 m2.) Jesienią zaś nowa łąka miejska pojawi się przy ul. Rosoła na Ursynowie, w ramach realizacji projektu z Budżetu Obywatelskiego.

W najbliższym czasie obsadzane mają być również również nowe rabaty, które powstały po rozpłytowaniu chodników (zdjęciu zbędnych płyt betonowych). W sumie zyskano w ten sposób ponad 16 tys. m2, na których posadzonych ma być ponad 8 tys. krzewów.